Wśród rodzin, korzystających ze świadczenia wychowawczego w programie „Rodzina 500 plus”, zdarzają się takie, w których jeden bądź więcej jej członków mieszka lub pracuje za granicą. W takich przypadkach do ich wniosków mają zastosowanie unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Tymi sprawami zajmują się Marszałkowie Województw poprzez Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej (ROPS), będące jednostkami im bezpośrednio podległymi.
W okresie przejściowym Marszałek Województwa ma 3 miesiące na wydanie decyzji od momentu złożenia i wpływu wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami z organu właściwego do ROPS. Jednak w sytuacji skomplikowanej, w której istnieje potrzeba zebrania dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień, w tym z instytucji zagranicznej, termin załatwienia sprawy może zostać przedłużony, ze względu na potrzebę uzyskanie odpowiedzi z instytucji zagranicznej.
Polecamy produkt: Zasiłki, urlopy, zwolnienia – nowe prawa rodziców
Przepisy unijne nie zawierają precyzyjnych terminów, w czasie których powinna zostać udzielona odpowiedź na zapytanie instytucji innego państwa UE – przyjmuje się, że okres ten nie powinien przekroczyć 3 miesięcy od daty otrzymania zapytania.
W poszczególnych sprawach może istnieć konieczność zwrócenia się do instytucji zagranicznych w celu weryfikacji uprawnień do świadczeń w innym państwie. W każdym przypadku ROPS powinien poinformować o przedłużeniu postępowania ze względu na potrzebę zgromadzenia dodatkowych informacji i wskazać termin jej załatwienia.
Pytania i odpowiedzi
1. Mieszkamy wraz z dziećmi w Norwegii, gdzie obydwoje z mężem pracujemy. Czy jako obywatele polscy możemy ubiegać się o świadczenie 500+?
W opisanym przypadku cała rodzina przebywa na terytorium Norwegii, tym samym wypłata wszystkich świadczeń rodzinnych (do takich zalicza się również świadczenie wychowawcze 500+) powinna odbywać się wyłącznie na podstawie ustawodawstwa norweskiego.
2. Pracujemy z mężem w Czechach, trójka dzieci pozostaje pod opieką dziadków Polsce. Otrzymujemy na nasze dzieci czeski zasiłek rodzinny. Czy otrzymamy 500+?
Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa W związku z wykonywaniem przez Państwa działalności zawodowej w Czechach, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych (takim jest również świadczenie wychowawcze) ma tamtejsze ustawodawstwo, dlatego też w Czechach wypłacane są świadczenia rodzinne. Polska, jako państwo właściwe w drugiej w kolejności – ze względu na zamieszkanie dzieci - może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny, w przypadku kiedy kwota świadczeń rodzinnych przyznanych w Czechach będzie niższa od kwoty świadczeń należnych w Polsce w taki sposób, aby rodzina otrzymała jedną najwyższą kwotę świadczeń przewidzianą przez poszczególne ustawodawstwa.
3. Mój mąż pracuje w Niemczech, tam otrzymuje świadczenia rodzinne dla naszych dzieci. Ja z dwójką dziećmi mieszkam w Polsce i nie pracuję. Czy otrzymam świadczenie 500+?
Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W związku z powyższym, jeżeli współmałżonek pracuje w Niemczech, a pani nie pracuje zawodowo w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma ustawodawstwo niemieckie. Polska, jako państwo drugie w kolejności może jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny zgodnie z wyjaśnieniami z przykładu 2.
4. Mój mąż pracuje w Niemczech. Ja z dwójką dziećmi mieszkam w Polsce, gdzie pracuję. Czy otrzymam świadczenie 500+?
Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym także świadczenia wychowawczego, ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W przypadku zatrudnienia w dwóch różnych państwach brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W związku z powyższym, jeżeli współmałżonek pracuje w Niemczech, a pani pracuje zawodowo w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych – w tym świadczenia wychowawczego ma ustawodawstwo polskie. Analogicznie do przykładu drugiego Niemcy, jako państwo drugie w kolejności mogą jedynie wypłacić tzw. dodatek dyferencyjny.
5. Mieszkamy razem z dwójką dzieci w Anglii, tutaj obydwoje pracujemy. Jedno z dzieci pozostaje pod opieką babci w Polsce. Czy i na ile dzieci otrzymamy świadczenie 500+?
Zgodnie przepisami unijnymi świadczenia rodzinne w pierwszej kolejności wypłacane są w państwie, w którym prowadzona jest działalność zawodowa, w następnej kolejności brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W opisanym przypadku państwem pierwszeństwa do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych na wszystkie dzieci – w tym również świadczenia wychowawczego jest Wielka Brytania. Polska, jako państwo drugie w kolejności może wypłacić jedynie dodatek dyferencyjny na zasadach wyjaśnionych w przykładzie 2.
6. Były mąż i ojciec mojego pierwszego dziecka mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Ja mieszkam w Polsce z obecnym mężem, naszym wspólnym dzieckiem i dzieckiem z pierwszego małżeństwa. Nie pracuję. Czy dostaniemy świadczenia 500+ na obydwoje dzieci?
Z uwagi na fakt, że ojciec Pani pierwszego dziecka przebywa i pracuje na terytorium Wielkiej Brytanii w odniesieniu do świadczeń rodzinnych (takim jest również świadczenie wychowawcze) na to dziecko będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a wniosek powinien być rozpatrzony przez Marszałka Województwa (Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej). Tym samym, złożony przez Panią wniosek o świadczenie wychowawcze na to dziecko będzie przesłany do rozpatrzenia przez Państwo właściwe w pierwszej kolejności (z tytułu zatrudnienia ojca dziecka) – Wielką Brytanię. Tamtejsza instytucja powinna wydać decyzję w odniesieniu do wszystkich świadczeń rodzinnych, należnych w Anglii. W przypadku, kiedy świadczenia brytyjskie będą niższe, niż świadczenia należne w Polsce, strona polska powinna wydać decyzję w sprawie dodatku dyferencyjnego (zgodnie z przykładem 2). Świadczenie wychowawcze w postaci dodatku dyferencyjnego na pierwsze dziecko będzie mogło zostać wypłacone wyłącznie po spełnieniu warunku kryterium dochodowego określonego przepisami polskimi. W odniesieniu do drugiego dziecka decyzja w sprawie świadczenia wychowawczego zostanie wydana wyłącznie w oparciu o przepisy krajowe przez gminę.