Badania lekarskie - zmiany od 1 kwietnia 2015 r.
Po zmianach przepisów od 1 kwietnia 2015 r. pracodawcy nie muszą kierować na badania wstępne pracowników, którzy mają aktualne badania profilaktyczne od dotychczasowego pracodawcy i podejmą u nich pracę w ciągu 30 dni od dnia rozwiązania poprzedniego stosunku pracy. Dotyczy to jednak podjęcia zatrudnienia w warunkach pracy takich samych lub zbliżonych do wcześniejszych, w których była wykonywana praca.
Dotychczasowa regulacja w zakresie badań lekarskich zabraniała pracodawcy dopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Nowe przepisy są znacznie bardziej precyzyjne, ponieważ odwołują się do warunków pracy na określonym stanowisku opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Badania wstępne – nowe zasady
Obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie pracownika na badania wstępne w celu uzyskania zaświadczenia o dopuszczeniu do pracy na określonym stanowisku pracy.
Redakcja poleca produkt: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Porównując dotychczasowe zasady przeprowadzania badań wstępnych, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że niezmieniony pozostał katalog osób podlegających badaniom wstępnym. Do tych osób zaliczamy:
- osoby przyjmowane do pracy,
- pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy,
- innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Modyfikacji i uzupełnieniu uległ katalog osób niepodlegających wstępnym badaniom lekarskim.
Zgodnie z nowymi zasadami badaniom wstępnym nie będą podlegały osoby przyjmowane do pracy u nowego pracodawcy. Muszą być jednak spełnione następujące warunki:
- przyjęcie do pracy u nowego pracodawcy powinno nastąpić w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy,
- pracownik powinien przedstawić nowemu pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie,
- nowy pracodawca musi stwierdzić, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy,
- pracownik nie jest przyjmowany do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
Porozmawiaj o tym na FORUM
Po zmianie przepisów na wstępne badania lekarskie nie trzeba będzie również kierować, na wskazanych powyżej zasadach, pracowników pozostających jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.
Pracownik jest zatrudniony na stanowisku księgowego. Przeszedł u pracodawcy wstępne badania lekarskie na nowych zasadach obowiązujących od 1 kwietnia 2015 r. Od 4 maja br. zamierza podjąć dodatkową pracę na stanowisku księgowego u innego pracodawcy w wymiarze 1/3 etatu. W takim przypadku pracodawca, u którego pracownik podejmie dodatkową pracę, nie będzie musiał kierować go na wstępne badania lekarskie.
Wstępnych badań lekarskich nadal nie trzeba będzie przeprowadzać dla pracowników ponownie przyjmowanych do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą (art. 229 § 1 1 pkt 1 Kodeksu pracy).
Zgodnie z nowymi przepisami odstąpienie od przeprowadzania wstępnych badań lekarskich nie będzie dotyczyło przypadku przyjmowania pracownika do prac szczególnie niebezpiecznych. Do tego typu prac należą prace stwarzające duże zagrożenie wypadkami przy pracy lub chorobami zawodowymi. Zaliczają się do nich np. prace na wysokości, prace w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych (w tym o działaniu rakotwórczym lub mutagennym). Ze względu na fakt, że wykonywanie takich prac nawet przez krótki czas może powodować pogorszenie stanu zdrowia i wystąpienie przeciwwskazań do zatrudnienia przy określonych pracach, bardzo istotna jest kontrola stanu zdrowia wykonywana z odpowiednią częstotliwością. Z tego powodu pracodawca przyjmujący pracownika do prac niebezpiecznych będzie zobowiązany do skierowania go na badanie wstępne niezależnie od posiadania przez niego aktualnego orzeczenia z poprzedniego miejsca pracy.
Wstępne badania lekarskie - zmiany od 1 kwietnia 2015 r.
Wstępne badania lekarskie trzeba będzie przeprowadzać dla pracowników zatrudnionych przy pracach niebezpiecznych mimo posiadania przez nich aktualnych badań lekarskich.
Przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu z wstępnych badań lekarskich osoby przyjmowanej do pracy u nowego pracodawcy istotne będzie porównanie warunków pracy w nowym miejscu pracy z warunkami pracy wykonywanej u poprzedniego pracodawcy (bez względu na nazwę stanowiska pracy). Warto zwrócić uwagę, że znowelizowane przepisy Kodeksu pracy posługują się zwrotem „warunki pracy”, ale nie wyjaśniają, co należy przez to rozumieć. Pojęcie „warunki pracy” może być bardzo szerokie. Może się odnosić do warunków pracy wynikających z umowy o pracę – np. czasu pracy, którego zwiększony wymiar w poszczególnych dniach nie jest bez znaczenia dla bezpieczeństwa pracy. Z całą pewnością warunki pracy w kontekście omawianych zmian odnoszą się do środowiska pracy rozumianego jako ogół czynników materialnych i społecznych, z którymi pracownik ma styczność podczas wykonywania pracy i które mogą stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia.
Ze względu na potrzebę porównania poprzednich i nowych warunków pracy niezbędna była modyfikacja przepisów wykonawczych w zakresie obowiązkowych treści skierowania na badania lekarskie. Będące na etapie projektu w dniu oddawania bieżącego numeru MPPiU do druku rozporządzenie przewiduje, że w skierowaniu na badanie lekarskie pracodawca będzie zobowiązany zamieścić szczegółowe informacje o warunkach pracy, w tym narażeniach zawodowych. Są one niezbędne dla kolejnego pracodawcy do celów porównawczych, aby mógł skorzystać z możliwości zwolnienia z obowiązku kierowania pracownika na badania.
Pracodawca przyjmuje do pracy osobę na stanowisko pielęgniarki. Kandydatka do pracy legitymuje się orzeczeniem lekarskim wydanym zgodnie z nowymi zasadami. Pracownica zatrudniona na stanowisku pielęgniarki będzie również zastępowała osoby zatrudnione na innych stanowiskach personelu medycznego. Pracodawca porównał warunki pracy z poprzedniego miejsca pracy z warunkami występującymi u niego na stanowisku pielęgniarki. Uznał, że nie ma potrzeby wysyłania pracownicy na badania wstępne. Postępowanie pracodawcy należy uznać za nieprawidłowe. Fakt, że pracownica poza czynnościami wynikającymi ze stanowiska pracy zawartego w umowie ma wykonywać dodatkowo inne prace, powoduje, że obowiązkiem pracodawcy było (niezależnie od kontrowersji związanych z nadmiernym rozszerzeniem zakresu obowiązków) wysłanie pracownicy na badania lekarskie uwzględniające nie tylko zagrożenia występujące na stanowisku pielęgniarki, ale także inne zagrożenia, z jakimi może się zetknąć, zastępując w pracy inne osoby.
Cały artykuł przeczytasz w Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń >>>