Nie. Nie jest możliwe złożenie przez pracownika jednorazowej zgody na comiesięczne potrącenia z wynagrodzenia, jeżeli kwota do potrącenia w chwili podpisywania zgody nie jest pracownikowi znana. A zatem pracownik powinien wyrazić pisemną zgodę na dobrowolne potrącenia z pensji konkretnego rodzaju należności. Wyrażając zgodę na potrącenia, powinien znać ich wielkość, którą może określić procentowo lub kwotowo. Zgoda ta będzie jednak skuteczna tylko do wysokości kwoty wolnej od potrąceń.
Wprawdzie pracodawca ma prawo dokonywać potrąceń z pensji pracownika, ale Kodeks pracy przewiduje szczególną ochronę przed potrąceniami. Przy tym ochrona ta dotyczy nie tylko wynagrodzenia, ale też innych należności wypłacanych pracownikom.
Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia. Jednak w przypadku gdy jest zadłużony, pracodawca ma prawo dokonać potrąceń nawet bez zgody pracownika. Można ich dokonać tylko do określonej wysokości.
Należności, które pracodawca może potrącać z wynagrodzenia bez zgody pracownika, zostały ściśle określone w Kodeksie pracy.
Po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych są to:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne stosowane przez pracodawcę wobec pracownika za nieprzestrzeganie przez niego przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy (art. 87 k.p.).
Wszelkie inne zobowiązania pracownika mogą być potrącane z pensji wyłącznie za jego pisemną zgodą. Przy czym jeżeli potrącenia są dokonywane na rzecz pracodawcy, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 91 § 2 pkt 1 k.p.).
Oświadczenie pracownika wyrażające zgodę na dokonanie potrącenia z pensji musi zostać złożone w formie pisemnej. Również Sąd Najwyższy stwierdził, że wyrażenie zgody przez pracownika bez zachowania formy pisemnej na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę jest nieważne (wyrok z 1 października 1998 r., I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684). Ponadto do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (art. 78 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).
Pracownik wyraża swoją pisemną zgodę na potrącenie konkretnego rodzaju wierzytelności. Musi mu być znana zarówno kwota, jak i tytuł uszczuplenia. Wyrażenie zgody przez pracownika na dokonywanie potrąceń z jego wynagrodzenia bez świadomości wielkości długu i istnienia przesłanek odpowiedzialności jest nieważne (wyrok SN z 5 maja 2004 r., I PK 529/03, Pr. Pracy 2004/10/35).
Warto dodać, że pracownik może w każdej chwili cofnąć zgodę na potrącenia z pensji, bez uzasadniania tej decyzji. Dokonanie potrącenia po cofnięciu zgody przez pracownika będzie wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.