Wynagrodzenie dla pracownika za wykorzystanie jego wizerunku

Jeżeli wykorzystanie wizerunku pracowników ma związek z ich pracą, to przychód z tego tytułu należy zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy. Gdyby jednak z pracownikiem została zawarta odrębna umowa o pozowanie, to taki przychód należałoby zaliczyć do przychodu z umowy zlecenia. W obydwu tych przypadkach nie powstanie jednak utwór będący przedmiotem praw autorskich.

UZASADNIENIE

Rozpowszechnienie wizerunku wymaga, co do zasady, zgody osoby na nim przedstawionej. Mimo że przepisy nie przewidują wymogu wyrażania zgody na piśmie, to do celów dowodowych i zabezpieczenia przed ewentualnymi roszczeniami odszkodowawczymi zaleca się, aby była złożona w takiej formie.

Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

• osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
• osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza,
• osoby, jeżeli otrzymała ona umówioną zapłatę za pozowanie (art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Wynagrodzenie za wykorzystanie wizerunku danej osoby (w tym pracownika) nie jest wynagrodzeniem za korzystanie z praw autorskich lub za rozporządzanie nimi. Takie stanowisko zajął Minister Kultury w piśmie z 14 listopada 2002 r. (sygn. DP/WPA.024/409/02), w którym stwierdził, że: „(...) prawo do wizerunku jest kategorią odrębną od praw pokrewnych. Wynagrodzenie za korzystanie z wizerunku nie może być traktowane jako wynagrodzenie za korzystanie z artystycznego wykonania, bowiem osoba, której wizerunek jest wykorzystywany, nie jest traktowana jako artysta wykonawca”.

Przedmiotem prawa autorskiego jest natomiast każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne;
• fotograficzne;
• lutnicze;
• wzornictwa przemysłowego;
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
• muzyczne i słowno-muzyczne;
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
• audiowizualne (w tym filmowe) (art. 1 ust. 1–2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

WAŻNE!

Wynagrodzenie za wykorzystanie wizerunku pracownika nie jest przychodem z tytułu praw autorskich.

Z przedstawionego pytania wynika, że na stronie internetowej Państwa firmy pojawiły się zdjęcia wyłącznie Państwa pracowników. Należy więc przyjąć, że wynagrodzenie wypłacone tym osobom z tytułu wykorzystania ich wizerunku ma związek ze stosunkiem pracy, dlatego taką wypłatę należy w całości opodatkować i oskładkować.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń (art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Gdyby jednak z takimi pracownikami zostały zawarte umowy o pozowanie, a zatem wykorzystanie ich wizerunku byłoby szersze i np. dodatkowo związane z innymi celami pracodawcy, wówczas przychód z takiej umowy należałoby potraktować jak z umowy zlecenia przy zastosowaniu 20% kosztów uzyskania przychodów.

Z charakteru czynności pozowania wynika, że nie chodzi w tym przypadku o osiągnięcie celu przez osobę pozującą, lecz wyłącznie o poczynione przez nią starania dotyczące np. przybrania określonego wyrazu twarzy, wyrażenia określonego gestu itp. W umowie o dzieło nakłady pracy nie mają takiego znaczenia, jak w przypadku umowy zlecenia.

Pozowanie nie jest objęte prawem autorskim i do tej czynności nie mogą mieć zastosowania 50% koszty uzyskania przychodu. Sporządzając umowę o pozowanie należy stosować przepisy Kodeksu cywilnego w części dotyczącej umów zleceń, a nie umów o dzieło.

WAŻNE!

Umowa o pozowanie (zawarta również z pracownikiem) ma charakter umowy zlecenia.

Gdyby z pracownikami była zawarta umowa o pozowanie, to przychód z tego tytułu należy zaliczyć do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz opodatkować. Za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się bowiem także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podstawa prawna

• art. 23, art. 627–646, art. 734–751 Kodeksu cywilnego,
• art. 23 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.),
• art. 1 ust. 1–2, art. 81 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.),
• art. 12 ust. 1 i ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
• art. 4 pkt 9, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).