Odpoczynek dobowy – pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy; dobą pracowniczą nie jest doba astronomiczna). Stanowi to minimalną dobową normę wypoczynku i jest przejawem ochrony pracowniczego czasu pracy. Czasem przeznaczonym na wypoczynek pracownik może swobodnie dysponować. Żaden podmiot nie może w niego w jakikolwiek sposób ingerować ani kontrolować go. W czasie przeznaczonym na wypoczynek pracownik nie może pozostawać także w gotowości do pracy, tzn. nie może być mu w tym czasie powierzone pełnienie dyżuru czy też pozostawienie go w innym stanie pogotowia, np. podróż służbowa.
Odrębnie zasadę dobowego wypoczynku stosuje się wobec pracowników zatrudnionych przy dozorze urządzeń oraz pozostających w pogotowiu do pracy. Mogą być oni zatrudnieni w systemie równoważnego czasu pracy, w którym ich dobowa norma może być przedłużona do 16 godzin, w przyjętym przez pracodawcę okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 1 miesiąc. Pracownikom tym przysługuje bezpośrednio po każdym okresie wykonywania pracy przedłużonym do 16 godzin odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin. Podobna sytuacja ma miejsce w stosunku do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie dóbr, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych, wobec których również może być stosowany równoważny system czasu pracy, z przedłużonym wymiarem czasu pracy do 24 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Ich odpoczynek powinien wynosić także co najmniej tyle, ile liczba przepracowanych godzin.
Przepisów o 11-godzinnym odpoczynku, a z drugiej strony o 13-godzinnym dniu pracy nie stosuje się również w przypadku dwóch innych grup pracowników:
- pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
- w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Pracownikom tym przysługuje w okresie rozliczeniowym równoważny okres odpoczynku, tzn. godziny brakujące do pełnego 11-godzinnego okresu pracodawca może zapewnić w okresie późniejszym, jednak niewykraczającym poza ten okres rozliczeniowy, w którym pracodawca nie mógł zapewnić pełnego okresu nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
Naruszenie przepisów o minimalnym nieprzerwanym odpoczynku dobowym stanowi przejaw naruszenia regulacji dotyczących czasu pracy. W przypadku tego wykroczenia pracodawca podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 zł.