Zleceniobiorca nabędzie prawo do zasiłku chorobowego od 26 listopada br., tj. od 91. dnia podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić z okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – z pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, tj. z listopada br. Między kolejnymi okresami ubezpieczenia wystąpiła przerwa, w związku z czym do podstawy zasiłku nie można przyjąć przychodu z poprzedniego okresu trwania umowy zlecenia.
Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu, a na swój wniosek, dobrowolnie, może być objęty ubezpieczeniem chorobowym (art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 11, ust. 2 ustawy systemowej). Przystąpienie do tego ubezpieczenia daje mu prawo do korzystania ze świadczeń w razie choroby i macierzyństwa.
Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego zleceniobiorca może złożyć w dowolnie wybranym przez siebie terminie. Ubezpieczeniem chorobowym zostanie objęty od dnia, który wskaże we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia złożenia wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem. Za wniosek o objęcie ubezpieczeniem chorobowym uznaje się złożenie prawidłowo wypełnionego dokumentu ZUS ZUA. Jeżeli dokument ten wpłynie do ZUS w ustawowym, 7-dniowym terminie, wówczas objęcie ubezpieczeniem chorobowym nastąpi od dnia wskazanego w tym zgłoszeniu.
Prawo do zasiłku chorobowego zleceniobiorca, jako osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, nabywa po tzw. okresie wyczekiwania, wynoszącym dla tej grupy ubezpieczonych 90 dni nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie). Do okresu ubezpieczenia wlicza się poprzednie okresy, w których zleceniobiorca był objęty obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym, pod warunkiem że przerwa w ubezpieczeniu nie była dłuższa niż 30 dni (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej).
Do okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się również poprzednie okresy, jeżeli przerwa między nimi była dłuższa niż 30 dni, ale była spowodowana:
- urlopem wychowawczym,
- urlopem bezpłatnym,
- odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
W niektórych przypadkach prawo do zasiłku chorobowego przysługuje już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Dotyczy to m.in.:
- absolwentów szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
- osób, które stały się niezdolne do pracy z powodu wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
- osób, które sprawowały mandat posła lub senatora i podjęły pracę w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących zleceniobiorcy stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku. Jeżeli ubezpieczenie trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętny miesięczny przychód z faktycznego okresu ubezpieczenia – za pełne kalendarzowe miesiące tego ubezpieczenia.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków przysługujących zleceniobiorcy uwzględnia się przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek.
Za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego uważane są także kolejne okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu, tj. kolejne umowy zlecenia zawarte z tym samym zleceniodawcą. Przerwy przypadającej na dni ustawowo wolne od pracy nie traktuje się jako przerwy w ubezpieczeniu chorobowym.
W sytuacji gdy niezdolność do pracy z powodu choroby powstała w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego, postawą wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych jest:
- kwota przychodu określona w umowie, przysługująca za pierwszy kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia chorobowego – dla ubezpieczonych, dla których odpłatność za wykonywanie umowy została określona kwotowo,
- kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych osób ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy, z miesiąca, w którym powstała niezdolność do pracy – jeżeli odpłatność za wykonywanie umowy określono w kwotowej stawce godzinowej, akordowo lub prowizyjnie.
Jeżeli u płatnika składek nie ma innych ubezpieczonych, których przychód mógłby zostać przyjęty przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonego, który zachorował w pierwszym kalendarzowym miesiącu ubezpieczenia, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przychód osiągnięty przez zleceniobiorcę (pkt 204 komentarza zasiłkowego).
W sytuacji Państwa zleceniobiorcy, do 90-dniowego okresu wyczekiwania należy wliczyć okresy ubezpieczenia z kolejnych umów zlecenia, tj. od 1 sierpnia do 7 października br. (68 dni), a następnie od 4 listopada, gdyż przerwa między obecnym a poprzednim ubezpieczeniem chorobowym nie przekroczyła 30 dni.
W dniu powstania orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby, tj. 21 listopada br., pracownik nie posiadał 90-dniowego wymaganego okresu ubezpieczenia, ale do okresu wyczekiwania należy również wliczyć okres, za który zleceniobiorca nie otrzymał zasiłku chorobowego z powodu braku wymaganego okresu ubezpieczenia. Zleceniobiorca nabędzie prawo do zasiłku chorobowego po 90 dniach podlegania ubezpieczeniu, tj. od 26 listopada br. (68 dni ubezpieczenia od 1 sierpnia do 7 października + 22 dni od 4 do 25 listopada br.).
WAŻNE!
Do okresu wyczekiwania należy wliczyć poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, jeżeli przerwa między poprzednim a obecnym okresem podlegania ubezpieczeniu chorobowemu wyniosła nie więcej niż 30 dni.
Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć przychód z pierwszego niepełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, tj. z miesiąca, w którym powstała niezdolność do pracy (listopad br.). W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie należy uwzględniać przychodu z umowy zlecenia trwającej do 7 października, gdyż między poprzednią a obecną umową zlecenia nastąpiła przerwa w podleganiu ubezpieczeniu chorobowemu.
Podstawa prawna:
- art. 4, art. 48, art. 49 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 11 ust. 2 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).