Pracownik, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, ma prawo do dwóch rodzajów świadczeń z tego tytułu: najpierw wynagrodzenia za czas choroby (finansowanego i wypłacanego zawsze przez pracodawcę), a po wykorzystaniu wynagrodzenia chorobowego – ma prawo do zasiłku chorobowego (finansowanego z ubezpieczenia chorobowego i wypłacanego przez pracodawcę lub ZUS).
Świadczenie nie tylko od 31. dnia ubezpieczenia
Wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy będą przysługiwały pracownikowi dopiero od 31. dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Powyższa zasada nie dotyczy np. absolwentów szkół lub szkół wyższych (którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do tego ubezpieczenia w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych), w sytuacji gdy niezdolność do pracy ubezpieczonego została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy oraz ubezpieczonych obowiązkowo, którzy posiadają co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Osoby spełniające jeden z powyższych wymogów nabywają prawo do świadczeń chorobowych od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Wynagrodzenie przez 33 lub 14 dni
Artykuł 92 k.p. wskazuje, że wynagrodzenie chorobowe przysługuje pracownikom za czas choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną przez okres 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – przez okres 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Przyjmuje się, że okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby przez okres 33 lub 14 dni w ciągu roku kalendarzowego rozpoczyna się od 1 stycznia, a kończy 31 grudnia. Przepisy nie przewidują bowiem przejścia niewykorzystanego okresu pobierania wynagrodzenia za czas choroby na następny rok.
Zasiłek chorobowy przez 182 lub 270 dni
Począwszy od 34. dnia lub odpowiednio 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy nie dłużej jednak niż przez 182 dni. Jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą albo gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży, zasiłek chorobowy może być wypłacany za okres do 270 dni. Do okresu tego wlicza się okresy, za które przysługuje wynagrodzenie za czas choroby.
Wynagrodzenie czy zasiłek na przełomie 2012/2013
Jeżeli pracownik zacznie chorować pod koniec roku i jego choroba trwa również w nowym roku, to rodzaj świadczenia otrzymywanego przez niego od 1 stycznia zależy od tego, czy w ostatnim dniu poprzedniego roku kalendarzowego (tj. 31 grudnia) miał on prawo do wynagrodzenia za czas choroby, czy miał już prawo do zasiłku chorobowego.
Jeżeli np. 31 grudnia 2012 r. pracownik będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby, ponieważ nie chorował w 2012 r. dłużej niż 33 dni (lub 14 dni) i jego niezdolność do pracy przedłuży się, to od 1 stycznia 2013 r. pracownikowi temu nadal będzie przysługiwało wynagrodzenie za czas choroby – przez kolejne 33 lub 14 dni. Jednak okres 33 lub 14 dni powinien być liczony od 1 stycznia 2013 r.
WAŻNE!
Jeżeli na przełomie 2012/2013 r. zachoruje pracownik, który 50. rok życia ukończy w 2012 r. i 31 grudnia 2012 r. będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby, to od 1 stycznia 2013 r. należy mu wypłacić wynagrodzenie za okres krótszy, tj. do 14 dni w roku kalendarzowym (tj. do 14 stycznia 2013 r.).
Z kolei gdy 31 grudnia 2012 r. pracownikowi będzie przysługiwał zasiłek chorobowy (ponieważ w 2012 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres dłuższy niż 33 lub 14 dni), to od 1 stycznia 2013 r. nie będzie mu przysługiwało wynagrodzenie, lecz nadal zasiłek chorobowy za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy, aż do wyczerpania pełnego okresu zasiłkowego, tj. przez 182 lub 270 dni. Jeżeli w niezdolności do pracy wystąpi przerwa (np. jeden dzień), to po przerwie pracodawca będzie zobowiązany wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby za okres odpowiednio do 33 lub 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Okres ten będzie liczony nie od 1 stycznia, lecz od pierwszego dnia niezdolności do pracy, przypadającej po przerwie.
Płatnik zasiłku na przełomie 2012/2013
Kryterium wyznaczającym płatnika zasiłku chorobowego na cały 2013 r. jest liczba osób zgłoszonych przez pracodawcę do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada 2012 r. Liczbę ubezpieczonych ustala się na każdy rok kalendarzowy według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego – według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.
A co będzie z wypłatą zasiłku chorobowego na przełomie 2012/2013? Jeżeli ZUS rozpocznie wypłatę zasiłku chorobowego przed 1 stycznia 2013 r. (bo płatnik składek nie był uprawniony w 2012 r. do wypłaty zasiłków), to ZUS kontynuuje wypłatę tego zasiłku w 2013 r., nawet wtedy jeżeli od 1 stycznia 2013 r. płatnik składek będzie zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego. Jeżeli płatnik składek od 1 stycznia 2013 r. nie będzie miał prawa do wypłaty zasiłku chorobowego, to od tego dnia zasiłek będzie wypłacał ZUS, nawet wtedy gdy wypłatę zasiłku chorobowego płatnik składek rozpoczął przed 1 stycznia 2013 r.
Przykład
Szymon M. (który ukończył 50 lat 1 października 2012 r.) choruje od 26 listopada 2012 r. Jest to jego pierwsza niezdolność do pracy w 2012 r. Szymon M. ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby do 33 dni w 2012 r., tj. do 28 grudnia 2012 r. Jeżeli jego niezdolność przedłuży się np. do 7 stycznia 2013 r. – to od 29 grudnia 2012 r. do 7 stycznia 2013 r. Szymon M. będzie miał prawo do zasiłku chorobowego. Pracodawca Szymona M. w 2012 r. jest zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego, ale nie będzie miał już tego prawa w 2013 r. Wobec tego pracodawca Szymona M. będzie wypłacał zasiłek chorobowy od 29 grudnia do 31 grudnia 2012 r., a od 1 do 7 stycznia 2013 r. zasiłek chorobowy Szymonowi M. będzie wypłacał ZUS. Jeżeli Szymon M. ponownie zachoruje w 2013 r. i jego niezdolność do pracy będzie trwała np. od 1 do 22 lutego 2013 r., wtedy będzie miał prawo do następujących świadczeń chorobowych:
– wynagrodzenia za czas choroby za okres od 1 do 14 lutego 2013 r. (14 dni). Wynagrodzenie będzie wypłacał pracodawca;
– zasiłku chorobowego za okres od 15 do 22 lutego 2013 r. (8 dni). Zasiłek będzie wypłacał ZUS.
Podstawa prawna:
- art. 92 Kodeksu pracy,
- art. 4 ust. 1 pkt 1, ust. 3, art. 8, art. 61 ust. 2–4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).