Zarówno urlop tacierzyński, jak i urlop ojcowski przysługują osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu - nie ma znaczenia, czy podlega się mu obowiązkowo, czy dobrowolnie. Oznacza to, że z urlopu tacierzyńskiego i ojcowskiego może skorzystać nie tylko pracownik, lecz także zleceniobiorca oraz osoba prowadząca własną działalność gospodarczą.
Urlop tacierzyński
Warto zaznaczyć, że termin „urlop tacierzyński” powstał jako odpowiednik „urlopu macierzyńskiego”. Wymiar tego urlopu zależy bowiem od tego, z jakiej części urlopu macierzyńskiego zrezygnuje matka dziecka na rzecz ojca.
Matka dziecka nie może zrzec się urlopu wcześniej niż 14 tygodni po porodzie. A więc 14 tygodni musi wykorzystać matka, a resztę może „oddać” ojcu. Gdyby matka zrezygnowała po tym czasie z pozostałej części przysługującego jej urlopu macierzyńskiego, wówczas tacierzyński będzie trwał:
- 6 tygodni w przypadku urodzenia się jednego dziecka,
- 17 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się dwojga dzieci,
- 19 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się trojga dzieci,
- 21 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się czworga dzieci,
- 23 tygodnie w przypadku jednoczesnego urodzenia się pięciorga i więcej dzieci.
Urlop tacierzyński przysługuje osobie ubezpieczonej również w przypadku przysposobienia bądź przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza.
Prawo do urlopu tacierzyńskiego, gdy matka nie pracuje
Ponieważ urlop tacierzyński to nic innego jak niewykorzystana przez matkę część urlopu macierzyńskiego, oznacza to, że jeśli matka dziecka nie ma uprawnień do urlopu macierzyńskiego (na przykład jest bezrobotna), to ojciec dziecka, nawet jeśli pracuje, nie może ubiegać się o urlop tacierzyński.
Urlop ojcowski
Każdy ojciec może skorzystać z 2 tygodni urlopu ojcowskiego w ciągu 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Po tym czasie urlop przepada. Pracodawca powinien pamiętać, że urlop ojcowski przysługuje również tym, którzy zdecydowali się na adopcję dziecka, które nie ukończyło 7. roku życia. W takiej sytuacji termin 12 miesięcy jest liczony od dnia wydania postanowienia adopcyjnego.
Prawo do urlopu ojcowskiego, gdy matka nie pracuje
Kodeks pracy nie uzależnia możliwości skorzystania z urlopu ojcowskiego od tego, czy matka dziecka pracuje, czy jest bezrobotna. Pracownik - ojciec może zatem wykorzystywać urlop ojcowski w okresie, kiedy matka dziecka przebywa na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym, a także gdy matka dziecka nie pracuje zawodowo, czy też jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna.