W świetle art. 205 k.p. uprzywilejowanie młodocianego pracownika polega na tym, że z upływem sześciu miesięcy nabywa on prawo do 12 dni roboczych urlopu wypoczynkowego, z upływem zaś roku pracy uzyskuje prawo do urlopu –w wymiarze 26 dni roboczych, tak więc z upływem roku pracy przysługuje mu urlop wypoczynkowy w łącznym wymiarze 38 dni roboczych.
Młodocianemu, który uczęszcza do szkoły należy udzielić urlopu wypoczynkowego w okresie ferii szkolnych, natomiast pozostałym młodocianym udziela się urlopu na zasadach ogólnych. Jeśli młodociany nie nabył jeszcze prawa do urlopu, pracodawca na wniosek młodocianego może udzielić urlopu zaliczkowego w okresie ferii szkolnych. Pracodawca nie jest związany takim wnioskiem pracownika. Należy to wyłącznie od swobodnej oceny, czy i w jakim wymiarze urlop zaliczkowy zostanie udzielony.
Zgodnie z art. 205 § 4 k.p. młodociany pracownik, który uczęszcza do szkoły dla pracujących może wystąpić o udzielenie mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze do dwóch miesięcy łącznie z przysługującym mu również urlopem wypoczynkowym. Pracodawca jest związany wnioskiem młodocianego pracownika, a więc jest obowiązany udzielić mu urlopu bezpłatnego w takim wymiarze, niezależnie od swoich możliwości w tym zakresie i niezależnie od tego, czy pracownik ten wykorzystał już przysługujący mu urlop wypoczynkowy czy też nie. Cechą charakterystyczną tego urlopu bezpłatnego jest jego niedoliczenie do okresu zatrudniania, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Polecamy książkę: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami
Jaki okres odpoczynku przysługuje młodocianym pracownikom?
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego pracownika przekracza cztery i pół godziny to wtedy pracodawca zobowiązany jest zapewnić młodocianemu co najmniej trzydziestominutową przerwę w pracy, która jest wliczana do czasu pracy. Młodocianemu pracownikowi przysługuje także co najmniej 14 godzin nieprzerwanego dobowego odpoczynku oraz co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego, który powinien obejmować niedzielę.
Ochronie zdrowia pracowników młodocianych służą w sposób pośredni:
- zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych,
- zakaz zatrudniania w porze nocnej czyli między godz. 22:00 a 06:00, z tym też należy uwzględnić fakt, że przerwa w pracy obejmująca tę porę powinna wynosić co najmniej 14 godzin,
- skrócony czas pracy to znaczy, że czas pracy młodocianego pracownika do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin w wymiarze dobowym, a młodocianego powyżej tego wieku 8 godzin, do czasu pracy wlicza się czas nauki, nawet jeśli odbywa się ona poza godzinami pracy. Przy dobowym czasie pracy dłuższym niż 4,5 godz młodociany ma prawo do przerwy w pracy trwającej nieprzerwanie 30 minut, wliczanej do czasu pracy,
- zwiększony urlop wypoczynkowy to znaczy, że z upływem roku pracy, młodociany nabywa prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych, z tym że w roku kalendarzowym, w którym kończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli uzyskał je przed ukończeniem 18 lat.
Należy podkreślić odrębną regulację dotyczącą czasu pracy młodocianych zatrudnionych przy pracach lekkich. Pracodawca w rozkładzie czasu pracy młodocianego musi uwzględnić tygodniową liczbę godzin nauki młodocianego. W okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin, a w dniu uczestniczenia w zajęciach 2 godzin. W okresie ferii szkolnych nie może on przekraczać 7, a młodocianego do 16 lat – 6 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Powyższy wymiar czasu pracy obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Przed nawiązaniem stosunku pracy młodociany powinien przedstawić oświadczenie w tym zakresie.
Opracowano na podstawie :
- Kodeks Pracy,
- Ludwik Florek, Prawo Pracy, Beck, Warszawa 2015,
- Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka, Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa 2011,