Jak obliczyć wysokość zasiłku, gdy ubezpieczony zachoruje w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia

Zasiłek i wynagrodzenie za czas choroby przysługują ubezpieczonemu po upływie tzw. okresu wyczekiwania. Długość okresu wyczekiwania jest uzależniona od tego, czy ubezpieczony podlega ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo czy dobrowolnie. Okres wyczekiwania wynosi:

• 30 dni w razie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo w przypadku pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osób odbywających służbę zastępczą,
• 90 dni w razie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, np. w przypadku zleceniobiorców, osób wykonujących pracę nakładczą czy prowadzących działalność gospodarczą.

Ubezpieczony, który zachoruje przed upływem okresu wyczekiwania, może w szczególnych sytuacjach nabyć prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku. Zatem od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu prawo do świadczeń przysługuje:

• absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
• jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy, co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
• posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Podstawa wymiaru świadczenia chorobowego dla pracownika

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie wypłacone pracownikowi u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy. Za wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uważa się przychód pracownika, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (11,26%) oraz na ubezpieczenie chorobowe (2,45%), finansowanych ze środków pracownika (łącznie składki wynoszą 13,71%).

Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającą łącznie do 14/33 dni w ciągu roku kalendarzowego, wypłacane ze środków pracodawcy, oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (art. 92 § 2 Kodeksu pracy).

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Jeżeli niezdolność do pracy pracownika powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, do podstawy wymiaru wynagrodzenia i zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za ten miesiąc uzupełnione do kwoty, jaką pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc (art. 37 ustawy zasiłkowej). W takim przypadku podstawę wymiaru zasiłku stanowi:

• wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy – jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości,
• wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był zobowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień – gdy mamy do czynienia z wynagrodzeniem zmiennym (np. akordowym, prowizyjnym), a pracownik osiągnął wynagrodzenie za przepracowane dni,
• kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy – gdy mamy do czynienia z wynagrodzeniem zmiennym, a pracownik nie osiągnął w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia.

W przypadku gdy w okresie, za który przyjmuje się wynagrodzenie do podstawy wymiaru zasiłku, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia lub osiągnął niższe wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, to do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie za ten miesiąc uzupełnione do kwoty, jaką pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy.

Za usprawiedliwioną nieobecność w pracy uznaje się nieobecność spowodowaną m.in. chorobą, koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, urlopem macierzyńskim, wychowawczym czy bezpłatnym.

Uzupełnianie wynagrodzenia w stałej wysokości

Jeśli pracownik zachorował przed upływem pierwszego kalendarzowego miesiąca zatrudnienia, a przysługuje mu stałe miesięczne wynagrodzenie, uzupełnienie tego wynagrodzenia polega na przyjęciu wynagrodzenia określonego w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy. Przyjąć należy pełny miesięczny przychód pracownika pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne, które zostałyby potrącone, gdyby pracownik przepracował pełny miesiąc.

Pracownik w wieku 52 lat, zatrudniony od 1 sierpnia br., zachorował 7 sierpnia. Otrzymuje on wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 3100 zł. Bezpośrednio przed podjęciem tego zatrudnienia, przez 3 lata był zatrudniony u innego pracodawcy, u którego wykorzystał w tym roku 14 dni zwolnienia lekarskiego. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego będzie stanowiło wynagrodzenie za sierpień br. przyjęte w wysokości określonej w umowie o pracę, tj. 3100 zł, a po pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 2674,99 zł, tj. 3100 zł – 425,01 zł (13,71%).

Uzupełnianie wynagrodzenia zmiennego

Sposób ustalania kwoty pełnego wynagrodzenia zmiennego, jeżeli niezdolność do pracy powstała w pierwszym kalendarzowym miesiącu zatrudnienia, zależy od tego, czy pracownik osiągnął w tym miesiącu wynagrodzenie czy nie.

Jeżeli pracownikowi w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy określono, że będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne zmienne i jeżeli przepracował on w danym miesiącu choćby 1 dzień, podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie uzupełnione do wysokości, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował pełny miesiąc.

