Ratownicy medyczni - już obowiązuje nowa ustawa

• Ratownicy medyczni
• Kto może być ratownikiem medycznym?
• Kiedy wypada Dniem Ratownika Medycznego?
• Kto przyznaje prawo do wykonywania zawodu ratownika medycznego?
• Kara za wykonywanie zawodu ratownika medycznego bez uprawnienia
• Czego dotyczy ustawa o zawodzie ratownika medycznego?
• Jakie są zadania ratownika medycznego?
• Czy ratownik medyczny stwierdza zgon?
• Inne zadania ratowników medycznych
• Jaką umowę może mieć zawartą ratownik medyczny?
• Samorząd zawodowy ratowników medycznych
• Etyka zawodowa ratowników medycznych

Ratownicy medyczni

Ustawą w sposób kompleksowy uregulowano wykonywanie zawodu ratownika medycznego i utworzenie samorządu ratowników medycznych. Dotychczas obowiązywała ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1720 i 1733) jednak uznano, że dla dalszego prawidłowego funkcjonowania i rozwoju zawodu ratownika medycznego konieczne jest powołanie samorządu zawodowego, jak też zgrupowanie w jednej ustawie przepisów o największym znaczeniu dla funkcjonowania tego zawodu, z uwagi na jego rolę w systemie ochrony zdrowia.

Kto może być ratownikiem medycznym?

Zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba, która:

1. posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2. posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu ratownika medycznego;
3. posiada znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu ratownika medycznego;
4. spełnia szczegółowo określone wymagania określone w art. 2 pkt 4) ustawy m.in. co do studiowania na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne lub medycyna ratunkowa i posiada odpowiednie kwalifikacje;
5. swoim dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu ratownika medycznego, w szczególności nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
6. posiada prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego.

Kiedy wypada Dniem Ratownika Medycznego?

Dzień Ratownika Medycznego ustanowiono na 8 września.

Kto przyznaje prawo do wykonywania zawodu ratownika medycznego?

Ustawa wskazuje, że prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego przyznaje Krajowa Rada Ratowników Medycznych. Osoba, której przyznano prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego, będzie podlegała wpisowi do rejestru ratowników medycznych. 

Kara za wykonywanie zawodu ratownika medycznego bez uprawnienia

Co ważne, w ustawie wskazano, że kto bez uprawnień wykonuje zadania ratownika medycznego podlega karze grzywny. Jeżeli sprawca czynu, działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadza w błąd co do posiadania takiego uprawnienia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Czego dotyczy ustawa o zawodzie ratownika medycznego?

Ustawa reguluje wiele zagadnień, do najważniejszych należą:

• zasady i warunki wykonywania zawodu ratownika medycznego (w tym zagadnienia nabywania, utraty i wygaśnięcia prawa wykonywania zawodu ratownika medycznego);
• zasady i organizacja kształcenia podyplomowego i doskonalenia zawodowego ratowników medycznych;
• organizacja i zakres działania samorządu ratowników medycznych;
• zasady odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.

Jakie są zadania ratownika medycznego?

Zgodnie z ustawą do zadań osoby wykonującej zawód ratownika medycznego należy m.in:

• zabezpieczanie osób znajdujących się w miejscu zdarzenia oraz podejmowanie działań zapobiegających zwiększeniu się liczby osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
• udzielanie świadczeń zdrowotnych, w tym medycznych czynności ratunkowych udzielanych samodzielnie lub na zlecenie lekarza (szczegółowy zakres określa rozporządzenie);
• transportowanie osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
• udzielanie wsparcia psychicznego w sytuacji powodującej stan nagłego zagrożenia zdrowotnego;

Czy ratownik medyczny stwierdza zgon?

Tak, do jednego z zadań ratownika medycznego należy stwierdzanie zgonu, jednak takiego, do którego doszło podczas akcji medycznej.

Inne zadania ratowników medycznych

Za wykonywanie zawodu ratownika medycznego uznaje się również:

• nauczanie zawodu ratownika medycznego oraz wykonywanie pracy na rzecz doskonalenia zawodowego ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych;
• organizowanie i prowadzenie zajęć z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, medycznych czynności ratunkowych oraz pierwszej pomocy;
• prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych w zakresie ratownictwa medycznego;
• kierowanie: ratownikami medycznymi, dyspozytorami medycznymi;zatrudnienie lub pełnienie służby na stanowiskach administracyjnych, na których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem i organizowaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie ratownictwa medycznego lub nadzorem nad ich udzielaniem;
• zatrudnienie lub pełnienie służby na stanowisku perfuzjonisty po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w zakresie  perfuzji organizowanego przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego lub Polskie Stowarzyszenie Perfuzjonistów;
• sprawowanie funkcji z wyboru w organach samorządu ratowników medycznych lub wykonywanie pracy na rzecz tego samorządu w zakresie realizacji jego zadań.

Jaką umowę może mieć zawartą ratownik medyczny?

Ratownik medyczny może wykonywać swój zawód w ramach: umowy o pracę, w ramach stosunku służbowego, na podstawie umowy cywilnoprawnej lub w ramach porozumienia o wolontariacie.

Samorząd zawodowy ratowników medycznych

Ratownicy medyczni są zorganizowani w ramach samorządu. Przynależność ratowników medycznych do samorządu jest obowiązkowa. Cechy samorządu to: niezależność w wykonywaniu swoich zadań i podleganie wyłącznie przepisom prawa. Nadzór nad działalnością samorządu sprawuje minister właściwy do spraw zdrowia. Utworzono Krajową Izbę Ratowników Medycznych z siedzibą w Warszawie.

Do zadań samorządu zawodowego ratowników medycznych należy m.in.: 

1. sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego;
2. ustanawianie zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie;
3. przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji ratowników medycznych;
4. wydawanie zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje zawodowe;
5. zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu;
6. prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych; w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu ratownika medycznego;
7. reprezentowanie ratowników medycznych oraz ochrona ich interesów zawodowych;
8. działanie na rzecz stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez ratowników medycznych;
9. udział w ustalaniu oraz aktualizacji standardów i wytycznych w ratownictwie medycznym;
10. edukacja zdrowotna i promocja zdrowia;
11. prowadzenie rejestru ratowników medycznych oraz rejestru osób uprawnionych do wykonywania zawodu ratownika medycznego tymczasowo i okazjonalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
12. nadzór nad doskonaleniem zawodowym ratowników medycznych;
13. współpraca z samorządami zawodów medycznych i innymi organizacjami reprezentującymi zawody medyczne.

Etyka zawodowa ratowników medycznych

W ustawie uregulowana została również odpowiedzialność zawodowa ratowników medycznych za naruszenie zasad etyki zawodowej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego.