Mimo że pozycja stażysty w zakładzie pracy jest całkowicie inna od pozycji pracownika, niektóre obowiązki pracodawcy wobec stażysty są tożsame z powinnościami wobec zatrudnionych, zwłaszcza gdy dotyczy to obowiązków z zakresu bhp.
Obowiązki organizatora stażu
Organizator stażu zobowiązany jest do:
- zapewnienia bezrobotnemu profilaktycznej ochrony zdrowia,
- przeszkolenia bezrobotnego w zakresie bhp i przepisów przeciwpożarowych oraz zapoznania go z obowiązującym regulaminem pracy,
- przydzielenia bezrobotnemu odzieży i obuwia roboczego, środków ochrony indywidualnej i niezbędnych środków higieny osobistej,
- zapewnienia bezrobotnemu bezpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych.
WAŻNE!
Starosta przed skierowaniem bezrobotnego do odbycia stażu może go skierować na badania lekarskie mające na celu stwierdzenie zdolności bezrobotnego do odbywania stażu. Badania te są finansowane ze środków Funduszu Pracy.
Pracodawca powinien zapoznać bezrobotnego z jego obowiązkami i uprawnieniami oraz programem stażu. Na organizatorze spoczywa również obowiązek niezwłocznego (nie później niż w ciągu 7 dni) poinformowania starosty zarówno o każdym przypadku przerwania stażu, jak i o każdym dniu nieusprawiedliwionej nieobecności bezrobotnego oraz o innych zdarzeniach istotnych dla realizacji programu.
Niezwłocznie po zakończeniu stażu pracodawca musi wydać bezrobotnemu opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu.
Starosta ma prawo pozbawić bezrobotnego możliwości kontynuowania stażu na wniosek pracodawcy lub z urzędu – po zasięgnięciu opinii pracodawcy. Stanie się tak w przypadku:
- więcej niż 1-dniowej nieusprawiedliwionej nieobecności stażysty w pracy,
- usprawiedliwionej nieobecności, która uniemożliwia zrealizowanie programu stażu,
- naruszenia przez stażystę podstawowych obowiązków określonych w regulaminie pracy.
Nadzór nad odbywaniem stażu sprawuje starosta. Jednak stażysta podlega również kierownictwu firmy na identycznych zasadach jak jej pracownicy. Zakład pracy powinien oddelegować pracownika do opieki nad stażystą (opiekuna stażysty), którego zadaniem jest udzielanie wskazówek i pomocy w wypełnianiu powierzonych zadań.
Jak zorganizować czas pracy stażyście
Czas pracy bezrobotnego odbywającego staż nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a bezrobotnego będącego osobą niepełnosprawną zaliczoną do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Bezrobotny nie może pracować w godzinach nadliczbowych.
WAŻNE!
Bezrobotny nie może odbywać stażu w niedziele i święta, w porze nocnej i w systemie pracy zmianowej. Realizacja stażu w ww. warunkach może nastąpić wyłącznie za zgodą starosty, jeśli charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy.
Bezrobotnemu odbywającemu staż przysługuje prawo do okresów odpoczynku na zasadach przewidzianych dla pracowników.
Na wniosek bezrobotnego odbywającego staż organizator jest zobowiązany do udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowe stażu (za dni wolne przysługuje stypendium). Za ostatni miesiąc odbywania stażu organizator musi udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu.
Stypendium
Bezrobotnemu w okresie odbywania stażu przysługuje stypendium w wysokości 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych należnej w okresie pierwszych 3 miesięcy posiadania prawa do zasiłku. Obecnie wysokość stypendium wynosi 890,60 zł brutto.
Zasiłek dla bezrobotnych nie przysługuje za okres, za który przysługuje stypendium.
W przypadku nieukończenia stażu z winy bezrobotnego jest on zobowiązany do zwrotu kosztów stażu. Wyjątkiem od ww. zasady jest sytuacja, gdy nieukończenie stażu jest wynikiem podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Za osoby bezrobotne odbywające staż składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłaca urząd pracy. Osoby te są również objęte ubezpieczeniem zdrowotnym i wypadkowym, nie są natomiast objęte ubezpieczeniem chorobowym. Co więcej, nie mogą podlegać takiemu ubezpieczeniu nawet dobrowolnie.
WAŻNE!
Bezrobotny zachowuje prawo do stypendium za okres udokumentowanej niezdolności do pracy przypadający w okresie odbywania stażu, za który pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.
Przykład
Pracodawca zawarł umowę o organizację stażu na okres od 1 września 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. 3 czerwca 2011 r. stażystka urodziła dziecko. W tej sytuacji (oraz w przypadku choroby) zachowa prawo do stypendium w pełnej wysokości za okres swojej nieobecności. Musi wtedy przedłożyć zwolnienie lekarskie ZUS ZLA wystawione na urząd pracy. Stypendium będzie wypłacane za taki okres, na jaki je przyznano, czyli w tym wypadku do 31 sierpnia 2011 r.
Okresów pobierania stypendium nie wlicza się do:
- okresów wymaganych do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych,
- długości okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego,
- stażu pracy wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.
Natomiast staż wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS.
Przykład
Pracownik został zatrudniony 1 czerwca 2011 r. Jest to jego pierwsze zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. W maju 2010 r. ukończył studia wyższe, a następnie od 1 czerwca 2010 r. do 30 kwietnia 2011 r. odbył staż dla bezrobotnych. W przypadku tej osoby okres odbywania stażu zalicza się do obliczenia wymiaru urlopu (20 lub 26 dni), ale nie do nabycia prawa do urlopu. Pracownik nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego na zasadach określonych dla pierwszego urlopu wypoczynkowego (czyli z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po roku pracy). A zatem pracownik nabędzie prawo do urlopu dopiero wtedy, gdy będzie zatrudniony. Natomiast do pracowniczego stażu urlopowego (od którego zależy wymiar urlopu, np. 26 dni), należy doliczyć okres odbywania stażu.
Podstawa prawna:
- art. 53 i 80 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.),
- rozporządzenie MPiPS z 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (DzU nr 142, poz. 1160).