Badania pracownicze – czy są obowiązkowe? Na jakich zasadach przeprowadzane jest badanie okresowe? Czy pracownik może odmówić ich wykonania?
- Badania pracowników - co mówią przepisy?
- Badania okresowe - kto za nie płaci?
- Pracodawca wydaje skierowanie na badania okresowe
- Badania okresowe - kiedy obowiązkowe?
Badania pracowników - co mówią przepisy?
W myśl art. 211 Kodeksu pracy, zarówno przestrzeganie przepisów, jak i zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy – to podstawowy obowiązek pracownika. Pracownik jest zobligowany do poddawania się m.in. wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim. Ponadto powinien stosować się bezwarunkowo do wskazań lekarskich.
Obowiązki pracodawcy są zbliżone. Jak mówi k.p. – pracodawca musi dostosować się do informacji zawartych w orzeczeniu lekarza medycyny pracy. Ponadto do jego obowiązków należy wydanie skierowania na badania lekarskie, w tym archiwizowanie orzeczeń w teczkach osobowych pracowników.
Osoba zatrudniona, która nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego, nie ma prawa wykonywać swoich pracowniczych obowiązków. Prawne konsekwencje za złamanie obowiązujących zasad leżą w gestii pracodawcy.
Zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi poddawać się badaniom okresowym. Lekarz medycyny pracy ustala liczbę wizyt na podstawie aktualnego stanu zdrowia pracownika, a także warunków, w jakich pracuje.
W przypadku, gdy zatrudniony zostaje przeniesiony na inne stanowisko bądź, jeśli pracodawca uzna to za konieczne ze względu na stan zdrowia pracownika – pracodawca może wydać skierowanie na wcześniejsze badania.
Badania okresowe - kto za nie płaci?
Pracownik nie płaci za badania okresowe – koszty pokrywa pracodawca. W sytuacji, kiedy w orzeczeniu lekarskim zostanie stwierdzone, że pracownik ma przeciwskazania zdrowotne do pracy na danym stanowisku, wtedy obowiązkiem pracodawcy jest przeniesienie pracownika na inne stanowisko. Jeżeli zmiana stanowiska wiąże się z obniżeniem zarobków, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy.
Jeżeli pracownik bądź pracodawca nie zgadzają się z treścią orzeczenia lekarskiego, wtedy mają prawo do wnioskowania o powtórzenie badań – w przeciągu 7 dni od daty wydania orzeczenia można się odwołać. W przypadku uznania odwołania, kolejne badania wykonuje się w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy – nowe orzeczenie jest ostateczne.
Pracodawca wydaje skierowanie na badania okresowe
Chcąc wysłać pracownika na badania okresowe, pracodawca wydaje skierowanie na badania w dwóch egzemplarzach – jedno jest dla pracownika, zaś drugie dla lekarza medycyny pracy.
W takim skierowaniu muszą zostać uzupełnione m.in. dane personalne pracownika; określone powinno być stanowisko pracy zatrudnionego, poprzez wyróżnienie rodzajów wykonywanych prac lub też powierzone obowiązki. Pracodawca musi ponadto opisać warunki pracy, uwzględniając wszelkie czynniki niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe na stanowisku pracownika. Mogą to być czynniki fizyczne lub chemiczne; czynniki biologiczne bądź czynniki niebezpieczne lub uciążliwe. Należy także podać łączną liczbę czynników szkodliwych i innych wynikających z pracy na danym stanowisku.
Wydanie przez lekarza medycyny pracy orzeczenia, stwierdzającego lub też nie, pojawienie się przeciwskazań do pracy na stanowisku opisanym przez pracodawcę – kończy okresowe badania. Orzeczenie wydane jest w dwóch egzemplarzach – jedno dla pracodawcy, drugie dla pracownika. Pracodawca ma obowiązek przechowywać dokument w teczce zawierającej dane osobowe pracownika.
Badania okresowe - kiedy obowiązkowe?
Obowiązkiem każdego pracownika jest zgłoszenie się ze skierowaniem na badania okresowe. W przypadku odmowy, pracodawca może zerwać umowę.
Konieczność poddania się badaniom okresowym odnosi się do wszystkich pracowników, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, jak i pracowników narażonych na działanie czynników niebezpiecznych dla zdrowia.
Jak mówi k.p. – obowiązkiem zatrudnionego jest zgłoszenie się na okresowe badania w przypadku:
- rozpoczęcia nowej pracy;
- po zmianie stanowiska lub charakteru pracy;
- przed zakończeniem daty ważności ostatniego orzeczenia lub po urlopie chorobowym, który wynosił więcej niż 30 dni.
Badania okresowe przeprowadza się podczas godzin pracy. Zakres badań w zależności od branży i stanowiska może być różnorodny. Do najczęstszych należą badania: krwi i moczu, cukru we krwi, okulistyczne, ciśnienia krwi oraz laryngologiczne.
Niektóre stanowiska pracy wymagają wykonania dodatkowych badań, m. in.: EKG, badania neurologiczne, ustalające poziom cholesterolu, czy też test psychotechniczny.
Podsumowanie: badania okresowe to obowiązek pracowników i pracodawców. Pracodawca powinien dbać o bezpieczeństwo higieny pracy swoich pracowników, a tym samym kierować ich na badania. Dopuszczenie pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego jest karalne. Pracownik dla swojego bezpieczeństwa i zdrowia, musi wykonywać polecenia pracodawcy i regularnie poddawać się badaniom okresowym.
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl