Niektóre przepisy dotyczące zasiłku chorobowego dla ubezpieczonej będącej w ciąży są korzystniejsze niż dla pozostałych ubezpieczonych. Poniżej przedstawimy sytuacje, w których ciężarna jest uprzywilejowana, oraz te, w których stosuje się ogólne zasady.
Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje ubezpieczonemu po upływie:
- 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli podlega temu ubezpieczeniu obowiązkowo,
- 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli podlega temu ubezpieczeniu dobrowolnie.
Okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (30, 90 dni) nazywany jest okresem wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego.
Istnieją określone przypadki, które są wyjątkami od powyższej zasady, pozwalające na wypłatę zasiłku chorobowego od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, które dotyczą także ubezpieczonej będącej w ciąży.
Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje bez okresu wyczekiwania ciężarnej, jeżeli:
- jest absolwentką szkoły lub szkoły wyższej, jeżeli zostanie objęta ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpi do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu studiów wyższych,
- jej niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
- jest posłem lub senatorem, który przystąpi do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania będzie miała także ciężarna podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo, jeżeli udowodni wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (do okresu tego zalicza się także okresy obowiązkowego ubezpieczenia społecznego przed 1 stycznia 1999 r., które uprawniało do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, niezależnie od tego, jak długo trwały przerwy między okresami ubezpieczenia).
Do okresu wyczekiwania ciężarnej na prawo do zasiłku chorobowego zalicza się także poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym.
Przykład
Pracodawca zawarł od 1 stycznia 2010 r. umowę o pracę z pracownicą będącą w ciąży, a 18 stycznia 2010 r. stała się ona niezdolna do pracy z powodu choroby. Przed podjęciem zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 listopada do 18 grudnia 2009 r. pracownica wykonywała pracę na umowę-zlecenie i z tego tytułu podlegała dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. W związku z tym, że łączny okres ubezpieczenia chorobowego, z przerwą nieprzekraczającą 30 dni, wynosi ponad 30 dni, pracownica ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, tj. od 18 stycznia 2010 r.
Jeżeli nie wystąpią wyżej wymienione wyjątkowe okoliczności, to ubezpieczona będąca w ciąży nabywa prawo do zasiłku chorobowego dopiero po okresie wyczekiwania (30, 90 dni). Sam fakt, że ubezpieczona jest w ciąży, nie jest okolicznością uprawniającą do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania.
Zasiłek chorobowy w czasie trwania i po ustaniu ubezpieczenia
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonej, która stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Zasiłek ten przysługuje także po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i trwa nadal po ustaniu tego ubezpieczenia.
Należy dodać, że z pracownicą będącą w ciąży pracodawca może rozwiązać umowę o pracę tylko w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy. W takim przypadku, gdy ubezpieczona będąca w ciąży pobiera zasiłek chorobowy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i jest nadal niezdolna do pracy po ustaniu tego ubezpieczenia, zasiłek za okres po ustaniu ubezpieczenia do dnia porodu wypłaca jej oddział ZUS, który będzie także płatnikiem zasiłku macierzyńskiego.
Jeżeli pracodawca nie ogłosił upadłości lub likwidacji firmy, to stosunek pracy pracownicy w ciąży jest chroniony i pracodawca nie może rozwiązać z nią umowy o pracę bez względu na to, czy pracownica jest zdrowa i świadczy pracę, czy jest niezdolna do pracy z powodu choroby.
Ochrona taka przysługuje jej także przez cały okres, w którym ma prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego).
Zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński za okres po ustaniu ubezpieczenia otrzyma także kobieta, z którą pracodawca w okresie ciąży rozwiązał umowę o pracę z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu.
Jeżeli pracownica będąca w ciąży sama rozwiąże stosunek pracy, także będzie miała prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, gdy jej niezdolność do pracy:
- powstanie w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i będzie trwała nieprzerwanie nadal po ustaniu tego ubezpieczenia,
- powstanie po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy trwa bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
– nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
– nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Zasiłek chorobowy będzie jej przysługiwał w takim przypadku aż do wyczerpania pełnego okresu zasiłkowego (270 dni). Należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji nie będzie przysługiwał jej zasiłek macierzyński, który co do zasady przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego albo w czasie urlopu wychowawczego.
Okres zasiłkowy
Okres wypłaty zasiłku chorobowego wynosi 182 dni, ale dla ubezpieczonej będącej w ciąży jest on dłuższy – trwa 270 dni. Nie ma przy tym znaczenia, czy ciężarna jest niezdolna do pracy z powodu powikłań ciążowych czy innych chorób, które nie mają związku z ciążą.
W tym miejscu należy przypomnieć, że do jednego okresu zasiłkowego wlicza się okresy niezdolności do pracy z powodu tej samej lub różnych chorób, jeżeli nie występują między nimi przerwy.
Podstawa prawna:
- art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 1, art. 7–9, art. 11 ust. 2 pkt 1, art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1, 3 i 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).