Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi za okres po ustaniu zatrudnienia należy wliczyć wszystkie składniki wynagrodzenia podlegające oskładkowaniu, również te, które nie były wliczane do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych wypłacanych w czasie trwania zatrudnienia. W formularzu ZUS Z-3 oprócz wynagrodzenia zasadniczego muszą Państwo uwzględnić: wynagrodzenie zasadnicze, premię miesięczną wypracowaną przez zespół pracowników, premię kwartalną, równowartość pieniężną świadczeń w postaci abonamentu medycznego oraz szczepionki przeciwko grypie.
UZASADNIENIE
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek ten przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
- nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Prawo do zasiłku po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje jednak, jeżeli chory:
- ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
- kontynuuje działalność zarobkową lub podjął taką działalność stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
- nie nabył prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia z powodu nieprzepracowania wymaganego okresu wyczekiwania,
- jest uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, finansowanych ze środków pracownika (łącznie 13,71% wynagrodzenia, jeśli wynagrodzenie nie przekroczyło kwoty rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych). Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie zatrudnienia, z podstawy zasiłku wyłączone są:
- składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania zasiłku. W razie braku takich postanowień należy uznać, że składnik wynagrodzenia nie przysługuje za okres otrzymywania zasiłku i powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, chyba że pracodawca udokumentuje, że składnik wynagrodzenia jest jednak pracownikowi wypłacany za okres pobierania zasiłku. Wówczas składnika tego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku;
- składniki wynagrodzenia, które są przyznawane niezależnie od oceny pracy pracownika, na których przyznanie i wypłatę okres pobierania zasiłku nie ma wpływu (mimo pobierania zasiłku pracownik otrzymuje dany składnik wynagrodzenia). Przykładem takich składników jest wartość pieniężna świadczeń zdrowotnych, finansowanych przez pracodawcę, np. szczepień ochronnych czy badań mammograficznych;
- składniki wynagrodzenia, których wypłata i wysokość nie są uzależnione od indywidualnego wkładu pracy pracownika, ale od wyników grupy pracowników lub całego zakładu pracy, wypłacane niezależnie od absencji pracownika.
Natomiast na innych zasadach ustala się podstawę wymiaru zasiłku dla osoby, która nabyła prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia, czyli np. byłemu pracownikowi. W podstawie wymiaru zasiłku takiego świadczeniobiorcy zostaną uwzględnione również te składniki wynagrodzenia, do których zachowywał on prawo w czasie pobierania zasiłku przysługującego w okresie zatrudnienia.
Zasiłek chorobowy przysługujący po ustaniu tytułu do ubezpieczenia wypłaca ZUS. Organ rentowy ustala również podstawę wymiaru zasiłku na podstawie danych o wynagrodzeniu przekazanych przez byłego pracodawcę w zaświadczeniu ZUS Z-3. Pracodawca podaje w nim składniki wynagrodzenia stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie chorobowe, łącznie ze składnikami, do których pracownik zachowywał prawo za okres pobierania zasiłków.
W przypadku Państwa pracownika do podstawy wymiaru zasiłku po ustaniu zatrudnienia ZUS wliczy następujące składniki wynagrodzenia:
- wynagrodzenie zasadnicze,
- premie przysługujące za okresy kwartalne (przyjmowane w wysokości 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy),
- premię miesięczną wypracowywaną przez zespół, wypłacaną niezależnie od nieobecności danego pracownika w pracy,
- wartość świadczeń medycznych (abonamentu, szczepionki przeciw grypie) – jeżeli świadczenia te były w całości finansowane przez pracodawcę i były przyznawane niezależnie od absencji pracownika.
Wszystkie te przychody powinni Państwo wyszczególnić w przekazanym do ZUS zaświadczeniu ZUS Z-3.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, która jest ustalana przez ZUS, nie może być wyższa od kwoty 100% miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego do celów emerytalnych (do końca listopada 2011 r. jest to kwota 3366,11 zł).
Jeżeli pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy za okres ubezpieczenia i za okres po jego ustaniu, podstawa wymiaru składek zostanie ustalona dwukrotnie. Pierwszy raz przez pracodawcę (za okres ubezpieczenia i z wyłączeniem składników przysługujących za okres pobierania zasiłków), drugi raz przez ZUS (za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, z uwzględnieniem wszystkich oskładkowanych składników przychodu.
PRZYKŁAD
Umowa o pracę jednego z pracowników spółki z o.o. uległa rozwiązaniu 31 sierpnia 2011 r. W okresie od 17 sierpnia do 30 września 2011 r. był on niezdolny do pracy z powodu choroby. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, który jest należny także za okres po ustaniu zatrudnienia, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od sierpnia 2010 r. do lipca 2011 r. Pracownik, oprócz wynagrodzenia miesięcznego, miał prawo do premii miesięcznej, przysługującej także za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby. W maju br. pracownik otrzymał jednorazową nagrodę z okazji narodzin dziecka. W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi w czasie zatrudnienia, tj. za okres od 17 do 31 sierpnia br., nie została uwzględniona premia, do której pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku oraz jednorazowej nagrody. Natomiast w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu zatrudnienia, tj. za okres od 1 do 30 września 2011 r., wliczono zarówno premie wypłacone pracownikowi za okres od sierpnia 2010 r. do lipca 2011 r., jak i wypłaconą w maju br. jednorazową nagrodę z okazji narodzin dziecka.
Podstawa prawna
- art. 3 pkt 3, art. 7, art. 13, art. 36 ust. 1, art. 41 ust. 1, art. 61 ust. 1 pkt 2 lit. d, ust. 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- § 1, § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określania dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 65, poz. 742 ze zm.).