Od 30 lipca 2007 r. został skrócony termin dla obligatoryjnego przekazywania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych na rachunek bankowy tego funduszu. Zgodnie z art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych termin przekazywania przez pracodawców środków ZFRON na rachunek bankowy tego funduszu upływa siódmego dnia od dnia ich uzyskania.
Przekroczenie tego terminu skutkuje powstaniem obowiązku wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości 30 proc. kwoty nieterminowo wpłaconej na rachunek bankowy ZFRON.
Dlatego pracodawcy powinni zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe ustalenie daty uzyskania środków ZFRON, od której należy liczyć wspomniane siedem dni.
Ustalenie daty uzyskania środków ZFRON bywa jednak problematyczne, m.in. dlatego, że zależy od zróżnicowanych konstrukcji uprawnień lub czynności prawnych, w wyniku których pracodawca uzyskuje środki dla ZFRON.
Środki tworzące ZFRON
Otwarty katalog środków, z których tworzy się ZFRON, został określony w art. 33 ust. 2 ustawy.
Do środków obligatoryjnie tworzących ZFRON należą:
• 90 proc. kwot zwolnień podatkowych związanych z legitymowaniem się statusem zakładu pracy chronionej (głównie zwolnienia z podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości i od czynności cywilnoprawnych) przysługujących zakładowi pracy chronionej na podstawie art. 31 ust. 1 pkt 1 ustawy,
• 90 proc. kwot zwolnienia z opłat (z wyłączeniem opłat sankcyjnych i skarbowej) przysługujących zakładowi pracy chronionej na podstawie art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy,
• od 25 do 100 proc. kwot zaliczek na podatek od osób fizycznych nieodprowadzanych do urzędu skarbowego w związku z uprawnieniem przysługującym obecnym i niektórym byłym zakładom pracy chronionej w zakresie określonym w art. 38 ust. 2 albo art. 38 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• nadwyżka dofinansowania do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej zatrudnianej nad jej wynagrodzeniem osiąganym przysługująca zakładowi pracy chronionej na podstawie art. 26a ust. 5 pkt 2 ustawy,
• środki pochodzące ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (w części niezamortyzowanej),
• odsetki od środków zgromadzonych na rachunku ZFRON.
Natomiast do środków tworzących ZFRON fakultatywnie można zaliczyć:
• wpływy z zapisów i darowizn,
• inne kwoty, które pracodawca albo inne osoby lub podmioty zdecydują się przekazać na ZFRON.
Wszystkie te środki ZFRON, w tym fakultatywnie przekazane na ten fundusz, muszą zostać przekazane na rachunek bankowy ZFRON w ustawowym terminie siedmiu dni od dnia ich uzyskania. Do tego czasu są środkami ZFRON (nie mogą więc być wykorzystane niezgodnie m.in. z art. 33 ust. 4 ustawy), ale pracodawca nie ma obowiązku wpłacenia ich na rachunek bankowy ZFRON.
Data ustalenia daty uzyskania środków
Wstępnie należy podkreślić, że do ustalenia daty uzyskania środków nie można, choćby posiłkowo, stosować przepisów ustawy z 30 kwietnia 2004 r. w sprawie postępowania w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 59, poz. 404 z późn. zm.). Dotyczą one bowiem uzyskania pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 TWE, a w przypadku środków ZFRON pomoc ta zaistnieje dopiero w dniu wydatkowania poakcesyjnych środków publicznych z ZFRON w sposób stanowiący przysporzenie dla przedsiębiorcy. Zatem przekazanie środków ZFRON na rachunek bankowy tego funduszu w ciągu siedmiu dni od dnia ich wydatkowania nie jest technicznie możliwe.
