Czym się różni FUS od ZUS? ZUS szacuje czy dojdzie do bankructwa systemu w latach 2024-2028

dr Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
Czym się różni FUS od ZUS? ZUS szacuje czy dojdzie do bankructwa systemu w latach 2024-2028 / ShutterStock

Czym się różni FUS od ZUS? Kto jest dysponentem FUS? Skąd pochodzą przychody na FUS? Jak wygląda sytuacja finansowa FUS i ZUS? Czy będzie bankructwo?

rozwiń >

Co to jest FUS?

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Zakład Ubezpieczeń Społecznych - są podstawą polskiego systemu zabezpieczenia społecznego. Dal rolników niebagatelną rolę instytucji wiodącej odgrywa oczywiście KRUS - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jeżeli chodzi o Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jest państwowym funduszem celowym. Można zadać pytanie czym w takim razie jest taki państwowy fundusz celowy? Przyjmuje się, że to forma organizacyjna sektora finansów publicznych tworzona na podstawie odrębnej ustawy, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych. Państwowe fundusze celowe nie posiadają osobowości prawnej. Są to rachunki bankowe, którymi dysponują odpowiedni ministrowie czy organy wskazani w ustawie tworzącej fundusz. Tak więc FUS, jako taki fundusz został utworzony z dniem 1 stycznia 1999 r., na mocy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230). W zakresie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyodrębnione są 4 fundusze, tzw. rodzaje ubezpieczeń: emerytalny, rentowy, chorobowy i wypadkowy.  To właśnie FUS jest funduszem, w którym gromadzone są wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.

Kto jest dysponentem FUS?

Dysponentem Funduszu Ubezpieczeń Społecznych czyli FUS jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Jaka jest różnica między ZUS a FUS?

Różnica między ZUS a FUS jest zasadnicza. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną. Jest instytucją polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Działalnością ZUS kieruje Prezes Zakładu, powołany przez Prezesa Rady Ministrów. Nadzór nad działalnością ZUS sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. ZUS wykonuje zadania związane z obsługą FUS, ponieważ FUS jest funduszem, w którym gromadzone są wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Całym procesem administracyjnym, w tym ewidencjonowania ww. składek na indywidualnych kontach ubezpieczonych zajmuje się ZUS.

Skąd pochodzą przychody na FUS?

Przychody FUS pochodzą:

  • ze składek na ubezpieczenia społeczne, niepodlegających przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,

  • ze środków rekompensujących kwoty składek przekazanych na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,

  • z wpłat, o których mowa w art. 111c ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

  • z wpłat z budżetu państwa oraz z innych instytucji, przekazanych na świadczenia, których wypłatę zlecono Zakładowi, z wyjątkiem świadczeń finansowanych z odrębnych rozdziałów budżetowych oraz wpłat z instytucji zagranicznych,

  • z oprocentowania rachunku bankowego FUS,

  • z lokat dokonywanych w jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, o których mowa w art. 178 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych,

  • z odsetek od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS,

  • ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wraz z odsetkami,

  • z dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 24 ust. 1a ustawy o sus, i z opłaty prolongacyjnej,

  • z dotacji z budżetu państwa,

  • ze środków FRD, o których mowa w art. 59 ustawy o sus,

  • z innych tytułów.

Jak wygląda sytuacja finansowa FUS?

Jak podaje ZUS: "Według najnowszej prognozy wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) na lata 2024–2028 jego sytuacja jest stabilna. Nie ma mowy o bankructwie systemu. Niezależnie od wariantu prognozy saldo roczne Funduszu cały czas maleje we wszystkich trzech wariantach deficyt roczny FUS w 2028 r. jest większy niż w 2024 r.: w wariancie pośrednim – o 30,1 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 71,1 mld zł, a w 2028 r. – 101,2 mld zł); w wariancie pesymistycznym – o 44,3 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 80,5 mld zł, a w 2028 r. – 124,8 mld zł); w wariancie optymistycznym – o 19,0 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 63,6 mld zł, a w 2028 r. – 82,6 mld zł). Obecnie sytuacja FUS jest bardzo dobra. Jego wydolność, czyli stopień pokrycia wydatków na świadczenia ze składek, pozostaje na rekordowym poziomie: 85 proc. w 2022 r. oraz około 84 proc. w 2023 r. (…)"

