Co oznacza kod niepełnosprawności 03-L w 2025 roku?

• Symbol przyczyny niepełnosprawności 03-L
• Co daje kod 03-L w orzeczeniu?
• Symbol 03-L a dofinansowanie z PFON
• Czy symbol 03-L uprawnia do karty parkingowej?
• Czy orzeczenie z symbolem 03-L uprawnia do zniżek w komunikacji miejskiej?

Symbol przyczyny niepełnosprawności 03-L

Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności zawierają szereg istotnych informacji, z których później wynikają określone uprawnienia. Tak jest m.in. symbolami przyczyn niepełnosprawności.

Zgodnie z przepisami, w orzeczeniu powiatowego zespołu ustala się niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole przyczyn niepełnosprawności oraz wskazania (np. konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, szkolenia).

Jeśli chodzi o symbole przyczyn niepełnosprawności, to orzeczenie może zawierać kilka takich przyczyn, ale nie więcej niż trzy.

Są one określone następującymi symbolami:

• 01-U – upośledzenie umysłowe;

• 02-P – choroby psychiczne;

• 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;

• 04-O – choroby narządu wzroku;

• 05-R – upośledzenie narządu ruchu;

• 06-E – epilepsja;

• 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;

• 08-T – choroby układu pokarmowego;

• 09-M – choroby układu moczowo-płciowego;

• 10-N – choroby neurologiczne;

• 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;

• 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

Symbol 03-L obejmuje zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:

• trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,

• częściową lub całkowitą utratę krtani z różnych przyczyn,

• zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu – wyższych ośrodków mowy,

• głuchoniemotę, głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez te choroby jest brany pod uwagę przy kwalifikowaniu do określonego stopnia niepełnosprawności. To właśnie od orzeczonego stopnia niepełnosprawności (lekkiego, umiarkowanego, znacznego) w sporej mierze zależy możliwość uzyskania określonych ulg i przywilejów.

Co daje kod 03-L w orzeczeniu?

Warto pamiętać o tym, iż samo zaliczenie osoby niepełnosprawnej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

• przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;

• wykonywania pracy zdalnej.

Ponadto, pracownikom z niepełnosprawnościami przysługuje szereg uprawnień takich jak m.in. krótszy czas pracy, dodatkowy urlop wypoczynkowy.

Symbol 03-L a dofinansowanie z PFON

Pracodawcy, zatrudniający osoby z niepełnosprawnościami również mogą uzyskać wsparcie na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) można otrzymać miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Dopłata nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. Ponadto dofinansowania nie można otrzymać na m.in. pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury.

W 2025 r. miesięczne dofinansowanie do etatu przysługuje w kwocie:

• 2760 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
• 1550 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
• 575 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

W odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych kwotę miesięcznego dofinansowania zwiększa się o 1390, 1035 albo 690 zł w zależności od stopnia niepełnosprawności.

Jak zatem widać, w powyższym katalogu schorzeń uprawniających do wyższego dofinansowania z PFRON nie ma chorób, objętych symbolem 03-L. O zmianę przepisów, poprzez dodanie do powyższego katalogu osób głuchych postulowało Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych.

„Pomimo częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy osoby niepełnosprawne z zaburzeniem głosu, mowy i chorobą słuchu (symbol orzecznictwa 03-L) także spotykają się z trudnościami w znalezieniu zatrudnienia, utrzymaniu stanowiska pracy i brakiem odpowiedniego dostosowania miejsca pracy czy efektywnym funkcjonowaniu w środowisku zawodowym” – czytamy w piśmie skierowanym do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W odpowiedzi na petycję, Andrzej Łosiewicz, zastępca dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych poinformował, iż taka zmiana wiązałoby się z koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów finansowych w ramach budżetu PFRON, wymaga zatem przeprowadzenia wcześniejszych analiz.

„Należy wskazać, iż osoby głuche mieszczą się w grupie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności z kodem niepełnosprawności 03-L, a symbol ten obejmuje szeroki zakres schorzeń z zaburzeniami głosu, mowy i choroby słuchu. Zatem pracodawca bez zaświadczenia lekarza specjalisty nie mógłby jednoznacznie przesądzić o zakwalifikowaniu pracownika do osób głuchych tylko w oparciu o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z symbolem 03-L. Jednocześnie Biuro zaznacza, iż głuchota i głuchoniemota zostały wymienione w § 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (…). Dlatego pracodawca, który zatrudni osobę z tym schorzeniem i znacznym lub umiarkowanymi stopniem niepełnosprawności przy rozliczaniu wpłat na PFRON uwzględnia tę osobę 4-krotnie (gdy ma ona znaczny stopień niepełnosprawności) albo trzykrotnie (gdy ma ona umiarkowany stopień niepełnosprawności)” – czytamy w odpowiedzi.

Czy symbol 03-L uprawnia do karty parkingowej?

Aby uzyskać kartę parkingową, trzeba spełnić kilka warunków. Osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności może otrzymać taką kartę, jeśli ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Odpowiednie wskazanie do karty musi znaleźć się w orzeczeniu. W przypadku osób z umiarkowanym stopniem konieczny jest dodatkowo odpowiedni symbol, jednak kod 03-L nie został tu uwzględniony.

Czy orzeczenie z symbolem 03-L uprawnia do zniżek w komunikacji miejskiej?

Tę kwestię warto sprawdzić w swojej miejscowości. Przykładowo, w Warszawie, do bezpłatnych przejazdów są uprawnione osoby, które ukończyły 26. rok życia i mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. W przypadku osób w tym wieku niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym symbol 03 - L (od 25 grudnia 2019 r.) również uprawnia do bezpłatnych przejazdów. Takie prawo przysługuje też osobom, które nie ukończyły 26. roku życia i mają stwierdzoną niepełnosprawność.