Do częstych schorzeń pracowników biurowych należą między innymi choroby serca, nerwice, zniekształcenia kręgosłupa, wady wzroku i słuchu. Pracownikom biurowym upadki zdarzają się trzy razy częściej niż innym, przy czym niemal 10% spowodowanych jest potknięciami o krzesła, wystające szuflady, dywany i wyposażenie biurowe. Najczęściej zdarzają się upadki z wysokości, np. z krzesła, gdy pracownik stojąc na siedzisku usiłuje sięgnąć coś z górnych półek szafy. Ważny wpływ na zdrowie pracowników biurowych mają też czynniki psychiczne: niezadowolenie z pracy, napięcia nerwowe wywołujące stres, stosunki międzyludzkie w pracy, sytuacje konfliktowe.
Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia, pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym przełożonego.
Optymalne warunki pracy
W pomieszczeniach biurowych musi być zapewnione oświetlenie naturalne i sztuczne, odpowiednia temperatura, wymiana powietrza, zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem.
Na każdego z pracowników zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi niezajętej przez urządzenia techniczne. Pomieszczenia biurowe, w których nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, powinny mieć wysokość 3,0 m, a te, w których występują takie czynniki - wysokość 3,3 m.
Wśród czynników utrudniających pracę biurową należy wskazać:
• brak odpowiednich warunków powierzchniowo-przestrzennych,
• emitowanie ciepła przez nasłonecznienie miejsc pracy,
• niedostateczna wymiana powietrza w pomieszczeniu,
• odblaski i odbicia światła od powierzchni przedmiotów,
• hałas w czasie pisania na maszynie, praca drukarki, faksu,
• promieniowanie elektromagnetyczne i elektryczność statyczna,
• brak przestrzeni do zajęcia wygodnej pozycji ciała przy pracy,
• brak wymaganej powierzchni do ustawienia urządzeń i sprzętu,
• brak regulacji wysokości blatów biurka lub stołu,
• niemożność regulacji wysokości siedziska,
• obciążenie statyczne i dynamiczne ciała,
• obciążenie psychiczne.
Temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 18o C, optymalne warunki wilgotności powietrza to 50-60%, a w przypadku pomieszczeń przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi ta wilgotność nie powinna być mniejsza niż 40%. Podstawową zasadą w pracy biurowej powinno być korzystanie z oświetlenia dziennego. Oświetlenie naturalne spełnia swoje zadania przy zachowaniu stosunku powierzchni okna do powierzchni podłogi 1:5. Uzupełnieniem oświetlenia dziennego jest oświetlenie elektryczne. W pomieszczeniach, gdzie praca oparta jest na trudnym i długotrwałym pisaniu, zalecane natężenie światła powinno wynosić ponad 1000 luksów. W pomieszczeniach, w których odbywają się prace korektorskie czy kreślarskie, natężenie oświetlenia powinno wynosić 500-1000 lx. Przy średnio trudnym i średnio długotrwałym pisaniu lub czytaniu wymagane natężenie powinno wynosić 300-750 lx. Wymagane natężenie światła w pokojach pracowników biurowych ustalono na 300 lx.
Dopuszczalne natężenie hałasu w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy biurowej wynosi 55-65 dB. Średnia dopuszczalna intensywność hałasu dla gabinetów pracy umysłowej to 15 dB, dla biur o małym ruchu - 35 dB, dla biur zwykłych - 40 dB.
Wyposażenie biura
Podstawowym wyposażeniem miejsca pracy dla pracowników w biurze są stoły lub biurka, krzesła lub fotele oraz szafy lub regały, telefony, faksy, kserokopiarki, komputery.
Konstrukcja biurka musi umożliwiać ustawienie klawiatury komputera z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 100 mm między klawiaturą a przednią krawędzią stołu, zaś odległość oczu pracownika od ekranu monitora nie może przekraczać 400-750 mm. Przy doborze krzeseł i foteli należy zwrócić uwagę na spełnienie wymagań ergonomii (specjalny certyfikat).
Szczególne wymagania dotyczą krzeseł i foteli do pracy z komputerem, które powinny zapewniać:
• stabilność konstrukcji i możliwość przemieszczania w różnych kierunkach,
• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360o ,
• możliwość regulacji wysokości w zakresie 400-500 mm, licząc od podłogi, oraz pochylenia siedziska i oparcia (5 stopni do przodu i 30 stopni do tyłu),
• wyposażenie siedziska w podpórki pod ramiona, które odciążają kręgosłup oraz mięśnie ramion i karku.
Ważne!
W biurze powinno być wydzielone osobne pomieszczenie do spożywania posiłków w czasie pracy. Spożywanie posiłków, a szczególnie picie gorących napojów przy biurku, na którym znajdują się różne dokumenty, może oprócz możliwości poparzenia spowodować zniszczenie tych dokumentów.
Wysokość i głębokość wnętrza szaf na dokumenty i regałów powinna zapewniać łatwy dostęp, aby można było sięgnąć po akta lub przedmioty z poziomu podłogi. Szafa nie powinna być więc wyższa niż 2,2 m.
Praca przy monitorach ekranowych
Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania:
• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,
• obraz na ekranie powinien być stabilny,
• jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,
• regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu,
• ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr,
• ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicie światła.
Osobom pracującym przy monitorach pracodawca powinien zapewnić:
• możliwość przemiennego łączenia pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z pracą, która nie obciąża narządu wzroku i jest wykonywana w innych pozycjach ciała lub co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego,
• okulary korygujące wzrok - zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych wykażą potrzebę ich stosowania przy obsłudze monitora ekranowego.
Ewa Nowacka