RADA
Możliwość potrącenia z wynagrodzeń pracowników składek związkowych jest uwarunkowana złożeniem przez zakładową organizację związkową pisemnego wniosku w tej sprawie. Następnym warunkiem jest uzyskanie pisemnej zgody pracownika na potrącanie składek z jego wynagrodzenia. Ponieważ brakuje zgody pracowników na dokonywanie potrąceń, nie mogą Państwo spełnić prośby przewodniczącego związku.
UZASADNIENIE
Bez zgody pracownika, z wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, można potrącić tylko następujące należności:
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne wynikające z odpowiedzialności porządkowej pracowników.
Inne należności mogą być potrącane tylko za zgodą pracownika. Dotyczy to również składek związkowych. Zgoda na potrącenie powinna być wyrażona w formie pisemnej. Zatem brak formy pisemnej skutkuje nieważnością zgody. Jeżeli pracownik chciałby cofnąć zgodę, także powinien uczynić to na piśmie.
WAŻNE!
Pracodawca nie może potrącać składek związkowych z wynagrodzenia pracownika bez jego pisemnej zgody.
Naruszenie zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia stanowi wykroczenie, dlatego powinni Państwo w tym względzie zachować ostrożność. Należy podkreślić, że pracownik podpisując zgodę na potrącenie powinien wiedzieć, jaką kwotę będzie płacił. Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 grudnia 2005 r. (I OSK 461/2005) stwierdził, iż zgoda pracownika nie może być blankietowa. Powinna dotyczyć konkretnej, istniejącej wierzytelności.
PRZYKŁAD
Zarząd zakładowej organizacji związkowej złożył pismo do prezesa zarządu z prośbą o potrącanie składek związkowych według załączonej listy i przekazywanie całej kwoty na wskazane konto bankowe. Prezes przekazał listę do działu płac z poleceniem potrącania składek. Do dnia wypłaty, do działu zgłosiła się większość członków związku z pisemnymi oświadczeniami, że wyrażają zgodę na potrącanie konkretnie określonej kwoty co miesiąc. Pracownica działu płac potrąciła składki osobom, które złożyły właściwe oświadczenia, a pozostałym nie dokonała potrąceń, ponieważ nie otrzymała zgody pracowników wyrażonej na piśmie. Takie postępowanie jest prawidłowe.
Zagrożenie
Naruszenie zasad dokonywania potrąceń z wynagrodzenia stanowi wykroczenie.
• art. 87 § 1 i § 7, art. 91 Kodeksu pracy,
• art. 331 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.).
Jadwiga Krukowska
specjalista w zakresie prawa pracy
Orzecznictwo uzupełniające:
• Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i § 7 k.p. jest nieważne (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 91 i 300 k.p.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 1998 r., I PKN 366/1998, OSNP 1999, nr 21, poz. 684)