Należy pamiętać, że w przypadku gdy regulamin przyznaje określone świadczenie na dzieci rodzicom, a w zakładzie zatrudnieni są oboje rodzice, każdemu z nich będzie przysługiwać świadczenie na każde ze wspólnych dzieci.
Dużą grupę osób uprawnionych do korzystania z funduszu stanowią rodziny pracowników oraz byłych pracowników zakładu (emerytów i rencistów). Ustawa o funduszu nie zawiera jednak definicji owej „rodziny”. Definicji takiej nie zawierają również inne przepisy.
W związku z tym należy uznać, że prawo zdefiniowania osób, które będą stanowiły członków rodziny uprawnionych do korzystania z funduszu, przysługuje pracodawcy i związkom zawodowym, którzy mogą określić to pojęcie w regulaminie funduszu. Bez względu jednak na przyjęte kryteria członków rodziny będą stanowiły dzieci, w szczególności niepełnoletnie, nad którymi pracownik (emeryt, rencista) sprawuje bezpośrednią opiekę. Pracodawca musi jednak określić w regulaminie, do jakiego wieku i po spełnieniu jakich warunków będzie przysługiwało dzieciom uprawnienie do korzystania z funduszu.
Z reguły jako dzieci wymienia się pozostające na utrzymaniu i wychowaniu dzieci własne, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształcą się w szkole do momentu ukończenia nauki, nie dłużej niż do ukończenia 25 lat. Jednak każdy pracodawca może określić własną definicję i przyznać prawo do korzystania z funduszu, np. jedynie dzieciom niepełnoletnim. W zasadzie nie jest możliwe, aby wyłączyć szansę korzystania z funduszu dla dzieci do 18 lat.
Formy pomocy kierowanej do dzieci
Teoretycznie dzieci mogą korzystać z całej pomocy oferowanej przez regulamin funduszu. Natomiast ze względów praktycznych bezpośrednie korzystanie przez nie z niektórych form pomocy można wykluczyć. Chodzi tu np. o uzyskanie pomocy mieszkaniowej, pomocy finansowej, dofinansowanie opieki w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego. Dzieci będą korzystały z tego rodzaju pomocy jedynie pośrednio, sama pomoc zaś będzie kierowana do rodziców.
Jednak bez wątpienia dzieci będą mogły bezpośrednio skorzystać z dofinansowania:
- wypoczynku,
- działalności kulturalno-oświatowej,
- działalności sportowo-rekreacyjnej,
- złej sytuacji materialnej.
Popularną formę działalności socjalnej w ramach pomocy rzeczowej i finansowej stanowi przyznawanie bonów towarowych, paczek ze słodyczami, zabawkami itp.
WAŻNE!
Prawidłowość takiego postępowania powinna być weryfikowana, chociażby ze względu na to, że przesłanką udzielenia pomocy nie mogą być wydarzenia niezwiązane z pogorszeniem sytuacji pracowników.
Nie mogą to być okazje takie jak np. Dzień Dziecka. Natomiast Święta Bożego Narodzenia czy Wielkanoc są okresami, które zwyczajowo wiążą się ze zwiększeniem wydatków rodzin. A zatem powodem przyznawania np. bonów będą nie tyle święta, co właśnie wydatki z nimi związane.
Czy emeryci mogą otrzymywać z zfśs mniej świadczeń niż pracownicy>>
Pomoc rzeczowa może polegać na zakupie określonych towarów i nieodpłatnym przekazaniu ich osobie uprawnionej. Taką pomoc mogą stanowić tzw. wyprawki szkolne, odzież, żywność itp. lub wspomniane już wyżej bony uprawniające do dokonania stosownych zakupów. Zarówno przyznawanie bonów, jak i paczek mieści się w definicji pomocy rzeczowej.