W tym celu osiągnięte wynagrodzenie należy podzielić przez liczbę dni roboczych, w których zostało ono osiągnięte, i tak otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni, które pracownik miał obowiązek w tym miesiącu przepracować.

Pracownik (47 lat) zatrudniony od 2 lipca br. stał się niezdolny do pracy z powodu choroby od 23 lipca do 5 sierpnia br. W poprzednim zakładzie pracy, w którym był zatrudniony do 22 czerwca br., wykorzystał 33 dni wynagrodzenia za czas choroby. Wynagrodzenie pracownika jest zmienne, dlatego podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi uzupełnione wynagrodzenie pracownika za lipiec br. W lipcu pracownik miał obowiązek przepracować 22 dni robocze, a przepracował 15 dni i osiągnął z tego tytułu przychód w kwocie 2270 zł. Z tego przychodu pracodawca potrącił składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%) w kwocie 311,22 zł. Wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował cały lipiec, wynosi:

• 2270 zł – 311,22 zł = 1958,78 zł,
• 1958,78 zł : 15 dni przepracowane = 130,59 zł,
• 130,59 zł x 22 dni obowiązujące w tym miesiącu = 2872,98 zł.

Uzupełnione wynagrodzenie w kwocie 2872,98 zł stanowi podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi za okres od 23 lipca do 5 sierpnia br.

Jeżeli natomiast pracownik otrzymujący zmienne wynagrodzenie zachorował przed upływem pierwszego kalendarzowego miesiąca zatrudnienia i nie osiągnął w tym miesiącu żadnego wynagrodzenia, wówczas do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego należy przyjąć kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za ten miesiąc pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego świadczenia te przysługują.

Pracownica zatrudniona od 2 sierpnia br., której w umowie o pracę określono wynagrodzenie akordowe, w pierwszy dzień w drodze do pracy uległa wypadkowi komunikacyjnemu i od tego dnia przedłożyła pracodawcy zwolnienie lekarskie na 35 dni. Wypadek został uznany za wypadek w drodze z domu do pracy i z tego tytułu pracownica nabyła prawo do wynagrodzenia chorobowego za okres 33 dni, tj. od 2 sierpnia do 3 września br., oraz do zasiłku chorobowego od 4 do 5 września br. Podstawę wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie z sierpnia br. W tym miesiącu pracownica nie osiągnęła żadnego wynagrodzenia, gdyż nie przepracowała ani jednego dnia. Dlatego podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowi kwota wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, tj. za sierpień br., pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku. Pracownica została zatrudniona w charakterze szwaczki i na takim stanowisku u tego pracodawcy pracę wykonują jeszcze 3 pracownice, które osiągnęły miesięczny przychód w sierpniu br. w wysokości: 2330 zł, 2182 zł, 2460 zł. Przeciętna wysokość wynagrodzenia zmiennego osiągnięta za sierpień br. (za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy) przez pracownice zatrudnione na takim samym stanowisku, po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%), wynosi 2005,38 zł, zgodnie z wyliczeniem:

• (2330 zł – 319,44 zł) + (2182 zł – 299,15 zł) + (2460 zł – 337,27 zł) = 6016,14 zł,
• 6016,14 zł : 3 (pracownice) = 2005,38 zł.

Kwota ta stanowi podstawę wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego dla pracownicy.

Uzupełnianie składników stałych i zmiennych

Pracownikowi, który otrzymuje wynagrodzenie stałe miesięczne oraz składniki wynagrodzenia w wysokości zmiennej, np. premie, nagrody, które są uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku, a których wysokość jest zmniejszana proporcjonalnie do okresu nieobecności w pracy, w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego należy uwzględnić wynagrodzenie stałe miesięczne w wysokości wynikającej z umowy o pracę lub z innego aktu nawiązującego stosunek pracy. Natomiast zmienne składniki wynagrodzenia należy uzupełnić w taki sposób, jak się uzupełnia wynagrodzenie zmienne. Jeżeli pracownik nie osiągnął żadnego wynagrodzenia, ponieważ nie przepracował ani jednego dnia, wówczas w podstawie wymiaru zasiłku uwzględniamy wynagrodzenie miesięczne w wysokości wynikającej z umowy o pracę. Natomiast zmienne składniki wynagrodzenia (premie) należy przyjąć w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy.

Pracownik (56 lat) zatrudniony od 6 sierpnia br., z powodu zawału serca stał się niezdolny do pracy od 6 sierpnia do 19 września br. Pracownik posiada 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Z tego tytułu nabył prawo do 14 dni wynagrodzenia chorobowego od 6 do 19 sierpnia, a od 20 sierpnia do 19 września do zasiłku chorobowego. W umowie o pracę pracownik ma określone wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 2530 zł oraz premię miesięczną, która jest pomniejszana proporcjonalnie za czas choroby. Na podobnym stanowisku pracę wykonuje jeszcze 2 pracowników, którzy w sierpniu br. otrzymali premie w wysokości 380 zł i 480 zł. Podstawę wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego stanowi kwota pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%):

• wynagrodzenia zasadniczego określonego w umowie o pracę, tj. 2183,14 zł (2530 zł – 346,86 zł),
• premii w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za sierpień br. pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku, tj. 371,05 zł, zgodnie z wyliczeniem:

(380 zł – 52,10 zł) + (480 zł – 65,81 zł) = 742,09 zł,

742,09 zł : 2 (pracownicy zatrudnieni na podobnym stanowisku) = 371,05 zł.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego dla pracownika stanowi kwota 2554,19 zł, tj. 2183,14 zł + 371,05 zł.

Wynagrodzenie przyjmowane do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy uzupełnić jedynie wówczas, gdy nieobecność pracownika w pracy nastąpiła z przyczyn usprawiedliwionych. W przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie uzyskane za ten miesiąc bez uzupełniania jego wysokości.

WAŻNE!

Nie należy uzupełniać wysokości wynagrodzenia o dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

W przypadku gdy do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn zarówno usprawiedliwionych, jak i nieusprawiedliwionych, przy uzupełnianiu wynagrodzenia za ten miesiąc, w liczbie dni, którą pracownik był zobowiązany przepracować, nie należy uwzględniać dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Pracownica (24 lata) została zatrudniona na umowę o pracę od 1 sierpnia br. Poprzednia umowa o pracę, trwająca 4 lata, została rozwiązana 26 lipca br. Zgodnie z umową otrzymuje ona wynagrodzenie zmienne. Pracownica stała się niezdolna do pracy z powodu choroby od 14 do 23 sierpnia br. Od pierwszego dnia ma prawo do zasiłku chorobowego, ponieważ 33 dni wynagrodzenia chorobowego wykorzystała w okresie zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi uzupełnione wynagrodzenie za sierpień br. W tym miesiącu obowiązują 22 dni robocze. Za przepracowane 9 dni pracownica osiągnęła wynagrodzenie w wysokości 1230 zł, a po pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne (13,71%) – wynagrodzenie wyniosło 1061,37 zł. W tym miesiącu pracownica ma 1 dzień nieobecności nieusprawiedliwionej. Kwotę wynagrodzenia przyjętą do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za sierpień należy uzupełnić przez podzielenie wynagrodzenia przez liczbę dni roboczych, w których zostało ono osiągnięte, i tak otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni, które pracownik miał obowiązek w tym miesiącu przepracować pomniejszając o dzień nieobecności nieusprawiedliwionej. Zatem uzupełnienie wynagrodzenia do pełnego miesiąca będzie następujące:

• 1061,37 zł : 9 dni (liczba dni przepracowanych) = 117,93 zł,
• 117,93 zł x 21 dni (liczba dni roboczych obowiązująca w sierpniu pomniejszona o dzień nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy 22 dni – 1 dzień) = 2476,53 zł.

Uzupełnienie wynagrodzenia w stawce godzinowej

Wynagrodzenie określone w umowie o pracę w stałej stawce godzinowej jest wynagrodzeniem stałym. Wahanie się wysokości tego wynagrodzenia w kwotach miesięcznych wynika z różnicy w liczbie przepracowanych godzin w poszczególnych miesiącach (tj. zależy od nominalnego czasu pracy).

Tego rodzaju zmienność nie powoduje, że takie wynagrodzenie należy uzupełniać w sposób określony dla wynagrodzenia zmiennego. Zatem przy uzupełnianiu wynagrodzenia godzinowego należy obliczyć przychód, jaki uzyskałby pracownik, gdyby przepracował wszystkie obowiązujące w danym miesiącu dni robocze.

Uzupełnienie wynagrodzenia polega na przyjęciu do podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę. W umowie o pracę podana jest stawka godzinowa, dlatego uzupełnienia wynagrodzenia dokonujemy przez pomnożenie stawki godzinowej przez liczbę godzin obowiązujących pracownika do przepracowania w danym miesiącu (stawka godzinowa x nominalny czas pracy).

Pracownikowi zatrudnionemu od 1 sierpnia br. w umowie o pracę określono wynagrodzenie w wysokości 22,50 zł/godz. Nabył on prawo do wynagrodzenia chorobowego za okres od 9 sierpnia do 3 września br. Podstawę jego wymiaru stanowi uzupełnione wynagrodzenie pracownika za sierpień 2012 r. W tym miesiącu w zakładzie pracy obowiązywały 22 dni robocze (176 godzin), natomiast pracownik przepracował 6 dni, uzyskując wynagrodzenie w wysokości 1080 zł (48 godzin x 22,50 zł), a po pomniejszeniu o składki finansowane przez pracownika 931,93 zł. Gdyby pracownik przepracował wszystkie obowiązujące w sierpniu br. dni robocze, jego przychód wyniósłby 3960 zł. Kwota ta po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71% wynosi 3417,08 zł (3960 zł – 542,92 zł). Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi wynagrodzenie w wysokości 3417,08 zł.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, mogą przystąpić na swój wniosek do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli zostaną spełnione warunki do otrzymania zasiłku, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu zleceniobiorcą stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Uwzględnieniu w podstawie wymiaru podlega przychód z nieprzerwanego okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli nieprzerwany okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętny miesięczny przychód z faktycznego okresu ubezpieczenia, za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.

Jeżeli niezdolność do pracy zleceniobiorcy powstanie w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego, to istotne jest, czy dla tej osoby ustalono najniższą podstawę wymiaru składek czy nie. Do osób podlegających dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu nie mają zastosowania zasady, na jakich uzupełnia się wynagrodzenie wchodzące do podstawy wymiaru zasiłku dla pracowników, dlatego nie ma podstaw do uwzględniania w podstawie wymiaru zasiłków uzupełnionego wynagrodzenia.

Jeżeli zachoruje zleceniobiorca, dla którego jest określona najniższa podstawa wymiaru składek, to podstawę wymiaru zasiłku stanowi najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu 13,71% tej podstawy wymiaru (art. 49 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Dotyczy to:

•  ubezpieczonych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, deklarujących dochód do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe,
•  osób współpracujących z osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Jeżeli zachoruje zleceniobiorca, dla którego nie określono najniższej podstawy wymiaru składek, wówczas podstawę wymiaru zasiłku, po odliczeniu 13,71%, stanowi:

● kwota przychodu określona w umowie zlecenia przypadająca na pierwszy miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli odpłatność za wykonywanie umowy zlecenia określono kwotowo (art. 49 pkt 2 ustawy zasiłkowej);

Zleceniobiorca zawarł umowę zlecenia z firmą na okres od 1 sierpnia do 15 października br., gdzie od pierwszego dnia przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. Za zleconą pracę zleceniobiorca zgodnie z umową miał otrzymać 6300 zł płatne po kolejnych etapach pracy. Zleceniobiorca od 8 do 31 sierpnia br. przedłożył zwolnienie lekarskie. Posiada 90-dniowy okres ubezpieczenia chorobowego, gdyż bezpośrednio przed umową zlecenia był zatrudniony przez 2 lata na umowę o pracę. Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy jest kwota przychodu określona w umowie, przypadająca na pierwszy miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia po odliczeniu składek finansowanych przez ubezpieczonego:

•  6300 zł : 76 dni (liczba dni trwania umowy) = 82,89 zł (dzienna stawka),
• 82,89 zł x 31 dni (liczba dni trwania umowy w sierpniu br.) = 2569,59 zł,
•  2569,59 zł – 352,29 (13,71%) = 2217,30 zł.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi kwota 2217,30 zł.