Pomocne w określeniu daty uzyskania środków ZFRON są natomiast przepisy określające istotę uprawnień i czynności prawnych, na podstawie których środki stają się środkami ZFRON lub zostają uzyskane przez pracodawcę dysponującego tym funduszem. Szczególnie istotne są zaś regulacje pozwalające na porównanie sytuacji dysponenta ZFRON i podmiotów niekorzystających z uprawnień skutkujących uzyskaniem dla ZFRON określonych środków.
Data uzyskania środków z tytułu podatków i opłat
Z przepisów tych wynika, że środki pochodzące ze zwolnień podatkowych z podatku od czynności cywilnoprawnych oraz z opłat pracodawca uzyskuje w dniu, w którym miał zgodnie z obowiązującymi przepisami uiścić należność, a nie uczynił tego w związku z korzystaniem ze zwolnienia z tytułu legitymowania się statusem zakładu pracy chronionej.
Środki pochodzące ze zwolnienia z podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości pracodawca uzyskuje w dniu, w którym upływałby termin ich płatności, gdyby pracodawca nie korzystał ze zwolnienia z podatku w związku z legitymowaniem się statusem zakładu pracy chronionej, a więc w terminach płatności rat podatku określonych odpowiednio w:
• art. 6 ust. 7 lub ust. 9 pkt 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. nr 121, poz. 844, z późn. zm.),
• art. 6a ust. 6 lub ust. 8 pkt 3 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 1993 r. nr 94, poz. 431, z późn. zm.),
• art. 6 ust. 3 lub ust. 5 pkt 3 ustawy z 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz. 1682 z późn. zm.),
przypadających 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada, a w przypadku innych niż osoby fizyczne podatników podatku od nieruchomości i leśnego - 15 dnia każdego miesiąca.
Środki pochodzące ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługującego na podstawie art. 38 ust. 2 i 2a u.p.d.f., pracodawca uzyskuje w dniu, w którym upłynąłby termin ich odprowadzenia do urzędu skarbowego gdyby pracodawca nie korzystał z tego zwolnienia. Wynika to z tego, że uprawnienia określone w art. 38 ust. 2 i 2a u.p.d.f. stanowią zgodnie z art. 38 ust. 1 u.p.d.f. wyjątek od określonego w tym przepisie obowiązku przekazywania na rachunek urzędu skarbowego pobranych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki. Oznacza to, że dysponenci ZFRON, w tym uprawnieni do pomocy określonej w art. 38 ust. 2a u.p.d.f., uzyskują przedmiotowe środki nie w dniu naliczenia lub poboru zaliczek, lecz w dniu, w którym mieliby je wpłacić do urzędu skarbowego zgodnie z art. 38 ust. 1 u.p.d.f., a nie mieli takiego obowiązku w związku z przysługującym im uprawnieniem określonym w ust. 2 lub 2a.
Data uzyskania pozostałych środków
Kwotę nadwyżki dofinansowania do wynagrodzenia osób niepełnosprawnych nad wynagrodzeniem osiąganym pracodawca nabywa w dniu ich faktycznego wpływu na rachunek bankowy wskazany w formularzu INF-D-Z. Dopiero wtedy pracodawca uzyskuje środki, a nie np. informację o tym, jakiej kwoty dofinansowania domaga się od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, czy jaka kwota powinna zdaniem PFRON zostać mu wypłacona.
Uzyskanie funduszy pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych z ZFRON, z darowizny lub zapisu następuje w dniu ich faktycznego oddania do dyspozycji pracodawcy.
Natomiast kwoty odsetek od środków zgromadzonych na rachunku ZFRON pracodawca nabywa w dniu ich naliczenia przez bank zgodnie z zawartą umową rachunku bankowego. W sytuacji gdy środki te są automatycznie dopisywane do salda rachunku bankowego ZFRON, to w wykonaniu obowiązku przekazania tych środków na rachunek bankowy ZFRON pracodawcę wyręcza bank.
Podstawa prawna:
• art. 31 ust. 1 pkt 1, art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
• art. 38 ust. 1, 2 i 2a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).