Przykład
Stosowny zapis regulaminu może brzmieć następująco:
„§ 18. Ze środków funduszu mogą być finansowane następujące świadczenia i usługi:
(...)
d) pomoc rzeczowa, w tym w szczególności: żywność, artykuły przemysłowe, sprzęt AGD, »wyprawki« szkolne, odzież lub bony (talony) uprawniające do zakupu żywności i innych artykułów; pomoc ta może być przyznawana na wniosek uprawnionego lub z inicjatywy pracodawcy lub organizacji związków zawodowych”.
Świadczeniem finansowanym z funduszu są m.in. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku.
Z funduszu można dofinansować zarówno wypoczynek krajowy, jak i zagraniczny zorganizowany przez:
- pracodawcę (choć obecnie zdarza się to wyłącznie u pracodawców mających własną bazę socjalną; nie ma jednak żadnych przeszkód, aby organizatorem był pracodawca niemający takiej bazy, lecz np. wynajmujący pewne obiekty),
- pracownika czy też jego dziecko, we własnym zakresie tzw. wczasy pod gruszą,
- inne podmioty (np. biura podróży, inni pracodawcy).
Poza wypoczynkiem zorganizowanym we własnym zakresie inne możliwe formy wypoczynku to:
- obozy i kolonie (wypoczynkowe, sportowe) letnie i zimowe, zarówno stacjonarne, jak i objazdowe,
- wczasy,
- pobyty w sanatoriach,
- pobyty w placówkach rehabilitacyjnych,
- wypoczynek sobotnio-niedzielny (np. wycieczki, grzybobrania).
Działalność kulturalno-oświatowa to przede wszystkim dofinansowanie biletów na imprezy kulturalne (filmy, koncerty, spektakle) czy do muzeów. Działalność sportowo-rekreacyjna zaś to m.in. dofinansowanie imprez organizowanych przez pracodawcę, karnetów sportowych (basen, piłka nożna, fitness, karate itp.).
Treść regulaminu
Sposób formułowania zapisów regulaminu funduszu przyznających dofinansowania na dzieci może być różny. W praktyce pracodawcy rozwiązują przyznawanie świadczeń w sposób dwojaki: prawo do ubiegania się o świadczenia przyznają samym dzieciom lub też ich rodzicom – na dzieci. Ponadto regulamin powinien wskazywać, jakie formy pomocy będą kierowane do dzieci i na jakich warunkach. Muszą też określać tryb przyznawania świadczeń (np. na wniosek osoby uprawnionej, z własnej inicjatywy pracodawcy czy związków zawodowych).
Współpraca ze związkami zawodowymi w kwestiach związanych z zfśs>>
Ustalając zapisy regulaminu, nie można zapomnieć o sprecyzowaniu wysokości dofinansowań oraz określeniu częstotliwości wypłat. Ponieważ przepisy powszechnie obowiązujące w ogóle nie regulują tych kwestii, pracodawca może ustalić to w sposób dowolny. W przypadku dopłat do wypoczynku ich wysokość i częstotliwość może być różna dla różnych form wypoczynku. W praktyce najczęściej dofinansowanie letniego i zimowego wypoczynku dzieci wypłacane jest raz lub dwa razy do roku, krótkotrwałego zaś, np. sobotnio-niedzielnego, w miarę potrzeb. Jeżeli środki funduszu zgromadzone przez pracodawcę na to pozwalają, wypoczynek letni i zimowy może być finansowany częściej.
Należy pamiętać, że wszelkich czynności związanych z przyznaniem dzieciom niepełnoletnim określonych świadczeń będą dokonywać ich rodzice jako przedstawiciele ustawowi (chyba że dziecko ma wyznaczonego przez sąd innego opiekuna). Natomiast osoby dorosłe będą załatwiać te formalności samodzielnie, chyba że co innego wynika z regulaminu funduszu.
Oczywiście, tak jak w przypadku innych świadczeń z funduszu, przyznanie dopłat dzieciom także jest uzależnione od ich sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.
Podstawa prawna: