Rada Ministrów została zobowiązania do ustalenia w drodze rozporządzenia zasad wynagradzania pracowników samorządowych (art. 37 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych).
Wydane 18 marca 2009 r. rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych określiło:
- wykaz stanowisk z podziałem na stanowiska kierownicze urzędnicze, urzędnicze, pomocnicze i obsługi oraz doradców i asystentów,
- minimalne wymagania kwalifikacyjne do wykonywania pracy na poszczególnych stanowiskach,
- warunki, sposób wynagradzania oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego dla pracowników samorządowych, z którymi stosunek pracy nawiązano na podstawie wyboru,
- maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego i maksymalny poziom dodatku funkcyjnego dla pracowników samorządowych, z którymi stosunek pracy nawiązano na podstawie powołania,
- warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych, z którymi nawiązano stosunek pracy na podstawie umowy o pracę, w tym minimalny poziom ich wynagrodzenia zasadniczego.
W rozporządzeniu ustalono, którzy pracownicy i na jakich stanowiskach zatrudnieni na podstawie wyboru i powołania otrzymają dodatek funkcyjny. Przepisy określiły również maksymalną wysokość tego dodatku. Ponadto w tym przepisie podano wysokość dodatku specjalnego dla wójta (burmistrza prezydenta miasta), starosty oraz marszałka województwa.
Rozporządzenie określa również warunki:
- przyznawania i wypłacania dodatku za wieloletnią pracę,
- ustalania prawa do nagrody jubileuszowej i jej wypłacania,
- ustalania prawa do jednorazowej odprawy w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę i warunki jej wypłacania.
Pracodawca samorządowy - kierownik jednostki lub urzędu ma obowiązek wydania regulaminu wynagradzania i ustalenia w nim maksymalnej stawki wynagrodzeń dla pracowników samorządowych, z którymi stosunek pracy nawiązano na podstawie umowy o pracę. Natomiast minimalny poziom wynagrodzenia dla tej grupy pracowników został określony w rozporządzeniu. Również w regulaminie pracodawca ustali wysokość dodatku funkcyjnego lub innych dodatków (np. dodatku specjalnego za okresowe zwiększenie obowiązków służbowych lub powierzenie dodatkowych zadań), a także warunki otrzymywania przez pracowników samorządowych nagród i premii, w tym zasady tworzenia funduszu nagród i premii oraz ewentualnie ich wysokość. Na dotychczas obowiązującym poziomie w nowym rozporządzeniu określono zasady i sposób wypłacania nagród jubileuszowych, jednorazowej odprawy w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę oraz dodatku za wieloletnią pracę. W szczególności ustalono, które okresy pracy zalicza się do stażu, od którego zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej oraz odpowiednio jej wysokość, a także wysokość jednorazowej odprawy w związku przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, jak również sposób obliczania tych świadczeń.
Wynagradzanie pracowników z wyboru lub powołania
Regulamin nie może określać zasad wynagradzania pracowników, których stosunek pracy powstał w wyniku wyboru lub powołania, dlatego w rozporządzeniu ustalono stawki ich wynagrodzenia. Dla pracowników, których stosunek pracy nawiązano na podstawie wyboru, wynagrodzenie jest ustalone w sposób „widełkowy”, zgodnie z upoważnieniem ustawowym. Ponadto określony jest maksymalny poziom dodatku funkcyjnego. Natomiast w stosunku do pracowników, z którymi stosunek pracy nawiązano na podstawie powołania, określono maksymalny poziom wynagrodzenia, jaki można im przyznać, oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego, pozostawiając ich dookreślenie kierownikowi jednostki. Kierownik jednostki może przyznać takiemu pracownikowi nagrodę za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej.
Wysokość dodatku specjalnego dla pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru wójta, starosty oraz marszałka województwa określono jako kwotę wynoszącą co najmniej 20% i nie więcej niż 40% łącznie wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego. Natomiast w urzędach miasta stołecznego Warszawy, miast (miast na prawach powiatu) powyżej 300 tys. mieszkańców - w kwocie nie wyższej niż 50% łącznie wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, czyli pozostawiono na dotychczasowym poziomie.
Należy zaznaczyć, że rozporządzenie ustaliło minimalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego na poziomie obowiązującym od 1 stycznia 2008 r. Tylko o jedną kategorię zaszeregowania podwyższono wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracownika zatrudnionego na stanowisku sekretarza. Wynika to z pozycji sekretarza oraz nowej roli, jaką się mu przypisuje, jak również z wymagań, jakie musi spełniać osoba zatrudniona na tym stanowisku.
Wynagrodzenie pracowników jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego
W inny sposób ustalane są zasady wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego. Dotychczas pracodawcy ustalali tabelę miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego na podstawie tabeli punktowych rozpiętości, a także najniższego wynagrodzenia zasadniczego ustalonego przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego i wartość jednego punktu ustalonego przez pracodawcę w porozumieniu z wymienionym organem. W obecnym stanie prawnym pracodawca ustala w regulaminie maksymalną wysokość stawek wynagrodzenia. Jeśli pozwala na to sytuacja finansowa pracodawcy, nie ma przeszkód, aby ustalił on znacznie wyższy poziom minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego w regulaminie wynagradzania. Tworząc taki regulamin, należy jednak pamiętać, że finansowanie wynagrodzeń pracowników samorządowych następuje w ramach środków przewidzianych na ten cel w budżetach jednostek samorządu terytorialnego lub budżetach samorządowych jednostek organizacyjnych.
Regulamin wynagradzania
Regulamin wynagradzania jest wewnątrzzakładowym aktem prawa regulującym zasady wynagradzania pracowników samorządowych. Akt ten opracowuje i wprowadza w życie każdy pracodawca samorządowy niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników. Oznacza to, że nie stosuje się ograniczeń co do liczby pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy (co najmniej 20), a określonych w art. 772 k.p.
Pracodawca, opracowując regulamin wynagradzania, powinien brać pod uwagę sytuację finansową określoną w budżecie jednostki samorządowej, np. zakład budżetowy, urząd. Najczęściej regulaminy dotyczą wszystkich pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy. Regulamin nie może jednak określać wynagrodzenia osób zarządzających, tj. dyrektorów zakładów budżetowych i ich zastępców. Maksymalną wysokość wynagrodzenia miesięcznego ustala wójt (burmistrz, prezydent) w drodze zarządzenia.
Podstawa prawna:
- art. 772 Kodeksu pracy,
- art. 37 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458).