Od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje przepis art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przewidujący zawieszenie prawa do emerytury dla osób, które nie rozwiązały stosunku pracy z pracodawcą, na którego rzecz wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia. Bez względu na to, czy ukończyły powszechny wiek emerytalny (wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), mogą one pobierać nowo przyznaną emeryturę, jeśli rozwiążą dotychczasowy stosunek pracy.
Przepis art. 103a ustawy emerytalnej ma zastosowanie przede wszystkim do osób, które nabywają prawo do emerytury dopiero po wejściu w życie tej regulacji, tj. po 31 grudnia 2010 r. W przypadku gdy pracowały przed emeryturą i kontynuują to zatrudnienie po jej nabyciu, ZUS od razu zawiesza przyznane im świadczenie. W nieco lepszej sytuacji znaleźli się emeryci, którzy uzyskali prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. Przepisy przewidziały dla nich okres przejściowy, w którym mogą pobierać emeryturę bez rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy.
Wybór między pracą a emeryturą
Osoby, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., mimo że pozostają w stosunku pracy nawiązanym przed ustaleniem prawa do tego świadczenia, obecnie mogą jeszcze pobierać przyznaną emeryturę. Taki stan rzeczy ulegnie jednak zmianie. Do 30 września 2011 r. osoby te muszą bowiem dokonać wyboru między pracą a świadczeniem emerytalnym. Jeśli do tego czasu nie rozwiążą stosunku pracy, od 1 października 2011 r. ZUS zawiesi im prawo do emerytury.
Pracujący emeryci - zmiany w przepisach >>
Warunek rozwiązania stosunku pracy do końca września 2011 r. jest spełniony wówczas, gdy do tej daty ustanie zatrudnienie – nie wystarczy zatem samo złożenie wypowiedzenia umowy o pracę przed upływem tego terminu. Nie ma natomiast przeszkód, aby pracownik rozwiązał ze swoim pracodawcą dotychczasowy stosunek pracy, a następnie nawiązał go ponownie z tym samym zakładem pracy, nawet następnego dnia po ustaniu poprzedniego zatrudnienia.
Przykłady
Marek K. po ukończeniu 65 lat w czerwcu 2010 r. nabył prawo do emerytury, nie rozwiązując dotychczasowego stosunku pracy. Mimo kontynuowania zatrudnienia ZUS wypłacał świadczenie przez kolejne miesiące, w tym również po 31 grudnia 2010 r. Z końcem lipca br. emeryt rozwiązał stosunek pracy ze swoim pracodawcą za porozumieniem stron. Od 1 sierpnia 2011 r. ponownie został zatrudniony w tym samym zakładzie pracy. Jeśli dostarczy do ZUS dokument potwierdzający ustanie poprzedniego zatrudnienia, ZUS nadal będzie wypłacał przyznane świadczenie po 30 września 2011 r.
***
Maria J. w październiku 2010 r. nabyła prawo do emerytury. Nie rozwiązała jednak stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą. Pod koniec lipca br. złożyła wypowiedzenie umowy o pracę. Okres tego wypowiedzenia wynosi 3 miesiące, co oznacza, że umowa o pracę zostanie rozwiązana 31 października 2011 r. W związku z tym ZUS zawiesi od 1 października br. prawo do emerytury. Podjęcie wypłaty świadczenia będzie możliwe dopiero po dostarczeniu do ZUS świadectwa pracy lub zaświadczenia byłego pracodawcy oraz wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. Jeśli ubezpieczona taki wniosek zgłosi w listopadzie, od tego miesiąca będzie możliwa wypłata świadczenia.
WAŻNE!
Osoby, które rozwiązały stosunek pracy, przechodząc na wcześniejszą emeryturę, a następnie ponownie podjęły zatrudnienie i nabyły prawo do innej emerytury, nie muszą zwalniać się z pracy, aby tę drugą emeryturę pobierać. ZUS nadal będzie wypłacał to świadczenie od 1 października 2011 r. mimo kontynuowania zatrudnienia.
Kiedy ZUS wypłaci wyrównanie
Osoby, które prawo do emerytury nabyły przed 1 stycznia 2011 r., a do 30 września rozwiążą stosunek pracy, powinny od razu dostarczyć do ZUS dokument potwierdzający ustanie zatrudnienia. Jeśli jednak nie dostarczą tego dokumentu przed wstrzymaniem wypłaty świadczenia za październik br., ale uczynią to w późniejszym czasie, ZUS (po otrzymaniu wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia) wypłaci im stosowne wyrównanie za okres od 1 października 2011 r.
Wypłata wyrównania będzie możliwa również w przypadku emerytów, którzy rozwiążą stosunek pracy w październiku 2011 r., ale wcześniej niż ostatniego dnia tego miesiąca. Jeśli jeszcze w tym samym miesiącu dostarczą dokument potwierdzający ustanie zatrudnienia oraz wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia, ZUS wypłaci wyrównanie za okres od 1 października 2011 r.
Przykład
Henryk R. w maju 2009 r. nabył prawo do emerytury, nie rozwiązując dotychczasowego stosunku pracy. Zatrudnienie to kontynuuje do dnia dzisiejszego. Z końcem września 2011 r. rozwiąże stosunek pracy i wyjedzie na 2 miesiące za granicę.
Dokument potwierdzający ustanie zatrudnienia z dniem 30 września 2011 r. złoży w ZUS dopiero po powrocie do kraju na początku grudnia 2011 r. Mimo to, jeśli zgłosi jednocześnie wniosek o podjęcie wypłaty emerytury, ZUS podejmie tę wypłatę „na bieżąco” oraz wypłaci należne wyrównanie za okres od 1 października 2011 r.
Ustanie zatrudnienia po 30 października
Osoby, które rozwiążą stosunek pracy po 30 października 2011 r., nie będą mogły liczyć na wyrównanie świadczenia za okres wsteczny. ZUS podejmie w tej sytuacji wypłatę emerytury „na bieżąco”, a data, od której to zrobi, będzie uzależniona od dnia rozwiązania stosunku pracy oraz od dnia zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia.
Nie wszyscy pracujący emeryci muszą rozwiązać umowę o pracę >>
Jeśli emeryt zwolni się z pracy w innym dniu niż ostatni dzień miesiąca, ZUS podejmie wypłatę świadczenia od pierwszego dnia miesiąca, w którym został rozwiązany stosunek pracy. Jeśli natomiast stosunek pracy ustanie ostatniego dnia miesiąca, wypłata emerytury będzie przysługiwała od pierwszego dnia następnego miesiąca. W obydwu przypadkach emerytura będzie mogła zostać wypłacona nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku o podjęcie jej wypłaty wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia.
Przykład
Anna P. jest uprawniona do emerytury od 1 marca 2010 r. Stosunek pracy, który kontynuuje nieprzerwanie od stycznia 2005 r., chce rozwiązać 30 listopada 2011 r. W grudniu br. zamierza natomiast zgłosić wniosek o podjęcie wypłaty emerytury wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie zatrudnienia. W takiej sytuacji ZUS podejmie wypłatę świadczenia od 1 grudnia 2011 r. Gdyby ustanie zatrudnienia nastąpiło choćby dzień wcześniej i jeszcze w listopadzie uprawniona zgłosiłaby wniosek o podjęcie wypłaty emerytury, otrzymałaby świadczenie również za listopad 2011 r.
Podstawa prawna:
- art. 103a, 134–135 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.),
- art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 257, poz. 1726).