Umorzenie pracownikowi pożyczki jako udzielenie zapomogi

W związku z trudną sytuacją rodzinną naszej pracownicy (śmierć męża) chcemy umorzyć spłacaną przez nią pożyczkę mieszkaniową z zfśs. Czy w decyzji o umorzeniu możemy przekwalifikować tę pomoc na zapomogę w związku ze śmiercią męża pracownicy? W ten sposób nie musielibyśmy potrącać z jej wynagrodzenia podatku od tego przychodu.

RADA
Rozwiązanie zaproponowane przez Państwa jest prawidłowe. Umorzenie pożyczki udzielonej na cele mieszkaniowe jest de facto zapomogą udzielaną pracownikowi. Jeżeli w decyzji o umorzeniu pożyczki wpiszą Państwo śmierć współmałżonka uprawnionej, świadczenie to będzie zwolnione z opodatkowania do wysokości 2280 zł.

UZASADNIENIE
Przepisy o działalności socjalnej nie rozróżniają pojęć „zapomogi” i „umorzenia”, posługują się jedynie pojęciem bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe. Słownikowa definicja zapomogi wskazuje jednak, że jest to pojęcie tożsame z pomocą bezzwrotną. Umorzenie pożyczki na cele mieszkaniowe także należy zakwalifikować jako rodzaj bezzwrotnej pomocy, gdyż dokonując umorzenia pracodawca - administrator funduszu jako wierzyciel zrzeka się spłaty należności przez dłużnika. Powoduje to, że pożyczka (jej część), a więc pomoc zwrotna, zmienia swój charakter na pomoc bezzwrotną.

Zapomoga udzielona pracownikowi w momencie postawienia do jego dyspozycji środków powoduje powstanie u niego przychodu. W przypadku umorzenia wcześniej udzielonej pożyczki przychód powstaje w chwili umorzenia. Wcześniej pożyczkobiorca jest bowiem zaledwie faktycznym dysponentem pożyczonych pieniędzy, które przechodzą na jego własność dopiero w momencie umorzenia. Dlatego akt umorzenia również w skutkach podatkowych będzie jednoznaczny z udzieleniem zapomogi.

Pożyczone podatnikowi pieniądze, z których dochodzenia pożyczkodawca rezygnuje w związku z zajściem pewnych wyjątkowych okoliczności (śmierć kogoś bliskiego pożyczkobiorcy, pożar jego domu itp.) pełnią rolę zapomogi i spełniają warunek zwolnienia podatkowego (przekazanie ich na własność podatnika następuje w związku z jednym ze zdarzeń wymienionych w ustawie).

Z powyższego wynika, że nie ma potrzeby zmiany nazewnictwa udzielonej pracownicy pomocy, gdyż umorzenie pożyczki w związku ze śmiercią jej męża jest równoznaczne z przyznaniem jej zapomogi (pomocy bezzwrotnej) w wysokości umorzenia. Z uwagi na zamiar skorzystania ze zwolnienia podatkowego doradzam jednak w decyzji o umorzeniu pożyczki zmianę nazewnictwa i używanie określenia „zapomoga” zamiast „umorzenie”, co powinno rozwiać ewentualne wątpliwości organów skarbowych.

Drugim możliwym rozwiązaniem jest udzielenie pracownicy ze środków zfśs zapomogi w związku ze śmiercią męża w wysokości kwoty pożyczki pozostałej do spłaty. W ten sposób pracownica będzie dysponować środkami na spłacanie rat.

WAŻNE!
Zwolnione z opodatkowania są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.
Wszystkie zapomogi wypłacane ze środków zfśs podlegają zwolnieniu składkowemu bez limitu i bez znaczenia, na jaki cel zostały przyznane. Zapomogi wypłacane z innych środków są zwolnione z oskładkowania pod warunkiem, że zostały przyznane w związku z klęską żywiołową, indywidualnym zdarzeniem losowym lub długotrwałą chorobą.

Podstawa prawna:
- art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),
- art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 19, pkt 22 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).