Średnie miesięczne wynagrodzenie oblicza się w taki sam sposób, jak oblicza się ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Zasady dokonywania tego rodzaju obliczeń zostały zawarte w § 14–17 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Reguły obliczeń stosuje się również w przypadku ustalania wysokości odprawy wypłacanej pracownikowi z tytułu zwolnień grupowych (art. 8 ust. 3 ustawy o zwolnieniach grupowych). Na ten temat wypowiedział się również Sąd Najwyższy, który w uchwale z 9 maja 2000 r. stwierdził, że przy ustalaniu wysokości odprawy pieniężnej, przewidzianej w art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych, podstawę jej wyliczenia stanowi miesięczne średnie wynagrodzenie z okresu poprzedzającego nabycie prawa do tej odprawy ustalone zgodnie z regułami stosowanymi przy obliczaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Należy jednak pamiętać, że przy obliczeniach średniego wynagrodzenia nie stosuje się współczynnika urlopowego, o którym mowa w § 19 rozporządzenia, służącego do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień urlopu wypoczynkowego.
Składniki wynagrodzenia w stałej wysokości
Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu rozwiązania umowy o pracę.
Wynagrodzenie w zmiennej wysokości
Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, występujące w zmiennej wysokości, uzyskane przez niego w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę, uwzględnia się w średniej wysokości z okresu tych 3 miesięcy.
Natomiast składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę, uwzględnia się w średniej wysokości z okresu tych 12 miesięcy.
Przykład
Pracownik był wynagradzany stawką godzinową – 15 zł/godz. Pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę 31 sierpnia 2012 r.
W celu ustalenia średniego miesięcznego wynagrodzenie pracownika obliczanego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowego należy wziąć pod uwagę wynagrodzenie otrzymane przez pracownika w lipcu, czerwcu i maju 2012 r., a następnie należy je zsumować i podzielić przez 3. Otrzymana kwota będzie kwotą średniego wynagrodzenia.
Pracownik otrzymał w:
- lipcu 2012 r. – 2640 zł (15 zł x 176 godz.),
- czerwcu 2012 r. – 2400 zł (15 zł x 160 godz.),
- maju 2012 r. – 2520 zł (15 zł x 168 godz.).
Sumujemy otrzymane kwoty:
2640 zł + 2400 zł + 2520 zł = 7560 zł.
A następnie dzielimy przez 3:
7560 zł : 3 = 2520 zł.
Średnie miesięczne wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent pieniężny za urlop wyniosło 2520 zł.
Stałe i zmienne składniki wynagrodzenia
Gdy pracownik otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości wraz z wynagrodzeniem zmiennym, sumuje się wynagrodzenie otrzymywane w stałej wysokości ze średnim wynagrodzeniem wynikającym ze zmiennych składników, które przysługiwało pracownikowi w okresie 3 miesięcy (lub 12 miesięcy) bezpośrednio poprzedzających miesiąc rozwiązania stosunku pracy.
Przykłady
Pracownik otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości 3200 zł oraz premie miesięczne w zmiennej wysokości. Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę 31 sierpnia 2012 r.
W celu obliczenia średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika pracodawca powinien:
- zsumować premie wypłacone pracownikowi w ciągu ostatnich 3 miesięcy poprzedzających bezpośrednio miesiąc rozwiązania stosunku pracy (lipiec 2012 r. – 640 zł; czerwiec – 480 zł; maj – 680 zł = 1800 zł),
- otrzymaną kwotę podzielić przez 3 w celu ustalenia średniej wysokości premii z tego okresu – 1800 zł : 3 = 600 zł,
- zsumować stałe i zmienne składniki wynagrodzenia: 3200 zł + 600 zł = 3800 zł.
Średnie miesięczne wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent pieniężny za urlop wyniosło 3800 zł.
***
Pracownik otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości 2800 zł oraz premie kwartalne. Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę 31 sierpnia 2012 r. W okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania stosunku pracy premie wyniosły: 840 zł; 1050 zł; 650 zł i 460 zł.
W celu obliczenia średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika pracodawca powinien:
- zsumować premie kwartalne, które pracownik otrzymał w ciągu 12 miesięcy: 840 zł + 1050 zł + 650 zł + 460 zł = 3000 zł,
- otrzymaną kwotę podzielić przez 12 w celu ustalenia średniej wysokości premii z tego okresu: 3000 zł : 12 = 250 zł,
- zsumować stałe i zmienne składniki wynagrodzenia: 2800 zł + 250 zł = 3050 zł.
Średnie miesięczne wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent pieniężny za urlop wyniosło 3050 zł.
Składniki wynagrodzenia
Należy zaznaczyć, że obliczając średnie miesięczne wynagrodzenie uwzględnia się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem m.in.:
- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
- wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Podstawa prawna:
- § 14–17 rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.),
- art. 8 ust. 3 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracow-nikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.).
Orzecznictwo:
- uchwała SN z 9 maja 2000 r. (III ZP 12/00, OSNP 2000/22/806).