- Wypowiedzenie umowy zlecenia 2023
- Kiedy można wypowiedzieć umowę zlecenia?
- Wypowiedzenie umowy zlecenia przez zleceniobiorcę
- Wypowiedzenie umowy zlecenia przez zleceniodawcę
- Jaki jest okres wypowiedzenia umowy zlecenia?
- Czy zleceniobiorca i zleceniodawca mogą w umowie zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów?
- Czy należy się wynagrodzenie za wykonane czynności przy rozwiązaniu umowy zlecenia?
- Czym jest wynagrodzenie odpowiadające dotychczasowym czynnościom?
- Czym jest ważna przyczyna przy rozwiązaniu umowy zlecenia?
Wypowiedzenie umowy zlecenia 2023
Na ten moment nie ma planowanych zmian na 2023 r. w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360, dalej: KC) w zakresie wypowiedzenia umowy zlecenia.
Kiedy można wypowiedzieć umowę zlecenia?
Wypowiedzenie może zostać dokonane w każdym czasie zarówno przez dającego przyjmującego zlecenie, jednak tylko do momentu, gdy zlecenie nie zostanie wykonane przez przyjmującego albo, przy zleceniu stałym zawartym na czas określony, nie upłynie przewidziany w umowie czas istnienia zobowiązania.
Wypowiedzenia dokonuje się poprzez oświadczenie złożone drugiej stronie. Dla jego skuteczności nie jest przewidziane zachowanie żadnej formy szczególnej, dla celów dowodowych czy ewentualnego sporu w sądzie warto to jednak zrobić w formie pisemnej.
WAŻNE! Możliwość bezwarunkowego rozwiązania umowy zlecenia przez obydwie strony dotyczy tylko umów zawartych bez wynagrodzenia, jednak w przypadku, gdy przyjmujący zlecenie zobowiąże się wykonać czynność za wynagrodzeniem, rozwiązanie umowy przez wolę stron może nastąpić z ważnych przyczyn.
Jeżeli jednak umowa zostanie rozwiązana bez ważnego powodu, wówczas stosunek prawny wprawdzie wygasa, a więc takie rozwiązanie jest skuteczne, ale strona, która od umowy odstąpiła bez ważnego powodu, jest zobowiązana uiścić drugiej stronie odszkodowanie za straty, wynikłe z rozwiązania umowy.
Jak wskazuje się w orzecznictwie: możliwe jest wypowiedzenie umowy zlecenia również bez ważnych powodów ze skutkiem natychmiastowym. Ustawodawca - wychodząc z założenia, że stosunek prawny zlecenia opiera się na szczególnej relacji zaufania stron - pozwala na zakończenie tej relacji z woli dającego zlecenie (zleceniodawcy) w każdym czasie, równoważąc jednocześnie interes także drugiej strony, przez umożliwienie jej uzyskania odszkodowania wówczas, gdy układ relacji stron nie stwarzał uzasadnionej podstawy do wypowiedzenia umowy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2020 r., sygn. V CSK 492/18).
Wypowiedzenie umowy zlecenia przez zleceniobiorcę
Zleceniobiorca – to osoba fizyczna lub prawna przyjmująca zlecenie, która podejmuje się wykonania zlecenia na podstawie umowy zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Zwykle zlecenie jest odpłatne, ponieważ obowiązują przepisy o minimalnej stawce godzinowej.
Wypowiedzenie umowy zlecenia przez zleceniodawcę
Zleceniodawca – czyli dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. W razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom. Jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniodawca powinien także naprawić szkodę wobec zleceniobiorcy. Podstawowym celem normy wyrażonej w art. 746 § 1 KC jest ochrona interesu zleceniobiorcy przez naprawienie szkody poniesionej wskutek przedterminowego rozwiązania umowy bez ważnej przyczyny.
Jaki jest okres wypowiedzenia umowy zlecenia?
Przepisy KC nie regulują okresu wypowiedzenia przy umowie zlecenia. Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną, a nie umową o pracę i okresy wypowiedzenia np. 2-tygodniowe, 1-miesięczne, czy 3-miesięczne, wskazane w Kodeksie pracy nie mają zastosowania do umowy zlecenia!
