Do zawieszenia postanowień układu zbiorowego pracy może dojść wyłącznie ze względu na trudną sytuację ekonomiczną pracodawcy. Pracodawca ma wówczas możliwość zawarcia porozumienia zawieszającego układ zbiorowy pracy ze związkami zawodowymi. Do zawieszenia stosowania układu u danego pracodawcy może dojść w całości lub w części, na okres nie dłuższy niż 3 lata. Okres ten powinien oczywiście uwzględniać czas niezbędny do rzeczywistej poprawy kondycji zakładu pracy. Ważne jest, iż sytuacja ekonomiczna pracodawcy, będąca podstawą porozumienia zawieszającego układ zbiorowy pracy, podlega wyłącznie jego ocenie. Sąd Najwyższy bowiem, w wyroku z 6 grudnia 2005 roku, w sprawie o sygnaturze III PK 91/2005 stwierdził, iż „sytuacja finansowa pracodawcy”, stanowiąca podstawę zawieszenia stosowania przepisów prawa pracy lub postanowień umów o prace nie podlega kontroli sądu. Zawsze więc oceny powinien dokonać pracodawca, mając na uwadze dobro zakładu pracy, szansę na poprawę sytuacji swojego przedsiębiorstwa oraz fakt, czy dalsze obowiązywanie dotychczasowych przepisów układu zbiorowego pracy nie będzie uniemożliwiało poprawy sytuacji finansowej pracodawcy.
Zadaj pytanie na: Forum Kadry
Najistotniejszą z perspektywy pracodawcy kwestią jest fakt, iż zawieszenie uprawnień pracowniczych, wynikających z układu będącego przedmiotem porozumienia zawieszającego jego stosowanie, następuje z mocy prawa, co oznacza, iż pracodawca nie ma obowiązku zawierania z poszczególnymi pracownikami indywidualnych porozumień lub wypowiadania im warunków pracy lub płacy.
Dla uniknięcia konfliktu z pracownikami, w porozumieniu zawieszającym stosowanie układu zbiorowego pracy, powinno określić się jakie jego postanowienia ulegają zawieszeniu. Najczęściej są to porozumienia przyznające pracownikom dodatkowe świadczenia, niewynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, dla przykładu choćby porozumienia przyznające nagrody jubileuszowe czy wyższe dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych. Oczywiście treść porozumienia oraz zakres wprowadzanych przez nie ograniczeń, uzależniona jest od sytuacji ekonomicznej pracodawcy, warunkującej jego zawarcie.
Porozumienie zawieszające stosowanie postanowień układu zbiorowego pracy podlega zgłoszeniu do rejestru układów zakładowych lub ponadzakładowych, w zależności od tego, jaki układ ulega zawieszeniu. Gdy u pracodawcy obowiązuje wyłącznie ponadzakładowy układ zbiorowy pracy, jego zawieszenia mogą dokonać również strony uprawnione do zawarcia układu zakładowego. Wówczas informację o zawieszeniu stosowania układu ponadzakładowego, strony porozumienia o jego zawieszeniu, muszą przekazać stronom tego układu.
Zobacz również: Układ zbiorowy pracy - protokoły dodatkowe
Z perspektywy pracowniczej, istotna kwestią jest fakt, iż kodeks pracy nie chroni przed zmianą warunków pracy lub płacy, poprzez zastosowanie porozumienia o zawieszeniu układu zbiorowego pracy, pracowników korzystających ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem, ze względu na osiągnięcie wieku przedemerytalnego. Zostało to potwierdzone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 października 2004 roku, w sprawie o sygnaturze I PK 627/2003, w którym to stwierdzono, iż zawieszenie stosowania postanowień zakładowego układu zbiorowego pracy dotyczy także pracownika korzystającego w okresie przedemerytalnym z ochrony przed wypowiedzeniem warunków pracy lub płacy.
Polecamy serwis: Spory zbiorowe