Rząd zaproponował projekt nowelizacji ustaw regulujących stosunki między pracodawcami a przedstawicielami pracowników, którego celem jest uproszczenie i zdigitalizowanie obiegu informacji. Najważniejszym elementem projektu jest formalne dopuszczenie obok tradycyjnej formy pisemnej dwóch alternatyw: formy dokumentowej oraz formy elektronicznej. Zmiana ma zredukować formalności, przyspieszyć dialog społeczny i lepiej dostosować procedury do współczesnych praktyk komunikacyjnych.
- Zmiany w prawie pracy: rząd dopuszcza e‑mail, SMS czy skan podpisanego dokumentu - zamiast formy papierowej. Deregulacja i cyfryzacja dialogu społecznego [PROJEKT]
- Zmiany w prawie pracy: trzy równorzędne formy komunikacji
- Zmiany w prawie pracy, w tym główne zmiany w ustawie o związkach zawodowych
- Cyfryzacja komunikacji z radami pracowników
- Kiedy wejście w życie?
Zmiany w prawie pracy: rząd dopuszcza e‑mail, SMS czy skan podpisanego dokumentu - zamiast formy papierowej. Deregulacja i cyfryzacja dialogu społecznego [PROJEKT]
Rząd zaproponował projekt nowelizacji ustaw regulujących stosunki między pracodawcami a przedstawicielami pracowników, którego celem jest uproszczenie i zdigitalizowanie obiegu informacji. Uszczegóławiając, chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Nr z wykazu UDER82). Najważniejszym elementem projektu jest formalne dopuszczenie obok tradycyjnej formy pisemnej dwóch alternatyw: formy dokumentowej oraz formy elektronicznej. Zmiana ma zredukować formalności, przyspieszyć dialog społeczny i lepiej dostosować procedury do współczesnych praktyk komunikacyjnych.
Zmiany w prawie pracy: trzy równorzędne formy komunikacji
Projekt wprowadza zasadę równoważności trzech form komunikacji: pisemnej, dokumentowej oraz elektronicznej.
W wybranych przepisach dotychczasowe sformułowania „na piśmie” czy „pisemnego” zostaną zastąpione frazą „w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej”, co oznacza, że w określonych obowiązkach informacyjnych wszystkie te formy będą traktowane na równi.
Nowe podejście ma praktyczny wymiar: zamiast wymuszać druk, parafowanie i wysyłkę tradycyjną, strony będą mogły korzystać z szybszych i tańszych kanałów komunikacji bez utraty ważności prawnej przekazu. Projekt odwołuje się do pojęć znanych z Kodeksu cywilnego, dostarczając jasnych kryteriów rozróżnienia form:
- Forma elektroniczna to oświadczenie złożone elektronicznie i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (KEP), co zapewnia wysoki poziom wiarygodności i autentyczności dokumentu.
- Forma dokumentowa to prostsze rozwiązanie, obejmujące dokumenty umożliwiające ustalenie osoby składającej oświadczenie, np. e mail, SMS czy skan podpisanego dokumentu.
Takie zdefiniowanie form ma zapobiec sporom co do ważności komunikatów i ułatwi stosowanie nowych rozwiązań w praktyce.
Zmiany w prawie pracy, w tym główne zmiany w ustawie o związkach zawodowych
Nowe formy będą miały zastosowanie w kluczowych obszarach ustawy o związkach zawodowych. Do najważniejszych przykładów należą:
- procedury informowania związków o przejściu zakładu pracy na nowego pracodawcę,
- obowiązek udostępniania informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej,
- wymiana danych dotyczących liczby osób pełniących funkcje kierownicze.
W każdym z tych przypadków zarówno wniosek ze strony związku, jak i odpowiedź pracodawcy będą mogły być realizowane w jednej z trzech dopuszczonych form.
Cyfryzacja komunikacji z radami pracowników
Drugim filarem reformy jest nowelizacja ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Projekt wprowadza rozwiązania równoległe wobec rad pracowników: wniosek rady o udzielenie informacji oraz odpowiedź pracodawcy będą mogły być składane i przekazywane w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej.
Dotychczasowe niejednoznaczne regulacje powodowały, że strony często stosowały ostrożność proceduralną, wymagając tradycyjnej formy pisemnej. Nowe brzmienie przepisu ma uporządkować praktykę i wprowadzić spójność między obowiązkami stron, co jest istotne zwłaszcza w sytuacjach wymagających szybkiego przepływu informacji, na przykład przy planowanych zmianach zatrudnienia czy restrukturyzacjach.
Czego nie dotyczy zmiana?
Projekt wyraźnie wskazuje na zakres deregulacji: nowe, uproszczone formy nie będą stosowane w sprawach indywidualnych oraz w kwestiach o charakterze spornym podlegających kontroli sądowej. W tych przypadkach nadal obowiązywać będą rygory formy pisemnej ad solemnitatem lub ad probationem. Taka selektywna deregulacja ma na celu zachowanie równowagi pomiędzy potrzebą uproszczeń a koniecznością ochrony praw pracowników i pewności obrotu prawnego.
Kiedy wejście w życie?
Projekt przewiduje, że ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od dnia ogłoszenia. Nie zaplanowano odrębnych przepisów przejściowych, co oznacza, że nowe reguły będą stosowane bezpośrednio. W uzasadnieniu projektodawcy wyraźnie sygnalizują wolę, aby nawet wnioski złożone przed wejściem w życie nowelizacji mogły być rozpatrywane już według nowych, mniej sformalizowanych zasad.
Podsumowując, trzeba stwierdzić, że reforma odpowiada na realne potrzeby współczesnego rynku pracy i administracji wewnątrzzakładowej (np. związków zawodowych). Pracodawcy oraz organizacje pracownicze powinni przygotować wewnętrzne procedury komunikacji uwzględniające nowe form. Dzięki temu możliwe będzie pełne wykorzystanie przewidzianych przez nowelizację ułatwień, przy jednoczesnym zachowaniu ochrony prawnej tam, gdzie jest ona niezbędna.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Nr z wykazu UDER82)
Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 440)
Ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (t.j. Dz.U. 2009 r. Nr 97, poz. 805)