Zajęcie wynagrodzenia przez komornika
Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy. Komornik sądowy ma obowiązek wysłać zarówno do pracownika, jak i jego pracodawcy odpisy zajęcia komorniczego. Jaką część wynagrodzenia za pracę może zająć komornik? Jaka jest kwota wolna od potrąceń z wynagrodzenia za pracę?
Zajęcie wynagrodzenia za pracę przez komornika sprawia pracodawcom liczne problemy, ponieważ pracodawca musi dopełnić szeregu formalności.
Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2020/2021. Podatki. Rachunkowość. Prawo pracy. ZUS
Jakie obowiązki ma pracodawca?
Komornik ma obowiązek wysłania do pracodawcy pisma o zajęciu wynagrodzenia pracownika, powołując się na wyrok sądu zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa pracodawcę, aby nie wypłacał zajętej części wynagrodzenia pracownikowi, lecz przekazał ją komornikowi aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności.
Obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie komornikowi w ciągu 7 dni informacji o:
- wysokości otrzymywanego wynagrodzenia przez pracownika za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie;
- kwocie i terminach, w jakich zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane;
- przeszkodach, które powodują, że wynagrodzenie nie może zostać przekazane komornikowi, np. czy jest już zajęte przez innego komornika lub inny organ egzekucyjny, np. ZUS lub Urząd Skarbowy, wraz z podaniem dokładnych danych tych organów.
Jaka kara grozi pracodawcy?
Niedopełnienie tych formalności grozi karą grzywny dla pracodawcy w wysokości 5000 zł, która może być powtarzana w razie dalszego uchylania się od obowiązku informacyjnego, zgodnie z art. 886 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.
Ile może zabrać komornik?
Kwota zajęcia komorniczego z wynagrodzenia uzależniona jest od wysokości płacy minimalnej. W 2020 roku jest to 2600 zł brutto, czyli około 1920 zł netto [red. w 2021 r. jest to 2800 zł brutto]. Minimalne wynagrodzenie jest wolne od zajęcia komorniczego. Jeżeli osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę zarabia najniższą krajową, komornik nie może potrącić ani złotówki z jej wynagrodzenia (z wyjątkiem zajęć alimentacyjnych).
Poza kwotą, którą komornik musi zostawić do dyspozycji dłużnika, jest także maksymalny próg zajęcia wynagrodzenia wyższego niż płaca minimalna. Komornik może zająć maksymalnie:
- 60% wynagrodzenia miesięcznego w przypadku dłużników alimentacyjnych (do dyspozycji dłużnika powinna pozostać równowartość 40% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku);
- 50% wynagrodzenia miesięcznego w przypadku pozostałych dłużników.
Nie wszystkim dłużnikom niealimentacyjnym grozi zajęcie połowy pensji. Komornik może zająć 50% wynagrodzenia, jeśli dłużnik zarabia miesięcznie z tytułu umowy o pracę więcej niż 5300 zł brutto (dane na rok 2020). Wszystkim pozostałym dłużnikom komornik może zająć tylko kwotę ponad minimalne wynagrodzenie.
Co w przypadku umów cywilnoprawnych?
Zgodnie z art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego kwotę wolną od potrąceń z wynagrodzenia stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
W przypadku osoby wykonującej umowę zlecenia, dłużnik powinien wykazać komornikowi, że otrzymywane wynagrodzenie ma charakter powtarzający się (nie jest to praca dorywcza) oraz jest jedynym źródłem jego dochodu. Komornik może zweryfikować te informacje, np. poprzez ustalenie w ZUS, czy umowa zlecenia stanowi jedyne źródło dochodu tego dłużnika. Wówczas komornik może odstąpić od zajęcia 100% wynagrodzenia i pozostawić dłużnikowi kwotę wolną od potrąceń, tak jak w przypadku osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę.
Osoba wykonująca umowę o dzieło, na wypadek prowadzonej wobec niej egzekucji komorniczej, nie jest chroniona w żadnym stopniu przed zajęciem komorniczym. Takim osobom komornik może zająć 100% wynagrodzenia, niezależnie od tego, czy dłużnik jest alimentacyjny, czy niealimentacyjny.
Czy można zająć zasiłek dla bezrobotnych?
Zasiłek dla bezrobotnych podczas egzekucji komorniczej traktowany jest tak, jak wynagrodzenie ze stosunku pracy. Reguluje to art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten stosuje się odpowiednio do zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków szkoleniowych, wypłacanych na podstawie przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. A zatem w przypadku dłużników niealimentacyjnych komornik nie może zająć środków pochodzących z zasiłku dla bezrobotnych, ponieważ kwota zasiłku jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dłużnikowi alimentacyjnemu natomiast komornik pozostawi tylko 40% kwoty zasiłku.
Podstawa prawna:
Kodeks postępowania cywilnego, dział II Egzekucja z wynagrodzenia za pracę, art. 833 (Ograniczenie egzekucji z innych świadczeń pieniężnych).