Udział publicznych wydatków emerytalno-rentowych w produkcie krajowym brutto (PKB) Polski 

Jak donosi Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD w raporcie „Pensions at a Glance 2021”, że udział publicznych wydatków emerytalno-rentowych w produkcie krajowym brutto (PKB) Polski w 2019 r. wyniósł 10,6 proc., a w 2060 r. ma wynieść 10,8 proc., czyli mniej więcej tyle samo. W innych państwach obciążenie wydatkami emerytalnymi ma w przyszłości znacznie wzrosnąć, np. w Belgii o 25 proc., a w Czechach, Irlandii, Słowenii i Nowej Zelandii oraz na Słowacji i Węgrzech o 50–70 proc., co oznacza kilka punktów procentowych PKB.

Kadry
Pracodawca ma obowiązek zapłacić za szkła kontaktowe każdemu pracownikowi. Termin mija 17 maja 2024 r.!
07 maja 2024

Od 17 maja 2024 r. do obowiązków pracodawcy dochodzi zwrot za soczewki kontaktowe. Od tego terminu pracodawca ma obowiązek zapłacić za szkła kontaktowe, jeśli lekarz zaleci je u pracownika pracującego przy monitorze ekranowym. Pracodawca musi dostosować przepisy wewnątrzzakładowe.

Chcesz zostać urzędnikiem służby cywilnej? Zgłoś się do 31 maja 2024 r., jest niższa opłata za postępowanie kwalifikacyjne!
07 maja 2024

Do 31 maja 2024 r. można zgłaszać się do postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej. Sprawdzian odbędzie się 6 lipca 2024 r.

Czy pracodawca, który nie poinformował pracowników o niewypłacaniu świadczenia urlopowego, powinien wypłacać to świadczenie
07 maja 2024

Jakie są konsekwencje nieprzekazania pracownikom informacji w sprawie niewypłacania świadczenia urlopowego w 2024 r.?

Czy każdy pracodawca musi co miesiąc wpłacać na PFRON?
07 maja 2024

Aktualnie miesięczna wpłata na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wynosi 3065,16 zł za etat. Czy każdy pracodawca musi dokonywać wpłat na PFRON?

Dokumentacja pracownicza elektroniczna czy papierowa? Pracodawca nie ma obowiązku prowadzić całej dokumentacji pracowniczej w jednej, wybranej przez siebie postaci
07 maja 2024

Dokumentacja pracownicza elektroniczna czy papierowa? Okazuje się, że pracodawca nie ma obowiązku prowadzić całej dokumentacji pracowniczej w jednej, wybranej przez siebie postaci. Co to oznacza w praktyce?

Pracownicy samorządowi: Od 700 zł do 1000 zł wzrośnie minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego
07 maja 2024

Minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych wzrośnie od 700 zł do 1000 zł. Trwają prace nad zmianą przepisów rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Kiedy zmiany mają wejść w życie?

ZUS: Zbliża się termin na rozliczenie składki zdrowotnej przez przedsiębiorców
07 maja 2024

Zbliża się termin, w którym część płatników składek - osób prowadzących pozarolniczą działalność - musi przekazać do ZUS roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2023.

Rada Ministrów: Od 575 zł do 4140 zł miesięcznie. Takie będzie dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
07 maja 2024

Wzrośnie wysokość dofinansowania ze środków PFRON do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych. Miesięcznie dofinansowanie wyniesie od 575 zł do 4140 zł – w zależności od stopnia niepełnosprawności i schorzenia pracownika. Od kiedy zmiana ma wejść w życie?

Udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego
06 maja 2024

Udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego. Okazuje się, że udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego zawierającego adnotację „chory może chodzić”, nie koliduje z obowiązkami pracowniczymi i nie może stanowić podstawy do rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 KP. Czy jednak ZUS może żądać zwrotu zasiłku chorobowego?

Udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego
06 maja 2024

Udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego. Okazuje się, że udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego zawierającego adnotację „chory może chodzić”, nie koliduje z obowiązkami pracowniczymi i nie może stanowić podstawy do rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 KP. Czy jednak ZUS może żądać zwrotu zasiłku chorobowego?

pokaż więcej
Proszę czekać...