Za brak odpowiedzi na pismo komornika może on nałożyć karę grzywny do 500 zł. Taka kara jest zawsze wymierzana wobec konkretnej osoby – pracodawcy będącego osobą fizyczną, wspólnika spółki cywilnej bądź odpowiedzialnego pracownika, gdy pracodawcą jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna. Natomiast za niedokonywanie potrąceń na rzecz komornika pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej wobec wierzyciela (tj. podmiotu, na rzecz którego miały być dokonywane potrącenia). Jeśli szkoda powstanie z winy kadrowej, będzie ona musiała pokryć szkodę.
UZASADNIENIE
Jednym z obowiązków pracodawcy jest prowadzenie dokumentacji pracowniczej. Otrzymane od komornika pismo dotyczące zajęcia wynagrodzenia pracownika niewątpliwie stanowi jej część. Pracodawca ma obowiązek nie tylko przyjąć otrzymane zawiadomienie i zakwalifikować ten dokument do odpowiedniej części akt osobowych, ale również wypełnić inne obowiązki z tym związane w wymaganym przepisami terminie pod rygorem ukarania grzywną.
W zawiadomieniu komornik wzywa pracodawcę do nieprzekazywania zajętej części wynagrodzenia pracownikowi (z wyjątkiem kwoty wolnej od potrąceń) oraz do:
- przekazania jej na wskazany rachunek bezpośrednio egzekwującemu wierzycielowi, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo do
- przekazania zajętego wynagrodzenia komornikowi w przypadku, gdy w stosunku do wynagrodzenia jest już prowadzona inna egzekucja lub gdy inna egzekucja zostanie skierowana do wynagrodzenia w dalszym toku postępowania egzekucyjnego, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych (art. 881 § 3 pkt 1–2 k.p.c.), albo do
- bezpośredniego przekazywania mu zajętego wynagrodzenia (art. 881 § 4 k.p.c.).
Pismo komornika wskazuje tytuł wykonawczy, na podstawie którego jest prowadzona egzekucja, oraz informację o wysokości egzekwowanej należności głównej, odsetkach i kosztach postępowania. Te dane pozwalają pracodawcy lub pracownikowi odpowiedzialnemu za dokonywanie potrąceń na prawidłowe obliczenie kwot, które powinny zostać przekazane wierzycielowi lub komornikowi. Należy pamiętać, że zajęcie dotyczy nie tylko wynagrodzenia zasadniczego, ale wszystkich innych składników pensji oraz wynagrodzeń, np. za prace zlecone, nagród, premii, wypłat z zfśs, itp. uzyskanych u pracodawcy, do którego było skierowane wezwanie.
Oprócz dokonywania potrąceń, z zawiadomienia komornika o zajęciu wynagrodzenia dla pracodawcy wynika dodatkowo kilka innych obowiązków, których niewykonanie jest zagrożone karą grzywny. Po otrzymaniu takiego zawiadomienia pracodawca ma obowiązek w ciągu tygodnia przedstawić komornikowi na piśmie zestawienie periodycznych wynagrodzeń za pracę dłużnika oraz jego dochodów ze wszystkich innych tytułów za okres 3 miesięcy poprzedzających miesiąc otrzymania zawiadomienia o zajęciu, za każdy miesiąc oddzielnie. Pracodawca ma również obowiązek podać, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane komornikowi/wierzycielowi.
WAŻNE!
Odpowiedź na zawiadomienie komornika od pracodawcy lub osoby przez niego upoważnionej powinna nastąpić w ciągu 1 tygodnia od dnia otrzymania zawiadomienia.
Jeżeli istnieją przeszkody w dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia za pracę, pracodawca musi również złożyć komornikowi oświadczenie w tej sprawie, wskazując konkretny rodzaj tych trudności. Ponadto w odpowiedzi na zawiadomienie komornicze musi podać:
- czy inne osoby roszczą sobie prawa do zajętego wynagrodzenia pracownika,
- czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie,
- o jakie roszczenia do zajętego wynagrodzenia została skierowana egzekucja przez innych wierzycieli.
Nieprzekazanie powyższych informacji może spowodować nałożenie na osobę winną zaniedbania mandatu w wysokości do 500 zł. Gdy pracodawcą jest osobą fizyczna, grzywnę za niewykonanie obowiązków informacyjnych, o jakich mowa wyżej, wymierza mu się osobiście nawet wtedy, gdyby odpowiedzialny za wykonanie czynności był wyznaczony pracownik. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywna jest wymierzana jednemu ze wspólników.
