Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dotycząca spraw z zakresu prawa pracy wchodzi w życie 22 września 2023 r. Wprowadza ona niewielkie, ale ważne zmiany dotyczące postępowań w sprawach o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. Co zmienia się w przepisach K.p.c.? Kogo dotyczą zmiany? Wyjaśniamy.
- Dalsze zatrudnienie do prawomocnego zakończenia postępowania
- Dalsze zatrudnienie jako zabezpieczenie
- Dalsze zatrudnienie do egzekucji
- Jak pracodawca może się bronić przed zabezpieczeniem
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dokonuje się na podstawie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw. Znowelizowane przepisy K.p.c. wchodzą w życie już 22 września 2023 r.
Dalsze zatrudnienie do prawomocnego zakończenia postępowania
Zmiana przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczy wyroków sądu pracy pierwszej instancji, w których sąd orzekł o bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę lub o przywróceniu pracownika do pracy.
Dotychczas sąd wydając taki wyrok mógł – na wniosek pracownika – nałożyć w tym wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Aktualnie obowiązujące przepisy pozwalały zatem sądowi pracy na swobodną ocenę wniosku pracownika. Sąd mógł taki wniosek uwzględnić i zobowiązać pracodawcę do tego, by dalej zatrudniał pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Sąd mógł jednak wniosku pracownika nie uwzględniać.
To właśnie zmienia się 22 września 2023 r. Przepisy w nowym brzmieniu nakazują sądowi pracy, by – o ile pracownik wystąpi z odpowiednim wnioskiem – nałożył na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Od 22 września 2023 r. sąd pracy uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, ma obowiązek na wniosek pracownika nałożyć w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Dalsze zatrudnienie jako zabezpieczenie
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która wchodzi w życie 22 września przyznaje ponadto nowe uprawnienia pracownikom, którzy podlegają szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia.
Na podstawie znowelizowanych przepisów K.p.c. pracownik podlegający szczególnej ochronie może w toku sprawy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy wystąpić – na każdym etapie postępowania – do sądu o udzielenie zabezpieczenia poprzez nakazanie dalszego zatrudniania tego pracownika przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Sąd co do zasady jest obowiązany uwzględnić wniosek uprawnionego pracownika i udzielić takiego zabezpieczenia. Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie pracownika jest oczywiście bezzasadne.
Szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia podlegają w szczególności:
- pracownicy w okresie przedemerytalnym (tacy, którym brakuje nie więcej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego),
- pracownice w ciąży,
- pracownicy na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim, urlopie rodzicielskim, urlopie wychowawczym (od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu),
- pracownicy powołani do zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej,
- pracownicy imiennie wskazani uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej, będący członkami zarządu lub innego pracownika będącego członkiem danej organizacji związkowej upoważnionymi do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy,
- członkowie rady pracowników i członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
- społeczni inspektorzy pracy,
- posłowie, senatorowie, radni.
Dalsze zatrudnienie do egzekucji
Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia podlega wykonaniu w drodze egzekucji. Sąd, na wniosek uprawnionego pracownika, może w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu pracodawcy nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.
Jak pracodawca może się bronić przed zabezpieczeniem
Nowe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przyznają pracodawcy prawo do złożenia zażalenia na postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia.
W przypadku, gdy postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia uprawomocni się, pracodawca może wnosić o jego uchylenie wyłącznie, jeżeli udowodni przed sądem, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki, takie jak:
- ciężkie naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienie przez pracownika przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Zmiana postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest niedopuszczalna.