Praca w niedzielę i święta – to praca wykonywana między godziną 6.00 w dniu wolnym od pracy (tj. w niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy) a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
Praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona, natomiast praca w takich miejscach w niedziele jest dopuszczalna jedynie przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.
Praca w niedziele i święta jest dozwolona w zasadzie tylko w enumeratywnie przewidzianych sytuacjach, tzn.:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta,
- przy niezbędnych remontach,
- w transporcie i w komunikacji,
- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- w rolnictwie i hodowli,
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku.
Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca jest zobowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy w zamian za pracę w niedzielę w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, w zamian za pracę w święto zaś w ciągu okresu rozliczeniowego.
Jeżeli natomiast nie jest możliwe wykorzystanie w terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy i w tym terminie – dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w niedzielę. Taki sam dodatek przysługuje, jeśli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto.
Pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy, chyba że jest on zatrudniony w systemie pracy weekendowej.