Podstawę wynagrodzenia chorobowego dla pracownika za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy będzie stanowić wynagrodzenie uzyskane przez pracownika w okresie od czerwca 2011 r. do maja 2012 r. Zmiana zasad wynagradzania, polegająca na obniżeniu wynagrodzenia zasadniczego i wyodrębnieniu z niego innego składnika, takiego jak premia prowizyjna, nie wpłynie na sposób obliczania podstawy wynagrodzenia chorobowego, jeśli pracownik zachorował jeszcze przed wejściem w życie nowych zasad wynagradzania.
Pracownikowi za pierwsze 33 dni choroby w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku osób powyżej 50. roku życia za 14 dni przysługuje wynagrodzenie chorobowe (art. 92 § 1 Kodeksu pracy.). Takie wynagrodzenie oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (art. 92 § 2 Kodeksu pracy.).
Podstawą wymiaru świadczenia chorobowego (wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku) jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które zostało wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; lub przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej). Za wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru świadczenia uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, finansowanych ze środków pracownika. Podstawę wymiaru świadczenia chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 4 ustawy zasiłkowej).
Powyższe zasady należy stosować także wtedy, gdy ubezpieczony stał się niezdolny do pracy przed zmianą zasad wynagradzania lub zmiana ta nastąpiła w trakcie pobierania przez pracownika świadczenia chorobowego.
PRZYKŁAD
Pracownik zatrudniony w firmie od ponad 3 lat zachorował w okresie od 28 maja do 8 czerwca br. W związku ze zmianą zasad wynagradzania pensja tego pracownika od czerwca będzie niższa o 200 zł, zaś pozostałe warunki pracy nie ulegną zmianie. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku dla tego pracownika należy przyjąć wynagrodzenie z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających zachorowanie, czyli z okresu od maja 2011 r. do kwietnia 2012 r., mimo że pracownik od czerwca będzie otrzymywał niższe wynagrodzenie.
Jeżeli jednak zakład pracy zadecyduje o innej zmianie regulaminu wynagradzania, np. takiej, która polega na zaprzestaniu wypłaty danego składnika wynagrodzenia, to należy ten składnik wyłączyć z podstawy wymiaru świadczenia chorobowego należnego za okres po dacie zmiany regulaminu. Inaczej zaś trzeba postąpić, gdy w wyniku zmiany regulaminu dany składnik wynagrodzenia zostanie włączony w całości lub w części do innego składnika lub zamieniony na inny składnik, gdyż wtedy zasada wyłączania go z podstawy wymiaru świadczenia nie ma zastosowania.
Wpływ na ustalenie podstawy wymiaru świadczenia chorobowego może mieć również zmiana umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy, polegająca na zmianie wymiaru czasu pracy (art. 40 ustawy zasiłkowej). W takim przypadku podstawę wymiaru świadczenia chorobowego będzie stanowić wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach, z których jest obliczana podstawa wymiaru świadczenia.
Pracodawca wprowadzając zmiany w zasadach wynagradzania pracowników powinien mieć świadomość, że mogą one mieć niekorzystny wpływ na wartość świadczeń, jakie będzie otrzymywał pracownik w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby. Jest tak szczególnie wówczas, gdy z dotychczasowego wynagrodzenia wyodrębniony zostaje inny składnik wynagrodzenia, taki jak premia, który nie w każdym przypadku będzie uwzględniany w podstawie świadczenia chorobowego. Przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłku chorobowego nie uwzględnia się bowiem składników wynagrodzenia, które zgodnie z obowiązującymi w zakładzie pracy przepisami o wynagradzaniu nie są zmniejszane za czas pobierania tych świadczeń lub które są wypłacane za okresy pobierania świadczenia (art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej). W podstawie świadczenia chorobowego nie należy też uwzględniać m.in. premii i nagród, których wysokość zależy od osiągnięć pracy zespołu pracowników lub całego zakładu pracy i nie wynika bezpośrednio z indywidualnego wkładu pracy pracownika.
Obniżenie wynagrodzenia zasadniczego i zastąpienie jego części premią prowizyjną, o której uwzględnianiu lub nieuwzględnianiu w podstawie świadczenia chorobowego decydują obowiązujące w firmie zasady wynagradzania, może przyczynić się do obniżenia wartości świadczenia chorobowego, wypłacanego choremu pracownikowi, jeśli zmiany te nastąpiły przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy tego pracownika.
Premia prowizyjna jest z reguły powiązana z indywidualnymi efektami pracy pracownika i zależy od wysokości prowadzonej przez niego sprzedaży, uzyskiwanych obrotów itp. Ulega więc zmniejszeniu za okresy pobierania zasiłków, w związku z czym należy ją uwzględniać w podstawie ich wymiaru. Jeśli jednak pracodawca wypłaca premię prowizyjną w stałej wysokości i nie pomniejsza jej za okres czasowej nieobecności pracownika w pracy, to nie należy jej uwzględniać w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy lub zasiłku chorobowego, gdyż pracownik zachowuje do niej prawo w okresie pobierania świadczenia.
PRZYKŁAD
Pracownik sklepu obuwniczego choruje od 27 do 30 czerwca 2012 r., nabywając prawo do zasiłku chorobowego. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego ma prawo do premii prowizyjnej w wysokości 700 zł. W okresie choroby pracownik zachowuje prawo do prowizji w całości. W tej sytuacji w podstawie wymiaru świadczenia chorobowego nie należy uwzględniać premii prowizyjnej.
Zmiana w zasadach wynagradzania w trakcie choroby pracownika również może mieć wpływ na wartość świadczenia, do jakiego ma on prawo, ale nie każda zmiana wywoła taki efekt. Dotyczy to bowiem tylko składników wynagrodzenia obowiązujących do określonego terminu, nie ma jednak zastosowania do składników wynagradzania, które są wprowadzane w trakcie nieobecności pracownika z powodu choroby.
W przypadku Państwa pracownika podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego należy obliczyć z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy, tj. od czerwca 2011 r. do maja 2012 r., po odliczeniu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowane ze środków pracownika (13,71%).
Podstawa ta wynosi więc 3020,15 zł, co wynika z wyliczenia:
3500 zł – (3500 zł x 13,71%) = 3020,15 zł.
Miesięczna wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% podstawy wymiaru, zaś wysokość zasiłku za 1 dzień niezdolności do pracy wynosi 1/30 tej kwoty. Zatem zasiłek chorobowy za 1 dzień niezdolności do pracy wynosi:
- 3020,15 zł : 30 dni = 100,67 zł,
- 100,67 zł x 80% = 80,54 zł.
Państwa pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego w okresie od 28 czerwca do 6 lipca br., tj. 9 dni (3 dni w czerwcu i 6 dni w lipcu), zatem otrzyma zasiłek w kwocie 241,62 zł za czerwiec i 483,24 zł za lipiec.
Świadczenie chorobowe zostało ustalone z uwzględnieniem wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymywał, zanim zachorował i doszło do zmiany zasad wynagradzania.
Podstawa prawna:
- art. 11 ust. 1 i ust. 5, art. 36, art. 38 ust. 1, art. 40, art. 41, art. 43, art. 45 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 92 § 1 i § 2 Kodeksu pracy.