Kiedy pracownik nie otrzyma wynagrodzenia?

Co do zasady pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia.

Wynagrodzenie przysługuje pracownikowi tylko wtedy, jeżeli jest to niezawiniony przez niego przestój. Natomiast jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, wynagrodzenie nie przysługuje.

Podobnie pracownikowi nie należy się pensja, jeżeli wykonał wadliwie produkty lub usługi, które należą do jego obowiązków. Jeżeli natomiast wskutek wadliwie wykonanej pracy z winy pracownika nastąpiło obniżenie jakości produktu lub usługi, wynagrodzenie ulega odpowiedniemu zmniejszeniu.

Żądanie natychmiastowej wypłaty premii >>

Może się zdarzyć i tak, że pracownik będzie się starał naprawić swój błąd. W takiej sytuacji, jeżeli wadliwość produktu lub usługi została usunięta przez pracownika, przysługuje mu wynagrodzenie odpowiednie do jakości produktu lub usługi, z tym że za czas pracy przy usuwaniu wady pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia.

Przykład

Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma w swoich obowiązkach m.in. uzupełnianie bazy klientów pracodawcy. Musi w niej wpisać dane w odpowiednich rubrykach, które następnie są importowane do innych działów.

Pracownik przez pomyłkę wpisał dane dotyczące wartości zamówienia w złych rubrykach. Błąd został zauważony dopiero w następnym dniu. W związku z tym pracownik przez 4 godziny po pracy poprawiał swój błąd.

Za te 4 godziny dodatkowej pracy nie należy mu się wynagrodzenie.

Urlop bezpłatny

Podczas urlopu bezpłatnego dochodzi niejako do zawieszenia stosunków łączących pracodawcę i pracownika. Podwładny nie wykonuje w tym czasie pracy, a pracodawca nie płaci za okres nieobecności.

Niemniej jednak udzielnie urlopu bezpłatnego zależy od decyzji pracodawcy. Nie musi się na niego godzić, gdyż nie ma żadnych okoliczności, które zmuszałyby go do udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego. Co więcej – odmowa jego udzielenia nie wymaga uzasadnienia.

Telefoniczne potwierdzenie przez pracodawcę wynagrodzenia pracownika >>

WAŻNE!

W okresie urlopu bezpłatnego pracownik może świadczyć pracę u innego pracodawcy (jeśli nie jest to działalność konkurencyjna) lub np. prowadzić działalność gospodarczą.

Jest jednak rodzaj urlopu bezpłatnego, za który przysługuje wynagrodzenie. Jeżeli pracownik zgodzi się (zgoda musi być wyrażona na piśmie), pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami.

Pracownik – poseł/senator

W ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora mamy do czynienia z tzw. zawodowym wykonywaniem mandatu.

Przeważnie poseł lub senator otrzymuje urlop bezpłatny, na swój wniosek, na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu – bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Natomiast pracodawca zatrudniający posła lub senatora, który nie skorzystał z prawa do urlopu bezpłatnego, jest zobowiązany udzielić posłowi lub senatorowi zwolnienia od pracy w celu wykonywania obowiązków poselskich i senatorskich.

W zamian za rezygnację z dotychczasowej pracy pracownik – poseł lub senator zyskuje prawo do uposażenia poselskiego lub senatorskiego.

Dodatki do wynagrodzeń w regulaminie wynagradzania >>

W okresie urlopu bezpłatnego udzielonego posłowi lub senatorowi stosunek pracy ulega zawieszeniu w tym sensie, że pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na rzecz dotychczasowego pracodawcy, a pracodawca z obowiązku wypłaty wynagrodzenia za ten czas.

Inne niepłatne zwolnienia od pracy

Istnieje kilka okoliczności, w których pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika z wykonywania pracy. Większość z nich to zwolnienia płatne lub takie, za które pracownik otrzymuje określony rodzaj zasiłku. Są jednak i takie zwolnienia, które nie są płatne.

Pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika bez prawa do wynagrodzenia w przypadku:

• wykonywania przez pracownika czynności ławnika w sądzie – zwolnienie to przysługuje wyłącznie na czas wykonywania czynności ławnika (sąd, wyznaczając do udziału w sprawie konkretnego ławnika, zawiadamia o tym pracodawcę). Zasadniczo nie powinno ono przekraczać 12 dni w roku. Niemniej jednak w szczególnych przypadkach prezes sądu może zwiększyć tę liczbę. W takim przypadku wynagrodzenie nie przysługuje pracownikowi, ale może on otrzymać rekompensatę w wysokości 1,9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego za 1 dzień;
• przeprowadzania przez pracownika zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej, szkole wyższej, placówce naukowej lub jednostce badawczo-rozwojowej albo szkolenia na kursie zawodowym – zwolnienie to przysługuje na maksymalnie 6 godzin w tygodniu lub 24 godziny w miesiącu;
• udziału pracownika będącego radnym (gminnym, powiatowym i wojewódzkim) w pracach organów gminy, powiatu i województwa;
• udziału pracownika członka rady nadzorczej w posiedzeniu tej rady działającej u pracodawcy.

Stawiennictwo na wezwanie sądu czy organu administracji

Pracownika, który został wezwany do stawienia się przed organem administracji czy sądem, należy obligatoryjnie zwolnić na czas niezbędny do stawienia się przed sądem, urzędem, organem, niezależnie od tego, w jakiej roli pracownik występuje (np. świadka, oskarżonego, pozwanego, oskarżyciela posiłkowego itp.). Podstawą zwolnienia jest imienne wezwanie.

Za czas takiego stawiennictwa pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Może on jednak domagać się rekompensaty utraconych zarobków od właściwego organu na podstawie zaświadczenia wydanego przez pracodawcę, określającego wysokość utraconych zarobków.

Podstawa prawna:

• art. 81 § 1 i 2, art. 82, 174 § 1 i 2, art. 174¹ Kodeksu pracy,
• art. 25 ust. 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.),
• 22 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1592 ze zm.),
• 27 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1590 ze zm.),
• art. 25 ust. 1, art. 27, 28 ust. 1, art. 29, 30, 31 ust. 1–2 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (DzU z 2011 r. nr 7, poz. 29),
• art. 170 § 1 i 3, art. 172 § 1–4 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (DzU z 2001 r. nr 98, poz. 1070 ze zm.),
• § 6, 7, 10, 13, 14, § 16 ust. 2 rozporządzenia MPiPS z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.).