Rozmowa z p. Anną Filarecką, zastępcą kierownika Biura Terenowego FGŚP w Warszawie:
- Jakie są możliwości uzyskania niewypłacanych świadczeń pracowniczych ze środków FGŚP?
– O wypłatę zaległych świadczeń pracowniczych należnych od niewypłacalnego pracodawcy można ubiegać się nie tylko na drodze postępowania sądowego, ale również ze środków FGŚP. Pracownik lub były pracownik składa wniosek wyłącznie w przypadku zaistnienia niewypłacalności pracodawcy. Do podstawowych przesłanek niewypłacalności należą m.in. ogłoszenie upadłości pracodawcy lub oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na brak majątku u pracodawcy, a także faktyczne zaprzestanie działalności.
Wniosek składa się do właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie wcześniej niż po upływie 1 miesiąca i 2 tygodni od daty wystąpienia niewypłacalności. Do wniosku załącza się dokument potwierdzający niewypłacone świadczenia pracownicze, tj. wyrok sądu lub potwierdzone przez pracodawcę świadectwo pracy, jeśli został rozwiązany stosunek pracy, lub wyrok sądu potwierdzający okres zatrudnienia u pracodawcy.
Pomoc dla pracodawców z FGŚP >>
W przypadku faktycznego zaprzestania działalności, jeżeli pracownik pozostaje w stosunku pracy, można wystąpić z wnioskiem o wypłatę zaliczki na poczet niewypłaconego wynagrodzenia. Do wniosku składanego w takiej sytuacji pracownik załącza oświadczenie o pozostawaniu w stosunku pracy z danym pracodawcą, rodzaju niezaspokojonych roszczeń pracowniczych i ich wysokości oraz musi uprawdopodobnić fakt wystąpienia niewypłacalności pracodawcy, tj. faktycznego zaprzestania działalności.
- Czy istnieją jakieś ograniczenia w zakresie roszczeń, których mogą domagać się pracownicy z FGŚP?
– Wypłata świadczeń ze środków Funduszu jest ograniczona w zakresie rzeczowym, czasowym oraz kwotowym. Obowiązująca ustawa określa enumeratywnie katalog świadczeń, który podlega wypłacie ze środków Funduszu. Wprowadza okresy referencyjne, tj. przedziały czasowe, w których muszą powstać dane roszczenia. Ogranicza także wysokość każdego wypłacanego świadczenia do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obwiązującego z poprzedniego kwartału (aktualna wysokość 3243,60 zł), a w przypadku wniosku o wypłatę zaliczki do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (aktualna wysokość 1317 zł).
Wszelkie dokładne informacje w zakresie wypłaty ww. świadczeń można uzyskać na stronie internetowej Funduszu lub pod numerami telefonów: 0-801-504-554 (dla połączeń z telefonów stacjonarnych z kraju) oraz (22) 631-14-10 (dla telefonów stacjonarnych z zagranicy i telefonów komórkowych).
- Jakie roszczenia pracownicze nie są rozpatrywane przez Fundusz oraz czego najczęściej dotyczą błędnie sformułowane wnioski kierowane do FGŚP?
– Ścisły katalog świadczeń, które podlegają wypłacie ze środków Funduszu, określa ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych. Do świadczeń tych należą: wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia chorobowe finansowane ze środków pracodawcy, czyli do 33 dni choroby (a w przypadku pracowników w wieku ponad 50 lat – do 14. dnia), odprawy pieniężne, odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia z art. 36 k.p., ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny za rok, w którym ustał stosunek pracy.
Odszkodowania dla pracownika - za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie >>
Wnioskodawcy często jednak występują z wnioskami o wypłatę różnego rodzaju odszkodowań przysługujących im od pracodawcy, które nie podlegają wypłacie z Funduszu. Najczęściej, gdy pracodawca nie płaci wynagrodzeń, pracownik wypowiada umowę o pracę w trybie art. 55 k.p., wówczas przysługuje mu odszkodowanie za okres wypowiedzenia. W przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę pracownikom często sądy zasądzają odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Niejednokrotnie również wnioskodawcy występują do Funduszu o zapłatę odprawy emerytalnej czy zaległego ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Fundusz nie zaspokaja również wszelkich świadczeń, które są finansowane ze środków ZUS, a więc wszelkiego rodzaju zasiłków, m.in. chorobowego, macierzyńskiego itp.
- Jaki jest termin składania wniosków dotyczących roszczeń pracowniczych o wypłatę świadczeń z FGŚP oraz czy takie roszczenia przedawniają się?
– Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych nie wyznacza wnioskodawcom terminu, do którego należy składać wnioski. Wskazuje jedynie, od kiedy należy je składać. Wcześniejsza ustawa zakreślała taki termin. Jednak z uwagi na to, że większość wniosków była składana po terminie, ustawodawca w obecnym stanie prawnym odstąpił od tej reguły. Termin ustawowy został jedynie zakreślony dla pracodawców, natomiast wnioskodawca indywidualny nie jest ograniczony czasowo.
Ogłoszenie upadłości nie uprawnia pracodawcy do zwalniania pracowników >>
Należy wziąć jednak pod uwagę to, że roszczenie pracownicze przedawnia się z upływem 3 lat od daty powstania uprawnienia, a w przypadku posiadania tytułu wykonawczego zasądzającego należne świadczenia – z upływem 10 lat od daty wydania tytułu wykonawczego. Tak więc ogólne zasady przedawnienia roszczeń pracowniczych wynikające z art. 291 § 1 i 5 k.p. dotyczą również wypłaty świadczeń z Funduszu.
- Czy pracownik zatrudniony na podstawie umowy-zlecenia może wystąpić z roszczeniem pieniężnym do pracodawcy, który ogłosił upadłość?
– Dochodzenie roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę wynikającego ze stosunku cywilnoprawnego, a takim jest umowa-zlecenie, w przypadku ogłoszenia upadłości pracodawcy jest możliwa. Określają to przepisy ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Swoje roszczenie w takim przypadku należy zgłosić do syndyka masy upadłości. Jeśli syndyk uzna je za roszczenie pracownicze, to powinien je z urzędu ująć na liście wierzytelności w kategorii II wraz ze świadczeniami pracowniczymi. W przypadku uznania przez syndyka przedmiotowego wynagrodzenia za wierzytelność wynikającą ze stosunku cywilnoprawnego, należy samemu dokonać zgłoszenia wierzytelności do sądu w terminie zakreślonym w postanowieniu sądu o ogłoszeniu upadłości. Jednak wówczas wynagrodzenie będzie ujęte na liście wierzytelności w dalszej kategorii, nie tak uprzywilejowanej jak świadczenia pracownicze.
Należy nadmienić, że wypłaty takiego wynagrodzenia można również dochodzić ze środków FGŚP. Jeżeli roszczenia należą się za okres bezpośrednio poprzedzający datę ogłoszenia upadłości i umowa-zlecenie podlegała obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, można wystąpić z wnioskiem o wypłatę świadczeń do właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Na stronie www.fgsp.gov.pl udostępnione są adresy biur i wzory wniosków.
Rozmawiała Karolina Lampart