Koniec obowiązku noszenia maseczek
Pandemia okazała się sprawdzianem dla producentów środków ochrony indywidualnej, w tym masek ochronnych. Chociaż powszechny obowiązek zakrywania nosa i ust został zniesiony, to dzienna liczba zakażeń Covid wciąż utrzymuje się na dość wysokim poziomie. Pozostaje więc pytanie, czy ze względów bezpieczeństwa nie warto stosować maseczek, w sytuacjach i miejscach, które sprzyjają możliwości zakażenia.
28 marca 2022 roku zniesiono obowiązek noszenia maseczek, za wyjątkiem podmiotów leczniczych. Jednocześnie w miejscach dużych skupisk ludzkich minister zdrowia rekomenduje dalsze zakrywanie nosa i ust. Warto zwrócić uwagę, że pomimo braku obowiązku noszenia maseczek, to – co istotne – ogólna wiedza społeczeństwa na ten temat znacznie się poprawiła. Coraz więcej osób rozumie istotę i sposób funkcjonowania półmasek filtrujących, zwraca uwagę na kwestie regulacyjne i oznakowanie produktów. Wielu z nas doceniło również aspekty ergonomiczne, na przykład poprawę komfortu użytkowania dzięki zaworom oddechowym stosowanym w półmaskach filtrujących, które m.in. zapobiegają szybkiemu zawilgoceniu półmaski i zmniejszają opór wydechu. Jednocześnie – szczególnie osoby noszące okulary, mające problem z ich zaparowywaniem podczas noszenia maseczek – dostrzegły, jak istotny jest ich dobór i właściwe zakładanie.
Ochrona pracowników - półmaski FFP2 i FFP3
Półmaski FFP2 czy FFP3, które to były rekomendowane przez WHO dla pracowników służby zdrowia jako jeden z elementów ochrony przed wirusem, w praktyce stosowane są na co dzień do ochrony przed pyłami, aerozolami cząstek stałych i aerozolami ciekłymi. Z tego powodu często są na co dzień używane jako środek ochrony indywidualnej w przemyśle, przy różnego rodzaju pracach, w sytuacjach gdy stężenie tlenu jest większe niż 17 proc. objętości i/lub maksymalne stężenie substancji w powietrzu jest mniejsze niż 1 proc. objętości.
Półmaski przeciwpyłowe FFP1
Półmaski FFP1 o skuteczności filtracji 80 proc. przeznaczone są do ochrony układu oddechowego przed aerozolami ze stałą lub ciekłą fazą rozproszoną, np. nietoksycznym pyłem, dymem, mgłą, o ile stężenie fazy rozproszonej tych aerozoli nie przekroczy 4xNDS. Z kolei półmaski FFP2 o skuteczności filtracji 94 proc. stosowane są w celu ochrony przed pyłami, aerozolami cząstek stałych i aerozolami ciekłymi, o stężeniu do 10xNDS, a FFP3 o skuteczności filtracji 99 proc. do ochrony przed pyłami, aerozolami cząstek stałych i aerozolami ciekłymi, o stężeniu do 30xNDS.
Przykładowo, FFP1 sprawdzają się podczas prac remontowo-budowlanych jako półmaski przeciwpyłowe, a FFP2 – w zakładach przemysłowych, w których przekraczane są dozwolone stężenia takich substancji jak dym, pyły czy aerozole. Niemniej często pracownicy – a niestety również pracodawcy – nie podchodzili z powagą do obowiązku regularnego stosowania półmasek. Jednak z obserwacji widzę, że doświadczenie pandemii wśród wielu osób zbudowało świadomość, jak ważne jest nie tylko stosowanie półmasek w miejscu pracy, zgodnie z zaleceniami, ale również – dbanie o ich właściwą higienę, zgodność ze standardami i dobór z uwzględnieniem jakości.
Maski medyczne i środki ochrony indywidualnej - nadzór rynku
Napływ wielu produktów z różnych źródeł, które w praktyce nie zawsze były poddawane obowiązkowemu procesowi certyfikacji lub nie były nadzorowane przez uprawnione jednostki notyfikowane podczas pandemii, szczególnie na samym jej początku, wymagało wzmożonej weryfikacji pod kątem zgodności z wymaganiami dotyczącymi oceny zgodności z obowiązującymi normami europejskimi. Wprowadzane do obrotu maski medyczne powinny spełniać wymagania Rozporządzenia PEiR (UE) 2017/745 oraz normy EN 14683:2019+AC:2019, a w przypadku środków ochrony indywidualnej Rozporządzenia PEiR (UE) 2016/425 oraz normy dla półmasek filtrujących – EN 149:2001+A1:2009.
Niejednokrotnie organy nadzoru m.in. KAS czy Wojewódzcy Inspektorzy Inspekcji Handlowej wychwytywały produkty niespełniające wymagań systemu oceny zgodności. Miałem osobiście okazję prowadzić warsztaty przygotowujące organy nadzoru rynku do kontroli. Uważam, że ważne jest, że działania w zakresie kontroli i weryfikacji środków ochrony indywidualnej prowadzone są przez organy nadzoru zarówno w granicach UE, jak i u producentów, w sieciach dystrybucji oraz w miejscach pracy przez PIP.
Podsumowanie
Chociaż mam nadzieję, że pandemia nie wymusi na nas powrotu do powszechnego obowiązku noszenia maseczek, to jednak wierzę, że nauczeni doświadczeniem, sięgając po ochronę dróg oddechowych w pracy czy w innych miejscach publicznych, będziemy bardziej świadomi w zakresie dobieranych rozwiązań oraz sposobu ich zakładania i noszenia.