Aparat administracyjny zbyt często działa z naruszeniem prawa. Przez wadliwe rozstrzygnięcia, bierność albo nadgorliwość urzędnicy wyrządzają obywatelom – w tym przedsiębiorcom – wymierne, poważne szkody.
Projekt ustawy zakłada, że urzędnikowi, który wydał decyzję z naruszeniem prawa, będzie groziła kara do wysokości dwunastu jego pensji. Szefowi urzędu, jeśli nie zawiadomi prokuratury o konieczności wszczęcia postępowania przeciw swojemu podwładnemu, ma grozić nawet do trzech lat więzienia.
Odpowiedzialność urzędników za naruszenie prawa >>
Zdaniem BCC to wysokie kary, ale uzasadnione w tym sensie, że powinny działać odstraszająco. W projekcie znalazł się jednak przepis, że warunkiem pociągnięcia urzędników do odpowiedzialności finansowej ma być „rażące naruszenie prawa”. Oznacza to, że ta ustawa będzie miała zastosowanie tylko w przypadku rażącego naruszenia prawa, a nie np. rozbieżności interpretacyjnej. Istnieje więc ryzyko, że przepis ten będzie stosowany rzadko.
Sytuacje, kiedy występuje rażące naruszenie prawa praktycznie się nie zdarzają, a jeżeli tak, są to raczej wyjątki. Bardziej poważnym i znacznie częściej występującym problemem są rozstrzygnięcia urzędników związane z błędną interpretacją prawa – twierdzi Mirosław Barszcz, były wiceminister finansów, ekspert BCC.
Pracownicy skarbówki i Służby Celnej nie będą zwalniani >>
Zdaniem BCC bardziej korzystnym z punktu widzenia przedsiębiorców i obywateli rozwiązaniem byłoby objęcie urzędników takimi rozwiązaniami dotyczącymi odpowiedzialności i kar, jakie obowiązują w normalnym stosunku pracy w sektorze prywatnym. Urzędnicy tak jak pracownicy firm powinni ponosić odpowiedzialność za wszystkie błędne decyzje, w tym również złe interpretacje. – Może to być np. pozbawienie pracownika wypłaty środków z funduszu nagród, obniżenie pensji, degradacja, a nawet zwolnienie z pracy. Ważne też, aby te kary były faktycznie egzekwowane – uważa Barszcz.
Projekt ustawy przewiduje również ogłaszanie przez organy administracji publicznej informacji o rozstrzygnięciach wydanych z naruszeniem prawa. Zdaniem BCC to dobre rozwiązanie, ale potrzebny jest również system pozytywnych motywacji. Przede wszystkim jednak konieczne jest uproszczenie prawa. Im mniej możliwości różnych interpretacji przepisów i im są one prostsze – tym mniejsze ryzyko błędów i mniejsze szkody.