Pracownicy zyskają na obniżeniu składki rentowej. Obniżenie tej składki spowoduje jednak, że od tych samych przychodów zostanie naliczona wyższa zaliczka na podatek (nawet przy uwzględnieniu wyższej niż w 2007 r. kwoty zmniejszającej podatek i kosztów uzyskania przychodów), a także wyższa będzie składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Składka na ubezpieczenia rentowe
Od 1 stycznia 2008 r. składka na ubezpieczenia rentowe została zmniejszona - tym razem po 2 punkty procentowe zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy. Od 1 stycznia 2008 r. z przychodu pracownika pobiera się składkę na to ubezpieczenie w wysokości 1,5% podstawy wymiaru, a pracodawca opłaca ją w wysokości 4,5% podstawy wymiaru.
Składkę w nowej wysokości należy naliczać od wszystkich świadczeń postawionych do dyspozycji ubezpieczonych po 31 grudnia 2007 r., niezależnie od tego, za jaki okres przysługują te świadczenia.
PRZYKŁAD
Zakład pracy wypłacił nagrody roczne za 2007 r. - część nagrody zaliczkowo 19 grudnia 2007 r., a pozostałą kwotę 4 stycznia 2008 r. Od kwoty, która została wypłacona w grudniu 2007 r., zakład pracy naliczył składkę na ubezpieczenia rentowe w części finansowanej przez pracowników w wysokości 3,5%. Natomiast od części nagrody, która została wypłacona w styczniu 2008 r., zostanie naliczona niższa składka na ubezpieczenia rentowe. Z przychodu pracownika zostanie pobrana składka na ubezpieczenia rentowe w wysokości 1,5%. Pracodawca ma obowiązek odprowadzić składkę rentową od części nagrody wypłaconej w grudniu 2007 r. w wysokości 6,5%, a od kwoty wypłaconej w styczniu 2008 r. - w wysokości 4,5%.
Składkę na ubezpieczenia rentowe w nowej wysokości należy również naliczyć w przypadku, gdy zakład pracy wypłaca wynagrodzenie za dany miesiąc do 10. dnia następnego miesiąca, w związku z czym wynagrodzenie za pracę w grudniu 2007 r. wypłacił w styczniu 2008 r.
Kwota zmniejszająca podatek i koszty uzyskania przychodów
Od 1 stycznia 2008 r. zmieniła się skala podatkowa oraz zwiększyła się kwota zmniejszająca podatek. Roczna kwota zmniejszająca podatek wynosi w 2008 r. 586,85 zł, czyli zaliczkę na podatek można miesięcznie zmniejszyć o 48,90 zł.
Nie zmieniły się natomiast stawki podatku - nadal jest to 19%, 30% i 40% dochodu, ale 30% stawkę podatku trzeba będzie płacić po przekroczeniu wyższej niż w 2007 r. kwoty stanowiącej pierwszy próg podatkowy.
Ponadto od 1 stycznia 2008 r. należy stosować wyższe niż w 2007 r. zryczałtowane koszty uzyskania przychodów:
• 111,25 zł miesięcznie (za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł), gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub pracy nakładczej; a jeśli równocześnie uzyskuje przychody z kilku tych źródeł, roczne koszty nie mogą przekroczyć 2002,05 zł,
• 139,06 zł (za rok podatkowy nie więcej niż 1668,72 zł), gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik pracuje tylko w jednym miejscu i nie uzyskuje dodatku za rozłąkę; a jeśli równocześnie pracuje w kilku miejscach - roczne koszty nie mogą przekroczyć 2502,56 zł.
W 2008 r. kwota wolna od podatku wynosi 3091 zł, tj. o 76 zł więcej niż w 2007 r. Oznacza to, że w 2008 r. nie należy płacić podatku, jeśli dochód w całym roku nie przekroczy 3091 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
W 2008 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostanie na tym samym poziomie co w roku ubiegłym, tj. w wysokości 9% podstawy wymiaru. Nadal od zaliczki na podatek można odliczać tylko część tej składki w wysokości 7,75% podstawy wymiaru. Pozostałą część pobiera się z dochodu ubezpieczonego.
