Pracownik medyczny: lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny...
Pracownicy medyczni to ostatnio najbardziej poszukiwani pracownicy w Polsce. Ze względu na rozprzestrzeniającą się epidemię powstają braki kadrowe w szpitalach. Budowane są również szpitale tymczasowe, które również zgłaszają zapotrzebowanie na pracowników i to nie tylko medycznych. Jakich pracowników zalicza się do "personelu medycznego"? Są to pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne i osoby, z którymi zawarto umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych.
Lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, ratownicy medyczni są przemęczeni i szczególnie narażeni na zakażenie COVID-19. Aby im to zrekompensować, przyznaje się dodatkowe wynagrodzenie tym, którzy mają bezpośredni kontakt z zarażonymi lub podejrzanym o zarażenie. Dodatek otrzymują osoby pracujące w placówkach medycznych, które zajmują się leczeniem chorych na koronawirusa (szpitale jednoimienne, szpitale z oddziałem zakaźnym).
Dodatek covidowy przysługuje niezależnie od podstawy zatrudnienia - może to być umowa o pracę jak i umowa cywilnoprawna (zlecenie czy dzieło).
Kogo zatrudnią poszczególne szpitale? O tym przeczytasz w artykule: Tymczasowe szpitale potrzebują pracowników
Komu przysługuje dodatek?
Covidowe przysługuje lekarzom zajmującym się pacjentami z koronawirusem. W art. 20. pkt 2 Ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 dodano do Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842) art. 4i, zgodnie z którym:
"1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pracownikom podmiotów leczniczych, osobom wykonującym zawody medyczne oraz osobom, z którymi zawarto umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych, którzy:
1) nie zostali skierowani do pracy na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz
2) uczestniczą w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 lub osobom z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 – przysługuje comiesięczny dodatek do wynagrodzenia.
2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 100% kwoty miesięcznego wynagrodzenia wynikającej z umowy o pracę albo innej umowy, na podstawie której praca jest wykonywana.
3. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków pochodzących z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia, na podstawie rachunków i sprawozdań o liczbie uprawnionych osób, o których mowa w ust. 1, składanych przez podmiot, w którym praca jest wykonywana, do właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.
4. Koszty realizacji wypłaty dodatku, o którym mowa w ust. 1, są ponoszone ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
5. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wypłaty, finansowania oraz rozliczania dodatków, o których mowa w ust. 1, mając na celu zapewnienie sprawności ich wypłaty oraz rzetelności i gospodarności wydatkowania środków publicznych.”
Ustawa wprowadzająca powyższe przepisy została przyjęta w nocy z 27 na 28 października 2020 r. Rządowi zależało na szybkim dokonaniu zmian ze względu na panującą pandemię (ustawa zawiera również ułatwienia w zatrudnianiu lekarzy ze Wschodu i nakaz zasłaniania ust i nosa). Podpisał ją już nawet Prezydent RP (3 listopada 2020 r.). Jednak przegłosowanie ustawy zostało uznane za pomyłkę i już w czwartek wieczorem (29 października 2020 r.) przyjęto poprawkę, zgodnie z którą dodatek nie przysługuje wszystkim medykom, a jedynie tym, którzy są zaangażowani w pracę przy COVID-19 na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W związku z tym wstrzymano publikację ustawy w Dzienniku Ustaw, czym zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich. RPO rozważa czy takie działanie organów państwa nie stanowi naruszenia art. 7 Konstytucji RP, a więc obowiązku działania na podstawie i w granicach prawa.
Zarówno pierwsza ustawa jak i jej nowelizacja mają zostać opublikowane jednocześnie. Uzasadniano to potrzebą szczególnego docenienia pracowników medycznych najbardziej narażonych na zakażenie, czyli tych, którzy pracują w szpitalach II i III poziomu zabezpieczenia covidowego (najcięższe przypadki zachorowań). Podnosi się również kwestie zbyt dużego obciążenia budżetu państwa w przypadku przyznania dodatku wszystkim medykom pracującym przy pacjentach z COVID-19.
Wysokość dodatku covidowego
Dodatek dla medyków to tzw. dodatek covidowy. Wynosi obecnie:
- 80% wynagrodzenia brutto otrzymywanego przez pracownika w innych miejscach pracy niż szpital jednoimienny za marzec 2020 r. albo miesiąc poprzedzający ten, w którym pracownik został objęty ograniczeniem albo
- 50% wynagrodzenia zasadniczego pracownika w szpitalu, w którym będzie objęty ograniczeniem za marzec 2020 r. (gdy pracownik nie był w tym czasie zatrudniony w danym szpitalu – 50% wysokości miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego tej osoby w szpitalu na dzień udostępniania informacji).
Oznacza to, że personel medyczny przy pracy z COVID-19 może zarobić nawet 180% pensji (przy czym zgodnie z aktualnymi przepisami nie może być to więcej niż 10 tys. zł, a zgodnie z nowymi przepisami maksymalna kwota dodatku nie będzie mogła być wyższa niż 15 tys. zł). Wynagradza im się w ten sposób wielki trud i ryzyko zakażenia koronawirusem.
Zdaniem medyków różnicowanie dodatku covidoego jest niesprawiedliwe i powinno być zrównane - osoby skierowane do pracy przy COVID-19 przez wojewodę (pracujący w szpitalach II i III poziomu zabezpieczenia covidowego) w trybie ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych powinny mieć taki sam dodatek jak inne osoby pracujące przy pacjentach zakażonych lub z podejrzeniem zakażenia (np. pracujące w szpitalach I poziomu zabezpieczenia covidowego). Stąd przygotowana została nowelizacja przepisów dotyczących covidowego. Jak wiadomo, nie trwało to długo, gdyż już następnego dnia po przegłosowaniu nowelizacji posłowie wycofali się z tego założenia.
Nowelizacja ustawy covidowej wprowadza wyższy dodatek - 100% wynagrodzenia, jednak przegłosowana w czwartek (29 października 2020 r.) poprawka nie zrówna prawa do niej dla wszystkich medyków pracujących przy osobach z COVID-19. Taki dodatek będzie przysługiwał lekarzom wykonującym pracę w szpitalach II i III poziomu zabezpieczenia covidowego. Zarobią oni więc 200% wynagrodzenia, a więc podwójną pensję.
Dodatki covidowe finansowane są z budżetu państwa, a ich dysponentem jest Minister Zdrowia.