- Co to jest ekonomia społeczna?
- Wykluczenie społeczne a przedsiębiorstwa społeczne
- Reintegracja społeczna i zawodowa - co to?
- Jak uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego?
- Jakie są podmioty ekonomii społecznej?
- Jakie inne formy pomocy?
- Współpraca z samorządem
- Czego dotyczy ekonomia społeczna?
Co to jest ekonomia społeczna?
Uchwalona przez Sejm RP ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o ekonomii społecznej prawdopodobnie jeszcze w tym roku wejdzie w życie. W dniu 21 lipca 2022 r. Senat RP przedstawił swoje poprawki do ustawy.
Jak wskazuje rząd: „Ekonomia społeczna, jako sfera życia społeczno-gospodarczego, która pozostaje na pograniczu sektora przedsiębiorczości oraz organizacji pozarządowych, które nie działają w celu maksymalizacji zysku, nie została dotąd zdefiniowana w polskim porządku prawnym. Brak kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej podmiotów ekonomii społecznej, w szczególności zdefiniowania i określenia zasad funkcjonowania przedsiębiorstwa społecznego (PS) oraz zasad współpracy z administracją publiczną i udziału tych podmiotów w realizacji usług społecznych, stanowi istotną barierę w rozwoju zarówno całego sektora ekonomii społecznej, jak i usług społecznych.”.
Wykluczenie społeczne a przedsiębiorstwa społeczne
Głównym założeniem ustawy jest aktywizacja osób bezrobotnych i znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej oraz ekonomicznej, które są zagrożone wykluczeniem społecznym. Chodzi m.in. o osoby trwale bezrobotne, niepełnosprawne, mające problemy z uzależnieniem, bezdomni, uchodźcy, osoby starsze, młodzież wchodząca w rynek pracy ze środowisk zaniedbanych, patologicznych jak i wychowujące się poza rodziną, osoby chore psychicznie, osoby pozbawione wolności, osoby opuszczające zakład karny oraz pełnoletnie osoby opuszczające zakład poprawczy.
Ustawa ma na celu zapewnienie miejsc pracy ww. osobom w przedsiębiorstwach społecznych, dzięki którym wykluczeni społecznie zyskaliby stabilność życiową oraz ekonomiczną. Pomoc ma być też świadczona przez podmioty ekonomii społecznej usług społecznych. Ustawa ma na celu reintegrację społeczną i zawodową osób znajdujących się w trudnej sytuacji.
Reintegracja społeczna i zawodowa - co to?
Przez reintegrację społeczną – należy rozumieć działania służące odbudowaniu lub nabyciu i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu, w tym rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych;
Przez reintegrację zawodową – należy przez to rozumieć działania służące zdobyciu nowych kwalifikacji, kompetencji, wiedzy i umiejętności w celu odbudowania lub uzyskania i podtrzymania zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy i awansu zawodowego, w tym rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych.
Przedsiębiorstwa społeczne w stosunku do osób wykluczonych społecznie będą musiały prowadzić indywidualny plan reintegracyjny (społeczny i zawodowy). Sytuacja każdego jest inna i wymaga szczególnego, indywidualnego traktowania.
Jak uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego?
Jak wskazuje ustawa status przedsiębiorstwa może uzyskać podmiot ekonomii społecznej prowadzący odpłatną działalność pożytku publicznego lub działalność gospodarczą, po spełnieniu konkretnie wymienionych w ustawie przesłanek.
Działalność przedsiębiorstwa społecznego może być prowadzona celem realizacji usług społecznych jak i reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, stanowiących co najmniej 30% osób zatrudnionych w tym przedsiębiorstwie. Cały zysk (nadwyżka bilansowa) wypracowany przez przedsiębiorstwa przeznaczane są właśnie na reintegrację pracowników i realizację celów społecznych.
Jakie są podmioty ekonomii społecznej?
Osoby wykluczone społecznie mogą współpracować z podmiotami ekonomii społecznej, takimi jak np. spółdzielnia socjalna, warsztat terapii zajęciowej i zakład aktywności zawodowej, centrum integracji społecznej i klub integracji społecznej, spółdzielnia pracy, w tym spółdzielnia inwalidów, spółdzielnia niewidomych, spółdzielnia produkcji rolnej orz wybrane organizacje pozarządowe.
Jakie inne formy pomocy?
Pomoc dla osób wykluczonych społecznie jak i przedsiębiorstw będzie polegała na udzieleniu:
- Tworzeniu przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego programów rządowych i resortowych, finansowanych ze środków pochodzących z Funduszu Pracy w wysokości nie większej niż 20 mln zł rocznie;
- Jednorazowej dotacji na utworzenie stanowiska pracy;
- Finansowaniu kosztów wynagrodzenia;
- Refundacji (przez okres realizacji indywidualnego planu reintegracyjnego) części wynagrodzenia;
- Pomocy de minimis.
Współpraca z samorządem
Ustawa przewiduje również współpracę podmiotów ekonomii społecznej z samorządem terytorialnym i z wojewodą właściwym ze względu na siedzibę przedsiębiorstwa społecznego. Usługi będą zlecane w innym - bardziej uszczegóławiającym zakres usługi trybie negocjacyjnym. Możliwa też będzie do zawarcia umowa partnerstwa publiczno-społecznego.
Czego dotyczy ekonomia społeczna?
Podsumowując ustawa określa:
- organizację i zasady działania przedsiębiorstwa społecznego;
- zasady uzyskiwania i utraty statusu przedsiębiorstwa społecznego oraz nadzór nad przedsiębiorstwem społecznym;
- instrumenty wsparcia przedsiębiorstwa społecznego;
- zasady i formy wspierania rozwoju ekonomii społecznej przez organy administracji publicznej;
- ochronę danych osobowych w związku z realizacją celów wynikających z ustawy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o ekonomii społecznej (projekt, druk nr 2321).