Zagrożenie
Komornik nakłada karę grzywny na pracodawcę, który jest osobą fizyczną, nawet jeśli winę za niewypełnienie obowiązków wobec komornika ponosi pracownik.
W przypadku gdy pracodawcą jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, komornik wymierza grzywnę wobec pracownika lub wspólnika odpowiedzialnego za niewykonanie obowiązku poinformowania komornika. W razie niewyznaczenia takiego pracownika lub braku możliwości jego ustalenia, komornik wymierza grzywnę osobom uprawnionym do reprezentowania pracodawcy.
Wymierzając grzywnę za niedopełnienie czynności związanych z potrąceniami, komornik wyznacza dodatkowy termin na ich wykonanie pod rygorem wymierzenia kolejnej kary pieniężnej.
PRZYKŁAD
Osoba fizyczna prowadzi, na podstawie wpisu do ewidencji, przedsiębiorstwo zatrudniające 300 pracowników, w tym kilka osób w dziale kadrowo-księgowym. Pracownicy tego działu odpowiedzialni za wykonanie wezwania komornika nie odpowiedzieli na jego zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia jednego z pracowników ani nie dokonali potrąceń. Grzywna zostanie wymierzona pracodawcy jako osobie fizycznej. Jeśli pracownicy nie wykonają obowiązków związanych z zajęciem w dodatkowym terminie wyznaczonym przez komornika przy wymierzaniu kary grzywny, pracodawca może zostać ukarany kolejną karą grzywny w wysokości do 500 zł. Może on jednak wyciągnąć konsekwencje służbowe wobec pracownika odpowiedzialnego za wykonanie wezwania.
Skutkiem niewypełnienia lub niewłaściwego wypełnienia obowiązków w postępowaniu egzekucyjnym przez pracodawcę lub osoby przez niego upoważnione może być powstanie szkody po stronie wierzyciela. Dojdzie do tego w chwili, kiedy wskutek zaniechania potrąceń egzekucja okaże się bezskuteczna, np. dłużnik stanie się niewypłacalny. Za brak dokonywania potrąceń komornik nie może zastosować sankcji w postaci grzywny. Jednak w tym przypadku odpowiedzialność pracodawcy jest jeszcze bardziej dotkliwa. Jeśli bowiem wierzyciel wykaże związek przyczynowo-skutkowy między zaniedbaniami pracodawcy a powstaniem szkody, może żądać jej naprawienia. Wysokość takiej szkody może być w niektórych przypadkach znacznie wyższa niż kwota zajęcia.
Zagrożenie
Wartość szkody, jaką poniósł wierzyciel, musi pokryć pracodawca, bez względu na osobę winną zaniedbania.
Jeżeli do powstania szkody po stronie wierzyciela doszło z powodu nieprawidłowego wypełniania obowiązków przez upoważnionego pracownika, pracodawca może żądać od tego pracownika jej wyrównania na podstawie art. 120 Kodeksu pracy. Wtedy pracodawcy będzie przysługiwać odszkodowanie od pracownika w wysokości poniesionej szkody, z tym że nie może ono przewyższać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia tej szkody. Pracodawcy nie dotyczy to kwotowe ograniczenie odpowiedzialności, jeśli jest w stanie wykazać, że pracownik umyślnie nie wykonywał wezwania komornika. Wtedy pracownik musi pokryć szkodę w całości.
WAŻNE!
Pracownik, który nie wykonał wezwania komornika umyślnie, odpowiada za wyrządzoną w ten sposób szkodę w całości.
PRZYKŁAD
Komornik przesłał do spółki z o.o. wezwanie do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia jednego z członków zarządu, który znajdował się w okresie wypowiedzenia. Miały one łącznie wynieść 30 000 zł. Księgowy, który był kolegą dłużnika, umyślnie nie dokonał żądanych potrąceń, zatajając otrzymanie wezwania. Dłużnik okazał się niewypłacalny, a dalsza egzekucja przeciwko niemu bezskuteczna. Wierzyciel uzyskał przeciwko spółce nakaz zapłaty na kwotę 30 000 zł. Po zapłaceniu tej kwoty pracodawca ma prawo żądać od księgowego naprawienia szkody w całości. W tym przypadku nie musi stosować ograniczenia do 3-miesięcznego wynagrodzenia księgowego.
Podstawa prawna
- art. 119, art. 120, art. 122 Kodeksu pracy,
- art. 881, art. 882, art. 886 Kodeksu postępowania cywilnego.