•  kwota przeciętnego miesięcznego przychodu dla innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku, jeżeli odpłatność za wykonywanie umowy określono w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie (art. 49 pkt 3 ustawy zasiłkowej).

Zleceniobiorca zawarł umowę zlecenia, gdzie odpłatność została ustalona w stawce akordowej. Umowę tę wykonuje od 3 sierpnia br. i podlega z tego tytułu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Do 31 lipca br. przez 3 lata był zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Zleceniobiorca jest niezdolny do pracy z powodu choroby od 12 sierpnia br. W związku z tym, że prawo do zasiłku chorobowego powstało w pierwszym kalendarzowym miesiącu ubezpieczenia, a u zleceniodawcy na takich samych warunkach jak zleceniobiorca pracę wykonują jeszcze 2 osoby, do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć ich przychód za sierpień, po pomniejszeniu o 13,71%. Przychód ten wyniósł:

• (2689 zł – 368,66 zł) + (2590 zł – 355,09 zł) = 4555,25 zł,
• 4555,25 zł : 2 (zleceniobiorców) = 2277,63 zł.

Kwota 2277,63 zł stanowi podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego zleceniobiorcy od 12 sierpnia br.

Jeżeli zleceniobiorca, dla którego w wyniku formy zwartej umowy nie została określona najniższa podstawa wymiaru składek, zachoruje w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia, a u płatnika składek nie ma innych ubezpieczonych, których przychód powinien zostać przyjęty do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przychód osiągnięty przez ubezpieczonego.

Zleceniobiorca, zgodnie z umową, od 1 sierpnia br. miał wykonywać pracę na podstawie umowy zlecenia, w której odpłatność została ustalona w formie prowizyjnej. Z umowy tej podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Przed podjęciem pracy na podstawie umowy zlecenia był zatrudniony na umowę o pracę od 1 lutego 2011 r. do 28 lipca br. Zleceniobiorca zachorował 3 sierpnia i przedłożył zwolnienie lekarskie. U zleceniodawcy nie ma innych osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia, których przychód mógłby zostać przyjęty w przeciętnej miesięcznej wysokości wypłaconej za sierpień br., dlatego podstawę wymiaru zasiłku stanowi przychód osiągnięty przez ubezpieczonego. Zleceniobiorca za przepracowane 2 dni otrzymał przychód w wysokości 104 zł:

104 zł – 14,26 zł (13,71%) = 89,74 zł.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy wynosi 89,74 zł.

Podstawa wymiaru zasiłku dla osób prowadzących działalność

Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność jest kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie.

Jeżeli niezdolność do pracy powstała w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego, to ponieważ dla tej grupy ubezpieczonych została określona najniższa podstawa wymiaru składek, podstawę wymiaru zasiłku stanowi właśnie ta najniższa podstawa wymiaru składek za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku chorobowego.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą została objęta ubezpieczeniami społecznymi, w tym również dobrowolnym chorobowym od 16 lipca br. Przed rozpoczęciem działalności ubezpieczony przez 3 lata – do 7 lipca br. był zatrudniony na umowę o pracę. Ubezpieczony stał się niezdolny do pracy z powodu choroby od 31 lipca br. W jego przypadku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ubezpieczony zgłosił się do ubezpieczeń społecznych z kodem 05 70 xx. Przysługujący zasiłek chorobowy zostanie ustalony przez ZUS z najniższej podstawy wymiaru składki obowiązującej w miesiącu zachorowania, a więc w lipcu 2012 r., tj. 450 zł, a po pomniejszeniu o składki 13,71% w wysokości 388,30 zł.

Podstawa prawna:

• art. 3 ust. 3 i ust. 4, art. 37, art. 49 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
• art. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).