Nie zmienia to faktu, że strony w umowie zlecenia mogą określić okres wypowiedzenia, ponieważ umowy cywilnoprawne cechuje swoboda co do treści kształtowania stosunku prawnego i wola stron.
Czy zleceniobiorca i zleceniodawca mogą w umowie zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów?
Nie, nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Zmierzałoby to do nadużycia prawa i zasad współżycia społecznego. Oczywiście nie zmienia to faktu, że strony mogą samodzielnie określić w umowie przesłanki oraz termin wypowiedzenia umowy, jednak z zastrzeżeniem, że nie może to prowadzić do zrzeczenia się uprawnienia do wypowiedzenia stosunku zlecenia z ważnych powodów. Przepis KC regulujący powyższe ma charakter bezwzględnie obowiązujący i strony nie mogą dokonać ustaleń sprzecznych z jego treścią. Celem przepisu jest umożliwienie każdej stronie natychmiastowego zakończenia stosunku zlecenia np. ze względu na utratę zaufania wobec drugiej strony. Instrument prawny tzw. „ważnego powodu/ ważnej przyczyny” wypowiedzenia – daje stronom umowy zlecenia niejako ochronę prawną, ponieważ jeżeli ta ważna przyczyna rzeczywiście istnieje, jest prawdziwa i uzasadnia rozwiązanie umowy – to nie będzie istniała podstawa do żądania odszkodowania przez stronę z którą została rozwiązania umowa za poniesioną szkodę z powodu rozwiązania umowy (chyba, że pomimo wszystko zakwestionuje jego zasadność do sądu cywilnego).
Czy należy się wynagrodzenie za wykonane czynności przy rozwiązaniu umowy zlecenia?
Tak, wynagrodzenie należne jest na podstawie art. 746 § 1 KC i powinno być wypłacone za te czynności, które zostały zakończone ("definitywnie") do chwili wygaśnięcia stosunku prawnego.
Jeżeli jednak strony umowy zlecenia zastrzegły termin wypowiedzenia, wynagrodzenie należy się za czynności dokonane między złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu i upływem terminu umowy zlecenia. Czynności dokonane później nie mieszczą się w ramach podstawy wypłaty wynagrodzenia i za nie świadczenie finansowe nie będzie się należało (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2020 r., sygn. V CSK 492/18).
Czym jest wynagrodzenie odpowiadające dotychczasowym czynnościom?
Wynagrodzenie „odpowiadające dotychczasowym czynnościom”, o którym mowa w art. 746 § 1 KC to takie, którego stosunkowa wysokość w porównaniu z wynagrodzeniem ustalonym w umowie zlecenia może być uzależniona od zestawienia zakresu czynności podjętych przez przyjmującego zlecenie z tymi, które miał w ogólności dokonać w ramach wykonania zlecenia oraz odniesiona do zamierzonego przez strony celu umowy.
Czym jest ważna przyczyna przy rozwiązaniu umowy zlecenia?
Za ważny powód rozwiązania umowy zlecenia, o którym mowa w art. 746 § 3 KC, uznaje się, np.:
- działanie przyjmującego zlecenie wbrew wskazówkom lub interesowi dającego zlecenie
- brak staranności i profesjonalizmu zleceniobiorcy
- naruszenie zasad uczciwości przez zleceniobiorcę czy zleceniodawcę
- uzasadnioną okolicznościami utratę zaufania do przyjmującego zlecenie czy dającego zlecenie
- uzasadnioną ocenę, że cel umowy nie zostanie osiągnięty z przyczyn leżących po stronie kontrahenta
- utratę czy zawieszenie uprawnień zawodowych przez stronę wykonującą zlecenie
- nieudzielenie zleceniobiorcy przez zleceniodawcę zaliczki niezbędnej do wykonania umowy
- chorobę strony wypowiadającej umowę czy też zmianę sytuacji życiowej uniemożliwiające wykonanie zlecenia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360)