Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika są wypłacone mu w danym miesiącu przychody osiągnięte z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Ze składek zwolnione są na zasadzie wyjątku przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Wśród przychodów zwolnionych ze składek są m.in. wszelkiego rodzaju świadczenia odszkodowawcze związane z rozwiązaniem umowy o pracę, tj. wszelkie odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu:
- rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
- nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę bądź rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
- niezgodnego z prawem skrócenia wypowiedzenia umowy o pracę,
- niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
Warunkiem niezbędnym do zwolnienia odszkodowania z tych składek jest faktyczne rozwiązanie umowy o pracę i wypłacenie odszkodowania przysługującego w związku z rozwiązaniem umowy.
A zatem od wypłaconego byłej pracownicy odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę nie należy naliczać składek na ubezpieczenia społeczne. Od tego przychodu nie należy również naliczać składki na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ w tym zakresie przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej mają zastosowanie zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Takie odszkodowanie jest również zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.