W związku z obniżeniem składki na ubezpieczenia rentowe, składka na ubezpieczenie zdrowotne, liczona od tego samego przychodu co w 2007 r., będzie w 2008 r. wyższa. Ponadto większą jej część będzie musiał finansować pracownik - zob. przykład na str. 14
Wyższe minimalne wynagrodzenie za pracę i wyższe dodatki
Od 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższe od 1126 zł. Wynagrodzenie netto osób zatrudnionych na pełny etat nie może być niższe od kwoty 845,17 zł (przy stosowaniu podstawowych kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek), czyli pracownik zyska na tym prawie 150 zł (w 2007 r. taka osoba otrzymywała wynagrodzenie netto w wysokości 697,94 zł). Tylko pracownik w pierwszym roku ubezpieczenia może zarabiać mniej, tj. 80% minimalnych stawek (900,80 zł brutto).
Podwyższenie wynagrodzenia minimalnego oznacza wyższe dodatki za pracę w nocy i wyższe wynagrodzenie za czas przestoju. Świadczenia te są bezpośrednio zależne od wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Dodatek za pracę w porze nocnej wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Porównując stawkę w sierpniu 2007 r. i styczniu 2008 r. (obydwa miesiące miały 22 dni robocze, tj. 176 godzin), dodatek ten jest wyższy w styczniu 2008 r.
• Sierpień 2007 r.
936 zł : 176 godzin = 5,32 zł
5,32 zł × 20% = 1,06 zł/godzinę pracy w porze nocnej
Ponadto od 1 stycznia 2008 r. należy stosować wyższe niż w 2007 r. zryczałtowane koszty uzyskania przychodów:
• 111,25 zł miesięcznie (za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł), gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub pracy nakładczej; a jeśli równocześnie uzyskuje przychody z kilku tych źródeł, roczne koszty nie mogą przekroczyć 2002,05 zł,
• 139,06 zł (za rok podatkowy nie więcej niż 1668,72 zł), gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik pracuje tylko w jednym miejscu i nie uzyskuje dodatku za rozłąkę; a jeśli równocześnie pracuje w kilku miejscach - roczne koszty nie mogą przekroczyć 2502,56 zł.
W 2008 r. kwota wolna od podatku wynosi 3091 zł, tj. o 76 zł więcej niż w 2007 r. Oznacza to, że w 2008 r. nie należy płacić podatku, jeśli dochód w całym roku nie przekroczy 3091 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
W 2008 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostanie na tym samym poziomie co w roku ubiegłym, tj. w wysokości 9% podstawy wymiaru. Nadal od zaliczki na podatek można odliczać tylko część tej składki w wysokości 7,75% podstawy wymiaru. Pozostałą część pobiera się z dochodu ubezpieczonego.
W związku z obniżeniem składki na ubezpieczenia rentowe, składka na ubezpieczenie zdrowotne, liczona od tego samego przychodu co w 2007 r., będzie w 2008 r. wyższa. Ponadto większą jej część będzie musiał finansować pracownik - zob. przykład na str. 14
Wyższe minimalne wynagrodzenie za pracę i wyższe dodatki
Od 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższe od 1126 zł. Wynagrodzenie netto osób zatrudnionych na pełny etat nie może być niższe od kwoty 845,17 zł (przy stosowaniu podstawowych kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek), czyli pracownik zyska na tym prawie 150 zł (w 2007 r. taka osoba otrzymywała wynagrodzenie netto w wysokości 697,94 zł). Tylko pracownik w pierwszym roku ubezpieczenia może zarabiać mniej, tj. 80% minimalnych stawek (900,80 zł brutto).
