W dniu 23 lutego 2011 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Rozwiązania wprowadzone ustawą w głównej mierze mają przyczynić się do ułatwienia organizacji różnych form opieki zinstytucjonalizowanej, jak również indywidualnej dla najmłodszych dzieci. Ustawa wprowadza też zmiany w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zwanej dalej ustawą o zfśs).
Zmiana definicji działalności socjalnej
Z dniem wejścia w życie ww. ustawy, tj. od 4 kwietnia 2011 r., uległa zmianie definicja działalności socjalnej i obejmuje ona również opiekę nad dziećmi w klubach dziecięcych.
Należy przypomnieć, że na mocy poprzedniej zmiany ustawy o zfśs, która weszła w życie 1 stycznia 2009 r., pracodawcy zyskali możliwość tworzenia zakładowych żłobków, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego przy wykorzystaniu na ten cel środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zwanego dalej zfśs). Wcześniej ze środków funduszu mogły być finansowane jedynie już istniejące placówki. Od 4 kwietnia 2011 r. w ramach prowadzonej działalności socjalnej pracodawcy mogą tworzyć także zakładowe kluby dziecięce.
WAŻNE!
W ramach prowadzonej działalności socjalnej pracodawcy mogą nie tylko tworzyć zakładowe żłobki, kluby dziecięce, przedszkola oraz inne formy wychowania przedszkolnego, ale także dopłacać do czesnego dzieci uczęszczających do placówki wybranej przez pracowników–rodziców.
Zasady gospodarowania środkami zfśs, w tym przeznaczania ich na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określa regulamin funduszu. Treść regulaminu i każdą jego zmianę pracodawca ma obowiązek uzgodnić z zakładową organizacją związkową, a jeśli u pracodawcy nie działają związki zawodowe, z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Jeżeli więc pracodawca i związki zawodowe lub przedstawiciel pracowników postanowią skorzystać z możliwości wprowadzonej nowelizacją i rozszerzyć zakres działalności socjalnej o nowe formy pomocy, to konieczne będzie dokonanie odpowiednich zmian w regulaminie funduszu.
WAŻNE!
Pracodawca ze środków zfśs może utworzyć zakładowy żłobek, klub dziecięcy lub przedszkole tylko wtedy, gdy przewiduje to regulamin zfśs.
Należy także pamiętać, że ustalając reguły dofinansowania opłat za pobyt dzieci pracowników w przedszkolu, żłobku czy klubie dziecięcym, pracodawca jest zobowiązany uwzględnić sytuację życiową, rodzinną i materialną danego pracownika. Może przy tym w regulaminie zobowiązać osobę uprawnioną do pomocy z zfśs do złożenia zaświadczenia o zarobkach uzyskiwanych u innego pracodawcy. Ponadto pracodawca może także badać sytuację majątkową pozostałych członków rodziny, którzy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe z jego pracownikiem.
Zwiększenie odpisu na fundusz socjalny
Fundusz socjalny tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Wysokość odpisu podstawowego wynosi na jednego zatrudnionego 37,5% (50% w przypadku pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze) przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, w zależności od tego, która kwota jest wyższa (zwanego dalej przeciętnym wynagrodzeniem). Wysokość odpisu podstawowego na zfśs na jednego pracownika wynosi w 2011 r. – 1093, 93 zł.
Ustawa o zfśs przewiduje sytuacje, w których wysokość odpisu może być zwiększona. Wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona o 6,25% przeciętnego wynagrodzenia na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Natomiast pracodawcy sprawujący opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy, mogą zwiększyć zasoby zfśs o 6,25% przeciętnego wynagrodzenia na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki.
Z dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy o zfśs pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy, mogą zwiększyć odpis podstawowy na każdą zatrudnioną osobę o 7,5% przeciętnego wynagrodzenia, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego.
WAŻNE!
Ustawa daje pracodawcy możliwość zwiększenia odpisu podstawowego tylko w przypadku utworzenia zakładowego żłobka lub klubu dziecięcego. Do zwiększenia odpisu podstawowego nie uprawnia więc utworzenie zakładowego przedszkola lub innej formy działalności przedszkolnej, a także dofinansowanie opieki nad dziećmi w placówkach wybranych przez rodziców.
Odpisy i zwiększenia odpisów na zfśs są kosztami uzyskania przychodów pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały faktycznie wpłacone na rachunek zfśs.
Zmiany z korzyścią dla pracodawcy
Prowadzenie przez pracodawcę zakładowego żłobka, klubu dziecięcego lub przedszkola to niewątpliwie rozwiązanie korzystne zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Rozwiązanie to pomoże pracującym rodzicom, którzy będą mogli powierzyć dziecko pod opiekę placówce położonej blisko ich zakładu pracy. Przyzakładowe przedszkola i żłobki mają godziny pracy dostosowane do czasu pracy swoich pracowników. Czasem są otwarte nawet w weekendy, jeśli wymaga tego specyfika pracy w danym zakładzie. Dzięki temu pracodawca zyskuje dyspozycyjność swojego pracownika.
Tworzenie przyzakładowych przedszkoli i żłobków poprawia wizerunek firmy, co jest niezwykle istotne nie tylko na etapie pozyskiwania pracowników, ale przede wszystkim buduje stabilny i lojalny zespół. Z pewnością będzie to sprzyjało również skróceniu przerwy w pracy po porodzie, a nawet przesądzało o powrocie do życia zawodowego.
Zwolnienie podatkowe
Przedmiotowa ustawa wprowadziła również zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenia otrzymane z zfśs związane z pobytem dzieci osób uprawnionych do tych świadczeń w żłobkach lub klubach dziecięcych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy również przypomnieć, że od świadczeń socjalnych finansowanych z zfśs nie są odprowadzane również składki na ubezpieczenia społeczne.
Podstawa prawna:
- ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),
- ustawa z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (DzU nr 45, poz. 235).