Jak ustalić wynagrodzenie pracownika, który zachorował w okresie wyczekiwania na świadczenie chorobowe

Wynagrodzenie za listopad br. powinni Państwo ustalić pracownikowi dzieląc jego miesięczną stawkę wynagrodzenia przez liczbę godzin obowiązujących do przepracowania w danym miesiącu, a uzyskaną stawkę godzinową mnożąc przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w tym miesiącu.

Przepisy Kodeksu pracy gwarantują pracownikom wynagrodzenie za pracę wykonaną. Natomiast za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 Kodeksu pracy). Zatem jeżeli pracownik faktycznie nie wykonał pracy, to świadczenie pracodawcy jest uzależnione od szczególnej podstawy prawnej ustanowionej w przepisach prawa pracy, które przyznają pracownikowi za czas niewykonywania pracy wynagrodzenie na warunkach i w wysokości wynikającej z wyraźnej i konkretnej regulacji normatywnej, której nie można domniemywać ani interpretować rozszerzająco (wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2011 r., III PK 62/10).

Zatem w sytuacji opisanej w pytaniu, pracownik, który nie nabył jeszcze prawa do świadczeń chorobowych ze względu na brak wymaganego przepisami 30-dniowego okresu oczekiwania, nie ma również prawa do wynagrodzenia za ten czas. Pracodawca może jednak, uznaniowo w przepisach wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę, przewidzieć w tym zakresie korzystniejsze rozwiązania od powszechnie obowiązujących przepisów. Wówczas takie postanowienia, z dniem ich wejścia w życie, zastępują z mocy prawa wynikające z dotychczasowych przepisów prawa pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy (art. 77² § 5 i art. 241¹³ Kodeksu pracy).

W przypadku gdy pracownik nie nabył jeszcze prawa do świadczeń chorobowych, pracodawcy w większości stosują ogólne przepisy, tj. traktują ten czas jak nieobecność usprawiedliwioną niepłatną. Ponieważ przepisy nie wskazują wprost, jak za czas takiej nieobecności trwającej przez część miesiąca obliczyć należne wynagrodzenie, sposoby ustalania jego wysokości są różne, przy czym niektóre z tych metod nie znajdują uzasadnienia w obowiązujących przepisach.

Obliczanie wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik przez pozostałą część był chory

Zgodnie z metodą obliczeń, wynikającą z § 11 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy..., w przypadku pracownika wynagradzanego stawką miesięczną, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie chorobowe (zasiłek chorobowy), aby obliczyć jego wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, należy miesięczną stawkę podzielić przez 30 i otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Powyższy sposób obliczania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca nie jest jednak prawidłowy, ponieważ Państwa pracownik wyczekuje na prawo do świadczenia chorobowego, a zatem takiego prawa jeszcze nie nabył. Należy uznać, że w tym przypadku ten sposób obliczeń nie ma zastosowania.

Obliczanie wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż choroba

Sposób obliczeń wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, wynikający z § 12 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy..., przewiduje, że w przypadku pracownika wynagradzanego stawką miesięczną w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca – jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia – miesięczną stawkę wynagrodzenia należy podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia należy odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. Prezentowana metoda również nie ma zastosowania do pracownika znajdującego się w okresie wyczekiwania na świadczenia chorobowe, ponieważ ustawodawca wyraźnie wskazuje, że dotyczy ona nieobecności w pracy z innych przyczyn niż choroba. Fakt, że w okresie wyczekiwania pracownik nie ma prawa do świadczeń, nie oznacza, że w czasie takiej nieobecności pracownik jest zdolny do wykonywania pracy. Dowodem o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby jest bowiem zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA. Zatem w tym przypadku nie zostanie spełniony warunek dotyczący rodzaju nieobecności.

Obliczanie wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż płatne nieobecności

Sposób ustalenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w pozostałej części tego miesiąca był nieobecny z powodu choroby i nie miał za ten okres prawa do świadczeń chorobowych:

• w przypadku pracownika wynagradzanego stawką godzinową – polega na pomnożeniu stawki godzinowej przez liczbę godzin przepracowanych,
• w przypadku pracownika wynagradzanego stawką miesięczną – polega na podzieleniu miesięcznej stawki wynagrodzenia przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i pomnożeniu uzyskanej stawki przez liczbę godzin przepracowanych w tym miesiącu.

Powyższa metoda ma zastosowanie m.in. w sytuacji, w której pracownik nie nabył prawa do wynagrodzenia chorobowego (zasiłku) ze względu na brak wymaganego okresu wyczekiwania. Takie stanowisko rekomenduje również Biuro Prasowe Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 21 października 2011 r.

PRZYKŁAD

Marcin M. zatrudniony od 2 listopada br. chorował od 17 do 22 listopada br. (6 dni). Pracownik nie ma prawa do świadczeń chorobowych od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Jest on zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku i otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 3100 zł. Za listopad br. Marcin M. powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości 2480,64 zł według poniższych obliczeń:

• 3100 zł : 160 godzin (nominalny czas pracy w listopadzie 2011 r.) = 19,38 zł/1 godz.;
• 19,38 zł x 128 godzin (godziny przepracowane od 2 do 16 listopada i od 23 do 30 listopada br.) = 2480,64 zł.

Podstawa prawna:

• art. 77² § 5, art. 80, art. 241¹³ Kodeksu pracy,
• art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
• § 4, § 11–12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.).