Czy sąd pracy jest za darmo? Kto ponosi koszty sprawy w sądzie pracy? Jakie są koszty przegranej sprawy w sądzie pracy? Dotychczas w sprawach pracowniczych, gdzie WPS przekraczał 50 tys. zł pracownik miał obowiązek uiszczenia opłaty sądowej, która stanowiła opłatę stosunkową w wysokości 5% WPS, nie więcej niż 200 tys. zł i musiała być uiszczania od wszystkich pism podlegających opłacie (np. pozew, zażalenie, apelacja). Teraz już tak nie jest! Pracownicy skorzystają - mogą wnosić nawet milionowe powództwa, bez obawy ponoszenia opłaty na wstępie od pozwu. Czy sądy pracy będą "zapchane" nowymi sprawami? Zapewne tak, bo koszty ponoszone na wstępie sprawy, nie odstraszą już pracowników.
- Koszty sądowe w sprawach cywilnych
- Co obejmują koszty sądowe, kto uiszcza koszty sądowe?
- Koszty sądowe w sprawach z zakresu prawa pracy - ważne zmiany!
- Opłata podstawowa pobierana od pracodawcy
- Opłata od apelacji pobierana od pracodawcy i pracownika ponad WPS wynoszący 50 000 zł.
- Koszty sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Koszty sądowe w sprawach cywilnych
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144, dalej jako: ustawa) określa:
- zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych,
- zasady zwrotu kosztów sądowych w sprawach cywilnych,
- wysokość opłat sądowych w sprawach cywilnych,
- zasady zwalniania od kosztów sądowych oraz umarzania,
- rozkładania na raty i odraczania terminu zapłaty należności sądowych.
Co obejmują koszty sądowe, kto uiszcza koszty sądowe?
Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki. Co do zasady, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Opłacie podlegają w szczególności takie pisma:
1) pozew
2) apelacja i zażalenie;
3) skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia;
4) sprzeciw od wyroku zaocznego;
5) zarzuty od nakazu zapłaty;
6) wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego; o ogłoszenie upadłości; o wpis i wykreślenie w księdze wieczystej; o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym i w rejestrze zastawów oraz o zmianę i wykreślenie tych wpisów;
7) skarga o wznowienie postępowania i wiele innych pism.
Koszty sądowe w sprawach z zakresu prawa pracy - ważne zmiany!
Od dnia 28 września 2023 r. obowiązują (rewolucyjne) zmiany, które dotyczą zmian kosztów sądowych ponoszonych w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Zmiany wprowadziła ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1860). Zmiany dotyczą wielu zagadnień m.in.: umożliwienia przeprowadzania posiedzeń zdalnych w postępowaniu cywilnym; usprawnienia procedur dotyczących bezpieczeństwa i porządku publicznego w budynkach sądowych; usprawnienia procesu zarządzania systemami informatycznymi w sądach; rozszerzania zakresu funkcjonowania Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych na sprawy karne; wprowadzenia rozwiązań, które usprawnią i przyspieszą postępowanie karne na etapie jurysdykcyjnym jak i zmiany kosztów sądowych w sprawach pracowniczych.
Opłata podstawowa pobierana od pracodawcy
W sprawach z zakresu prawa pracy od pracodawcy pobiera się opłatę podstawową wyłącznie od:
- apelacji
- zażalenia
- skargi kasacyjnej
- skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Pracodawca uiszcza opłatę podstawową od pism podlegających opłacie ww. wymienionych, także w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy.
Opłata od apelacji pobierana od pracodawcy i pracownika ponad WPS wynoszący 50 000 zł.
W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 złotych, od wartości przedmiotu sporu ponad tę kwotę, od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę od apelacji, na zasadach przewidzianych w art. 13 ustawy.
Przepis art. 13 ust. 1 ustawy, wskazuje, że w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
- do 500 złotych - w kwocie 30 złotych;
- ponad 500 złotych do 1500 złotych - w kwocie 100 złotych;
- ponad 1500 złotych do 4000 złotych - w kwocie 200 złotych;
- ponad 4000 złotych do 7500 złotych - w kwocie 400 złotych;
- ponad 7500 złotych do 10 000 złotych - w kwocie 500 złotych;
- ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych - w kwocie 750 złotych;
- ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych - w kwocie 1000 złotych;
- powyżej 20.000 złotych – opłata stosunkowa 5% wartości, nie więcej niż 200.000 złotych.
Na skutek tych zmian, pracownik w sprawach z zakresu prawa pracy zwolniony jest z ponoszenia opłat od wszelkich pism procesowych, za wyjątkiem opłaty od apelacji. Jeżeli więc pracownik nie będzie zgadzał się z wyrokiem sądu i złoży od niego apelację, będzie zobowiązany uiścić opłatę, ale tylko wtedy gdy jego roszczenie/ żądanie (WPS) będzie wyższe niż 50 000 zł. Na dodatek w takiej sytuacji opłata od apelacji wymagana jest jedynie wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 50 000 zł.
Anna W. złożyła do sądu pracy pozew przeciwko pracodawcy o zapłatę niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Żądanie powódki, czyli WPS wynosił w sprawie 70 000 zł. Anna Z. nie jest zobowiązana do wniesienia odpłaty od pozwu, ponieważ na mocy nowych przepisów jest od tego zwolniona.
JAK BYŁO KIEDYŚ (na przykładzie opłaty od pozwu)
Anna W. zobowiązana byłaby do uiszczenia opłaty od pozwu. Musiałaby wnieść opłatę sądową w kwocie 3 500 zł, ze względu na to, że obowiązywała opłata 5% z kwoty WPS. Tak więc 5% z kwoty 70 000 zł daje 3 500 zł opłaty.
3500 zł od pozwu a brak opłaty od pozwu to zasadnicza zmiana na korzyść pracownika!
Anna Z. przegrała w sądzie pracy w I instancji, sąd uznał jej roszczenie za niezasadne i niezgodne z prawem. Anna Z. postanowiła złożyć apelację. Według nowych przepisów Anna Z. zobowiązana jest do uiszczenia apelacji od wyroku, którą złożyła do sądu II instancji. Ile będzie wynosiła opłata od apelacji? WPS wynosił w sprawie 70 000 zł, tak więc należy sięgnąć do art. 13 ustawy i ustalić opłatę stałą. Skoro WPS wynosi 70 000 zł. to WPS przewyższa kwotę 50 000 złotych, i od tej kwoty przewyższającej czyli od 20 000 zł, od pracownika pobiera się opłatę od apelacji, na zasadach przewidzianych w art. 13 ustawy. Jest to 1000 zł opłaty (ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych - w kwocie 1000 złotych, patrz wyżej).
JAK BYŁO KIEDYŚ (na przykładzie opłaty od apelacji)
Anna Z. przegrała w sądzie pracy w I instancji, sąd uznał jej roszczenie za niezasadne i niezgodne z prawem. Anna Z. postanowiła złożyć apelację. Według nowych przepisów Anna Z. zobowiązana jest do uiszczenia apelacji od wyroku, którą złożyła do sądu II instancji. Ile przed zmianami wynosiła opłata od apelacji? WPS wynosił w sprawie 70 000 zł., przed zmianami obowiązywała opłata 5% z kwoty WPS. Tak więc 5% z kwoty 70 000 zł daje 3 500 zł opłaty.
3500 zł a 1000 zł opłaty od apelacji to zasadnicza zmiana na korzyść pracownika!
Koszty sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobiera się opłatę podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Powyższego nie stosuje się do strony wnoszącej odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144)
Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1860)