Państwa pracownik może wystąpić o dofinansowanie do wypoczynku z każdej z zawartych umów o pracę. Nie oznacza to jednak, że będzie miał prawo do dofinansowania w podwójnej wysokości. Pozostawanie pracownika w dwóch stosunkach pracy nie ma żadnego znaczenia przy przyznawaniu wysokości świadczenia. Decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania dofinansowania tej osobie powinni Państwo podjąć na podstawie oceny sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika oraz w odniesieniu do zapisów regulaminu zfśs.
UZASADNIENIE
Osobami uprawnionymi do świadczeń z funduszu socjalnego są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca w regulaminie funduszu przyznał prawo do korzystania ze świadczeń z zfśs. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń z funduszu oraz zasady przeznaczania jego środków na poszczególne cele i rodzaje działalności określa pracodawca w regulaminie ustalonym ze związkami zawodowymi, a w razie ich braku – z pracownikiem wybranym przez załogę. Jeżeli u pracodawcy działa organizacja związkowa, to przyznawanie pracownikom świadczeń z funduszu powinno być dokonywane również w uzgodnieniu ze związkami. Dowolne dysponowanie przez pracodawcę środkami funduszu, bez uzgodnienia z organizacjami związkowymi, uprawnia związki do żądania przekazania przez pracodawcę na rzecz funduszu rozdysponowanych kwot. Pogląd taki wyraził Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z 19 listopada 1997 r. (I PKN 373/97, OSNP 1998/17/507). Środki funduszu są przeznaczone na finansowanie zakładowej działalności socjalnej, która obejmuje m.in. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku. Z funduszu mogą zatem być dofinansowane m.in.:
- wczasy, pobyt w sanatorium na leczeniu lub rekonwalescencji połączony z wypoczynkiem (w kraju i za granicą),
- kolonie, obozy, zimowiska dla dzieci i młodzieży,
- wypoczynek zorganizowany przez pracowników we własnym zakresie (tzw. wczasy pod gruszą).
Istotą działania funduszu jest łagodzenie różnic w poziomie życia pracowników i ich rodzin, a jego adresatami są zwłaszcza osoby o najniższych dochodach. Zatem pomoc powinna być kierowana do faktycznie potrzebujących. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331) uznając, że „(...) pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (...)”.
Oceniając sytuację materialną pracownika należy brać pod uwagę również jego dochody osiągane poza zakładem pracy, a także dochody członków rodziny pozostających z pracownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy na podstawie dwóch umów o pracę, to taka osoba ma prawo do korzystania ze środków funduszu z każdego stosunku pracy. Odrębną kwestią pozostaje przyznanie takiemu pracownikowi świadczenia z funduszu, gdyż samo uprawnienie do korzystania ze świadczeń z zfśs nie oznacza obligatoryjnego przyznania danego świadczenia. W każdym przypadku przyznawanie świadczeń z zfśs powinno zależeć od sytuacji socjalnej pracownika i jest to podstawowe kryterium decydujące o przyznaniu wsparcia. Oznacza to zatem, że pozostawanie w dwóch stosunkach pracy z jednym pracodawcą nie uprawnia pracownika do podwójnego świadczenia socjalnego.
WAŻNE!
Pozostawanie w kilku stosunkach pracy z tym samym pracodawcą nie uprawnia pracownika do podwójnego świadczenia z zfśs.
Na wysokość świadczenia nie powinien mieć wpływu również wymiar czasu pracy, w jakim zatrudniona jest osoba uprawniona do świadczeń z zfśs, a także to, czy nadal pozostaje w stosunku pracy (w przypadku uprawnionych do świadczeń z zfsś emerytów i rencistów). W każdym przypadku o wysokości dofinansowania do wypoczynku powinny decydować wyłącznie kryteria socjalne.
Mimo że nie ma prawnego wymogu, to w regulaminie funduszu socjalnego pracodawca może zamieścić zapis, z którego jasno będzie wynikać, że w każdym przypadku o wysokości świadczenia przyznanego ze środków funduszu decyduje sytuacja życiowa, rodzinna i materialna pracownika, bez względu na liczbę stosunków pracy, w których pracownik pozostaje z pracodawcą, czy wymiar czasu pracy.
Przykładowa treść zapisu w regulaminie zfśs może wyglądać następująco:
„Osoby pozostające z pracodawcą w dwóch lub więcej stosunkach pracy nie mają z tego tytułu prawa do świadczeń z funduszu w zwiększonej wysokości. Wysokość przyznanych świadczeń z zfśs nie jest uzależniona od wymiaru czasu pracy, w jakim jest zatrudniony pracownik. W każdym przypadku czynnikiem decydującym o przyznaniu i wysokości świadczeń z zfśs jest sytuacja życiowa, rodzinna i materialna osoby uprawnionej”.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony u kilku pracodawców tworzących zfśs, nabywa prawo do świadczeń socjalnych u każdego z zatrudniających. Również w takiej sytuacji przyznawanie świadczeń i dopłat powinno odbywać się z uwzględnieniem warunków socjalnych.
Zwykle pracodawcy nie wiedzą o wysokości świadczeń socjalnych uzyskanych przez pracowników z innego źródła (od innego pracodawcy), dlatego w praktyce może się okazać, że pozostawanie uprawnionego w dwóch stosunkach pracy z różnymi pracodawcami będzie dla niego bardziej korzystne w zakresie wysokości otrzymanych świadczeń z zfśs, niż pozostawanie w dwóch stosunkach pracy z jednym pracodawcą.
Podstawa prawna
- art. 2, art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.).