Przygotowanie zawodowe – to jeden z instrumentów rynku pracy. Przygotowanie zawodowe inicjuje, organizuje i finansuje z Funduszu Pracy starosta. Ma ono na celu uzyskanie przez osoby uczestniczące w przygotowaniu zawodowym kwalifikacji lub umiejętności zawodowych.
Przygotowanie zawodowe dorosłych odbywa się w formie:
- praktycznej nauki zawodu dorosłych umożliwiającej przystąpienie do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy lub egzaminu czeladniczego,
- przyuczenia do pracy dorosłych, mającego na celu zdobycie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych, właściwych dla zawodu występującego w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy.
Realizacja przygotowania zawodowego odbywa się na podstawie umowy w sprawie realizacji przygotowania zawodowego dorosłych zawieranej między starostą a pracodawcą lub między starostą, pracodawcą a instytucją szkoleniową, wpisaną do rejestru prowadzonego przez wojewódzki urząd pracy.
Praktyczna nauka zawodu trwa od 12 do 18 miesięcy, a przyuczenie do pracy dorosłych trwa od 3 do 6 miesięcy. Przygotowanie zawodowe jest realizowane według programu ukierunkowanego na nabywanie umiejętności praktycznych oraz zdobywanie wiedzy teoretycznej, niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych, przygotowanego przez pracodawcę lub instytucję szkoleniową we współpracy z pracodawcą. Program praktycznej nauki zawodu uwzględnia w szczególności standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu na tytuł zawodowy, tytuł czeladnika lub podstawy programowe kształcenia w zawodzie. Nauka zawodu kończy się egzaminem kwalifikacyjnym na tytuł zawodowy, przeprowadzanym przez komisję egzaminacyjną, powoływaną przez kuratora oświaty.
Uczestnik praktycznej nauki zawodu dorosłych, który zdał egzamin kwalifikacyjny lub czeladniczy z wynikiem pozytywnym, otrzymuje świadectwo.
Przyuczenie do pracy dorosłych kończy się egzaminem sprawdzającym, przeprowadzanym przez komisję lub przez instytucję szkoleniową wskazaną przez starostę. Uczestnik przyuczenia do pracy, który zdał egzamin sprawdzający z wynikiem pozytywnym, otrzymuje zaświadczenie potwierdzające nabyte umiejętności.
Wymiar czasu odbywania przygotowania zawodowego dorosłych nie może przekraczać 8 godzin zegarowych dziennie i 40 godzin zegarowych tygodniowo. Pracodawca zapewnia warunki umożliwiające zdobywanie wiedzy teoretycznej, prowadząc kształcenie teoretyczne bezpośrednio u siebie lub kierując uczestnika do instytucji szkoleniowej, wskazanej przez starostę. W przypadku gdy kształcenie teoretyczne realizuje instytucja szkoleniowa, pracodawca jest zobowiązany udzielić uczestnikowi przygotowania czasu wolnego na uczestnictwo w zajęciach w wymiarze przewidzianym programem.
Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych.
Uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych przysługuje stypendium. Uczestnik, który z własnej winy przerwał program tego przygotowania lub nie przystąpił do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub egzaminu sprawdzającego, jest zobowiązany do zwrotu kosztów przygotowania poniesionych z Funduszu Pracy, z wyjątkiem przypadku, gdy powodem przerwania programu przygotowania lub nieprzystąpienia do egzaminu było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
Starosta refunduje ze środków Funduszu Pracy pracodawcy, z którym zawarł umowę w sprawie realizacji przygotowania zawodowego dorosłych, określone w umowie wydatki poniesione na uczestnika, w szczególności na materiały i surowce, eksploatację maszyn i urządzeń, odzież roboczą, posiłki regeneracyjne i inne środki niezbędne do realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych w wymiarze do 2% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc realizacji programu. Dodatkowo może być również przyznana premia.
Starosta może sfinansować koszty przejazdu do miejsca odbywania przygotowania zawodowego, a w przypadku gdy przygotowanie odbywa się w miejscowości innej niż miejsce zamieszkania, także koszty zakwaterowania.