Podwyższenie wynagrodzenia minimalnego oznacza wyższe dodatki za pracę w nocy i wyższe wynagrodzenie za czas przestoju. Świadczenia te są bezpośrednio zależne od wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Dodatek za pracę w porze nocnej wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Porównując stawkę w sierpniu 2007 r. i styczniu 2008 r. (obydwa miesiące miały 22 dni robocze, tj. 176 godzin), dodatek ten jest wyższy w styczniu 2008 r.
• Sierpień 2007 r.
936 zł : 176 godzin = 5,32 zł
5,32 zł × 20% = 1,06 zł/godzinę pracy w porze nocnej
• Styczeń 2008 r.
1126 zł : 176 godzin = 6,40 zł
6,40 zł × 20% = 1,28 zł/godzinę pracy w porze nocnej.
Zmiana kwoty minimalnego wynagrodzenia ma także wpływ na wynagrodzenie za tzw. przestój w pracy (tj. za czas niewykonywania pracy, jeżeli pracownik był gotowy do jej wykonywania, ale z winy pracodawcy nie mógł jej świadczyć). Pracownikowi przysługuje wówczas wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną (a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony - 60% wynagrodzenia za czas pracy), przy czym płaca za przestój nie może być niższa od wynagrodzenia minimalnego. Porównując miesiące, w których wystąpiła ta sama liczba dni roboczych w 2007 r. i w 2008 r. (sierpień 2007 r. i styczeń 2008 r.), minimalna stawka za godzinę przestoju wzrosła o 1,08 zł (minimalna stawka za godzinę przestoju w sierpniu 2007 r. to 936 zł : 176 godzin = 5,32 zł; minimalna stawka za godzinę przestoju w styczniu 2008 r. to 1126 zł : 176 godzin = 6,40 zł).
Składki na FP i FGŚP
Wysokość składki na Fundusz Pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych (FP i FGŚP) określa ustawa budżetowa. Do czasu jej określenia płatnicy składek rozliczają te składki w wysokości obowiązującej w 2007 r., czyli na Fundusz Pracy - 2,45% podstawy wymiaru, natomiast na FGŚP - 0,10% podstawy wymiaru. Z projektu ustawy budżetowej na 2008 r. wynika, że wysokość składek na te fundusze nie zmieni się.
Składkę na FP opłaca się za pracowników, którzy w przeliczeniu na okres miesiąca otrzymują wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia (lub 80% minimalnego wynagrodzenia dla pracowników w pierwszym roku ubezpieczenia).
Zgodnie z art. 104 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, pracodawca opłaca składkę na Fundusz Pracy od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że w 2008 r. składki na FP należy opłacać za pracowników, którzy osiągnęli w przeliczeniu na okres miesiąca przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości co najmniej 1126 zł (900,80 zł w przypadku pracownika w pierwszym roku ubezpieczenia).
W zakładach pracy, które wypłacają wynagrodzenia do 10. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, w styczniu 2008 r. pracownicy osiągający minimalne wynagrodzenie otrzymają je w wysokości 936 zł (lub 748,80 zł pracownicy w pierwszym roku ubezpieczenia). Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, także w takiej sytuacji należy opłacić składkę na FP za styczeń 2008 r., ponieważ wypłacone wynagrodzenie również będzie wynagrodzeniem minimalnym.
WAŻNE!
Od wynagrodzenia wypłaconego w styczniu 2008 r. za grudzień 2007 r. w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2007 r., należy opłacić składkę na FP, nawet jeśli wynagrodzenie jest niższe od wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w 2008 r.
Podstawa prawna:
• art. 22 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
• art. 79 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.),
• art. 27b ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),
• art. 8, art. 10 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 217, poz. 1588),
• rozporządzenie z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. (DzU nr 171, poz. 1209),
• art. 81 § 1, art. 1518 § 1 Kodeksu pracy,
• art. 104 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.).
Joanna Kalinowska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych