W pierwszej kolejności mają Państwo obowiązek potrącić z wynagrodzenia za pracę należności z tytułu świadczenia alimentacyjnego. Dopiero gdy zostanie ono w całości zaspokojone, można potrącić nałożoną na pracownika karę pieniężną. Świadczenie za urlop wypłacone z zfśs nie jest wynagrodzeniem za pracę, można je więc potrącić w całości.
UZASADNIENIE
Przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia mają na celu zapewnienie każdemu pracownikowi minimum środków na własne utrzymanie. Dlatego pracodawca może dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika wyłącznie na zasadach określonych w Kodeksie pracy.
Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy – można potrącić tylko (art. 87 § 1 k.p.):
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
Potrąceń należy dokonywać w powyższej kolejności. Jeżeli dojdzie do zbiegu różnych tytułów do potrąceń, wówczas można dokonać potrąceń na kolejne wierzytelności, jeśli należność, która ma pierwszeństwo, zostanie zaspokojona w całości.
Dodatkową ochroną wynagrodzenia za pracę jest granica potrąceń oraz kwota wolna od potrąceń, które określają art. 87 § 3 i 871 § 1 Kodeksu pracy.
Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości 3/5 wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia.
Co do zasady, kwotą wolną od potrąceń jest wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, z pewnymi wyjątkami. Pracownikowi należy pozostawić:
- minimalne wynagrodzenie przy potrącaniu należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% minimalnego wynagrodzenia przy potrącaniu zaliczek pieniężnych,
- 90% minimalnego wynagrodzenia przy potrącaniu kar pieniężnych.
WAŻNE!
Przy potrąceniach należności alimentacyjnych nie należy uwzględniać kwoty wolnej od potrąceń.
Potrąceń należy dokonywać po odliczeniach składkowo-podatkowych przy założeniu, że pracownik ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (w 2010 r. – 111,25 zł) i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (w 2010 r. – 46,33 zł).
Obliczmy kwotę potrącenia świadczeń alimentacyjnych z minimalnego wynagrodzenia za pracę: 1317 zł – 180,57 zł (składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika) – 102,28 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) – 50 zł (należna zaliczka na podatek dochodowy) = 984,15 zł netto.
Kwota do potrącenia: 984,15 zł x 3/5 = 590,49 zł.
Ponieważ w przypadku potrącania świadczeń alimentacyjnych nie ma kwoty wolnej od potrąceń, należy potrącić całą ustaloną kwotę. Pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości netto: 393,66 zł (984,15 zł – 590,49 zł).
Jak wynika z przepisów dotyczących potrąceń, z wynagrodzenia Państwa pracownika należy w pierwszej kolejności potrącić należności alimentacyjne na łączną kwotę 2000 zł, a dopiero potem można potrącić karę pieniężną. Z wynagrodzenia za sierpień br. nie można dokonać potrącenia kary pieniężnej, ponieważ zajęcia z tytułu należności alimentacyjnych, należności innych niż alimentacyjne, zaliczek pieniężnych i kar pieniężnych nie mogą łącznie przekroczyć 3/5 wynagrodzenia. W omawianym przypadku taka część wynagrodzenia została już zajęta na pokrycie należności alimentacyjnych. W tej sytuacji pracownik może sam dokonać wpłaty z tytułu nałożonej kary bezpośrednio do kasy firmy.
Ochroną przed potrąceniami nie jest jednak objęte świadczenie pieniężne wypłacone z zfśs. Tak zwane wczasy pod gruszą nie są chronione ani w zakresie granicy dokonywanych potrąceń, ani w zakresie kwoty wolnej od potrąceń – nie jest to bowiem składnik wynagrodzenia. Oznacza to, że świadczenie za urlop z zfśs podlega egzekucji w całości, a więc całą kwotę (tylko po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy) należy przekazać na konto komornika.
WAŻNE!
Świadczenie urlopowe nie podlega ochronie przed potrąceniami.
Wartość świadczeń przyznanych pracownikowi z zfśs jest zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast roczny limit zwolnienia z podatku wynosi 380 zł. Pracownik korzystał już w 2010 r. ze świadczeń z zfśs na kwotę 400 zł, dlatego zaliczkę na podatek należy odprowadzić od całej kwoty „wczasów pod gruszą”. Wysokość świadczenia za urlop z zfśs, jaką należy przekazać komornikowi, wynosi:
- podstawa opodatkowania: 500 zł,
- zaliczka na podatek dochodowy: 500 zł x 18% = 90 zł,
- świadczenie urlopowe netto: 500 zł – 90 zł = 410 zł.
Łączne potrącenia z tytułu należności alimentacyjnych do przekazania na konto komornika wyniosą: 410 zł (świadczenie socjalne za urlop) + 590,49 zł (3/5 z 984,15 zł, tj. z wynagrodzenia za pracę) = 1000,49 zł.
Podstawa prawna
- art. 87–91 Kodeksu pracy,
- art. 6 ust. 1 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.) w zw. z Obwieszczeniem Prezesa Rady Ministrów z 24 lipca 1999 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2010 r. (M.P. z 2009 r. Nr 48, poz. 709),
- art. 2 pkt 1, art. 8 ust. 1–2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.).
- art. 21 ust. 67 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.).