- Projekt zmian w KP – przyjęty 10 stycznia 2023 r.
- Jak rząd uzasadnia zmiany w KP?
- Jakie zmiany dla rodziców?
- 5 dni urlopu opiekuńczego
- 9 tygodni urlopu dla każdego rodzica
- Zwiększony zasiłek macierzyński
- Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
- Paca zdalna, indywidualny i ruchomy czas pracy
- Umowy na okres próbny
- Informacja o warunkach zatrudnienia
- Wolność pracy
- Szkolenia pracowników
Projekt zmian w KP – przyjęty 10 stycznia 2023 r.
W dniu 10 stycznia 2023 r. rząd przyjął Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UC118), stanowi on wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw:
1) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105);
2) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79).
Projekt ma na celu dostosować polskie prawo, w szczególności ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 150 ze zm., dalej: KP) do ww. przepisów Unii Europejskiej. Zmiany miały być wdrożone już w sierpniu 2022 r. jednak rządowi nadal się to nie udało. Nowe przepisy prawne mają wejść w życie po 21 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Jak rząd uzasadnia zmiany w KP?
Premier Mateusz Morawiecki wskazuje, że: dobre prawo pracy to bezpieczeństwo i stabilność zatrudnienia, ale także elastyczność, jaką daje np. praca zdalna. Zmiany są konieczne, gdyż zmienia się rynek pracy, a wraz z nim potrzeby pracowników i pracodawców. Z kolei minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg podkreślała, że zmiany dają możliwość elastycznego czasu pracy, co ułatwi godzenie ról zawodowych i rodzinnych.
Jakie zmiany dla rodziców?
Przepisy UE i zmiany w KP przewidują zmiany w urlopach rodzicielskich, w urlopach ojcowskich, wprowadzenie tzw. bezpłatnego urlopu opiekuńczego oraz większej elastyczności w organizacji pracy. Urlop rodzicielski będzie dłuższy. Dziś to 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Po zmianach będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodnie.
5 dni urlopu opiekuńczego
Do KP ma być wprowadzony urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop ma być bezpłatny i ma być udzielany na wniosek pracownika. Urlop ma być udzielony w celu zapewnienia osobistej opieki dziecku, albo innemu członkowi rodziny pozostającemu we wspólnym gospodarstwie domowym, który wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Nawet do 30 min przerwy w pracy więcej – łącznie 45 minut przerwy
Mają być wdrożone do KP dodatkowe przerwy w pracy, nawet do 30 dodatkowych minut, które będą wliczane do czasu pracy. Aktualnie jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Zgodnie ze zmianami pracownik będzie uprawniony do:
-
drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy, jeżeli dobowy wymiar pracy pracownika jest dłuższy niż 9 godzin pracy,
-
trzeciej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika jest dłuższy niż 16 godzin.
9 tygodni urlopu dla każdego rodzica
Każdy z rodziców będzie miał również gwarancje 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica. Uniezależnione zostanie prawo ojca wychowującego dziecko do urlopu rodzicielskiego – od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu.
Zwiększony zasiłek macierzyński
Dojdzie do zwiększenia wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego. Wprowadzony zostanie 70% zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców. (jednakże w razie złożenia przez pracownicę wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego w terminie nie później niż 21 dni po porodzie miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku). W każdym przypadku pracownikowi – ojcu dziecka za okres nieprzenoszalnej 9-tygodniowej części urlopu będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
Wprowadzona zostanie możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do 50% wynagrodzenia za pracę.
Paca zdalna, indywidualny i ruchomy czas pracy
Umożliwione zostanie szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy, w tym poprzez pracę zdalną, elastyczne rozkłady czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy i przerywany czas pracy) oraz pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy - wszystko po to, aby godzić pracę zawodową z życiem rodzinnym.
Umowy na okres próbny
Zmienią się przepisy co do umów na okres próbny, a pracownik, który wykonywał pracę co najmniej pół roku (w tym na podstawie umowy na okres próbny) będzie miał prawo do wystąpienia o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy. Pracodawca będzie miał miesiąc na pisemną odpowiedź wraz z uzasadnieniem.
Zmiana umowy na czas nieokreślony
Pracownik, który wykonywał pracę przez co najmniej 6 miesięcy będzie miał prawo wystąpić, raz w roku, o zmianę rodzaju umowy – na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Będzie on musiał otrzymać także pisemną odpowiedź na ten wniosek, wraz z uzasadnieniem.
Informacja o warunkach zatrudnienia
Rozszerzony zostanie zakres informacji o warunkach zatrudnienia pracownika.
Wolność pracy
Wprowadzony zostanie wyraźny zakaz zabraniania pracownikowi, co do zasady, jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą. Funkcjonować będzie także zakaz poddawania pracownika niekorzystnemu traktowaniu z tego tytułu.
Szkolenia pracowników
Pracownik będzie miał prawo do nieodpłatnego i wliczanego do czasu pracy szkolenia, które będzie niezbędne do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku. Będzie to możliwe, jeżeli prawo do takiego szkolenia wynika z postanowień układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia zbiorowego lub z regulaminu albo przepisów prawa pracy.
Podstawa prawna:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79)