Odprawa 2021

Co to jest? Komu przysługuje?

Kodeks pracy reguluje odprawę rentową, emerytalną i pośmiertną. Nie ma w nim przepisów dotyczących odprawy dla zwalnianego pracownika. Została ona przewidziana w innym akcie prawnych, a mianowicie – ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (zwana ustawą o zwolnieniach grupowych). Zgodnie z tą ustawą odprawa przysługuje w firmach zatrudniających co najmniej 20 osób. Jest to pierwszy warunek. Jeśli więc pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, nie ma obowiązku wypłaty odprawy pieniężnej, nawet gdy inne warunki zostaną spełnione. Innym z warunków jest rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, a więc zawinionych przez pracodawcę lub obiektywnych jak np. klęska żywiołowa.

Polecamy: Kodeks pracy 2021. Praktyczny komentarz z przykładami

Umowa o pracę na czas określony i umowa o pracę na czas nieokreślony

Kolejnym warunkiem jest zatrudnienie u danego pracodawcy na podstawie umowy o pracę – może być to umowa na czas określony lub umowa na czas nieokreślony. Ważne, aby dana osoba posiadała status pracownika.

Zawsze do odprawy prawo ma pracownik, którego stosunek pracy zostaje rozwiązany z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Jaka powinna być forma rozwiązania umowy? Pracodawca może wypowiedzieć podwładnemu umowę lub porozumieć się z nim z oznaczeniem przyczyny rozwiązania umowy przyczyna niezawiniona przez pracownika). Co ciekawe, odprawa będzie przysługiwała również w przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę warunków pracy lub płacy pracownika, gdy on tych nowych warunków nie przyjmie.

Dopuszcza się więc:

• Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę,
• Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron,
• Rozwiązanie umowy w wyniku nieprzyjęcia wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy.

W związku z powyższym nie ma prawa do odprawy pracownik, który sam wypowiedział umowę albo któremu upłynął czas, na jaki został zatrudniony.

Likwidacja stanowiska pracy

Odprawa pieniężna dla pracownika należy się w przypadku indywidualnego lub grupowego zwolnienia. Ze zwolnieniem indywidualnym mamy do czynienia, gdy zwolnienie na podstawie jednej z powyższych 3 form następuje wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika. Jedną z najczęstszych przyczyn takiego zwolnienia jest likwidacja stanowiska pracy. Inną sytuacją może być upadłość firmy.

Zwolnienie grupowe

Odprawa przysługuje w przypadku zastosowania przez pracodawcę zatrudniającego minimum 20 pracowników zwolnień grupowych. Kiedy mówi się o zwolnieniu grupowym? Jest to sytuacja, gdy w zakładzie pracy rozwiązuje się umowy o pracę w wyżej wymienionych formach z ustaloną przepisami prawa liczbą pracowników w czasie nie dłuższym niż 30 dni.

Zgodnie z powyższą tabelą istnieje zależność pomiędzy liczbą zatrudnionych w danym zakładzie pracy, a liczbą zwalnianych uznawanych za zwalnianych grupowo.

Warunki do zakwalifikowania zwolnienia jako zwolnienie grupowe:

1. Pracodawca zatrudnia minimum 20 pracowników,
2. Pracodawca zwalnia z przyczyn leżących po jego stronie,
3. Pracodawca zwalnia na podstawie jednej z wyżej wymienionych form,
4. Liczba zwalnianych pracowników w stosunku do ogółu zatrudnionych jest zgodna z powyższą tabelą.

Staż pracy - jak liczyć wysokość odprawy?

Czy staż pracy ma znaczenie przy odprawie dla zwalnianego pracownika? Jak najbardziej i to niezależnie od tego czy pracownik wykonywał pracę na pełny czy na niepełny etat. Odprawa przy zwolnieniach grupowych uzależniona jest bowiem od stażu pracy i zarobków danego pracownika. Bierze się pod uwagę wyłącznie staż pracy u tego konkretnego pracodawcy. Wyjątkiem jest zaliczanie również stażu pracy u poprzedniego pracodawcy, jeśli do zmiany pracodawcy doszło w wyniku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę zgodnie z art. 23¹ Kodeksu pracy.

W ustawie o zwolnieniach grupowych jest ustalona maksymalna wysokość odprawy.

Kalkulator stażu pracy >>>

Ile wynosi w 2021 r. - brutto czy netto?

Jak już wspomniano wysokość odprawy uzależniona jest od stażu pracy oraz kwoty wynagrodzenia pracownika i liczy się ją zgodnie z powyższą tabelą. Zgodnie ze wspomnianą ustawą odprawa nie może być jednak wyższa niż 15—krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje w dniu rozwiązania umowy o pracę. W związku z powyższym w 2021 r. będzie to kwota 42 000 zł. Od 1 stycznia 2021 r. minimalna płaca wzrosła z 2600 zł na 2800 zł brutto. Wysokość odprawy również wyrażona jest więc kwotą brutto. Dokładną kwotę odprawy oblicza się przy zastosowaniu zasad wyliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy z pominięciem współczynnika urlopowego.

Czy odprawa to wynagrodzenie?

Odprawa nie jest wynagrodzeniem pracownika, stanowi swego rodzaju rekompensatę za rozwiązanie stosunku pracy z przyczyny niezawinionej przez pracownika i w konsekwencji nieplanowaną przez pracownika utratę środków pieniężnych. Natomiast swoją wysokością odpowiada wynagrodzeniu pracownika bądź jego wielokrotności.

Kiedy wypłata?

Wypłata odprawy powinna nastąpić najpóźniej w terminie wypłaty ostatniego wynagrodzenia za pracę. Jeśli pracownik, który był uprawniony do odprawy, nie otrzymał jej. Może ubiegać się o wypłatę odprawy do 3 lat od rozwiązania się stosunku pracy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)

Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 1969)