Jeśli pracownica zgłosi się do ubezpieczenia chorobowego jako zleceniobiorca, to będzie miała prawo do wszystkich świadczeń z tego ubezpieczenia. Uzyska też prawo do zasiłku opiekuńczego na dziecko, którym opiekuje się w czasie urlopu wychowawczego.
Pracownica, która na urlopie wychowawczym zawiera ze swoją firmą umowę zlecenia, jest traktowana jak zleceniobiorca. Gdyby na takim urlopie nie przebywała, wówczas do celów ubezpieczeń społecznych należałoby ją uznać za pracownika. Mimo że taka pracownica nadal jest pracownikiem firmy, to nie ma do niej zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia zawartą z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, uważa się do celów ubezpieczeń społecznych za pracownika. Wtedy trzeba ją traktować jak osobę obcą, która nie jest związana z firmą umową o pracę.
WAŻNE!
Pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym, która jednocześnie zawiera ze swoim pracodawcą umowę zlecenia, do celów ubezpieczeń społecznych nie jest uznawana za pracownika.
W momencie, gdy pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym przystępuje do wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą, pracodawca powinien zgłosić ją do ZUS jako zleceniobiorcę – tj. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych, wypadkowego) i zdrowotnego (na druku ZUS ZUA z kodem umowy zlecenia 04 11 xx). Ubezpieczenie chorobowe jest dla takiej osoby dobrowolne, może ona do niego przystąpić na swój wniosek.
Zgłaszając zleceniobiorcę do ubezpieczeń z tytułu umowy zlecenia powinni Państwo pamiętać, że od dnia podjęcia pracy na zlecenie pracownica podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia, a nie z urlopu wychowawczego. Osoby przebywające na urlopie wychowawczym podlegają z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu wtedy, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty lub nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Zatem pracodawca w pierwszej kolejności powinien wyrejestrować pracownicę z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu urlopu wychowawczego, a następnie zarejestrować z tytułu umowy zlecenia. Pracownica na urlopie wychowawczym wykonując umowę zlecenia ma inny tytuł do opłacania składek, pracodawca nie może więc rozliczać za nią składek za czas urlopu wychowawczego, lecz z tytułu umowy zlecenia.
WAŻNE!
Jeżeli pracownica w trakcie urlopu wychowawczego podejmie pracę na podstawie umowy zlecenia, podlega ubezpieczeniom społecznym z umowy zlecenia.
Jeżeli pracownica zdecyduje się podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, ma prawo do świadczeń chorobowych na ogólnych zasadach, czyli również do zasiłku opiekuńczego. Przysługiwać jej będzie też zasiłek na dziecko, na które został udzielony urlop wychowawczy – w przypadku niemożności wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem.
Podstawą do obliczenia wysokości zasiłku opiekuńczego dla zleceniobiorcy jest przychód będący podstawą wymiaru składek na jego ubezpieczenie chorobowe za okres ostatnich 12 miesięcy lub pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia po odliczeniu równowartości 13,71% kwoty finansowanej przez pracownika. Zasiłek ten przysługuje ze względu na to, że zleceniobiorczyni nie może pracować oraz utraciła zarobki, ponieważ opiekuje się dzieckiem.
Zleceniobiorcom, tak jak pracownikom, zasiłek przysługuje za czas sprawowania osobistej opieki nad:
- zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 w razie nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza; porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki bądź pobytu małżonka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej,
- chorym dzieckiem do lat 14,
- chorym członkiem rodziny (mężem, matką, dzieckiem, które ukończyło 14 lat).
Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru. Przysługuje on za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem, a za 14 dni – gdy opieki wymagało dziecko w wieku powyżej 14 lat lub inny członek rodziny prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z ubezpieczonym. Łączny okres, przez jaki może być wypłacany zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad wszystkimi członkami rodziny, nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.
Podstawa prawna:
- art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 3 pkt 4, art. 32, art. 33, art. 35, art. 48 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.).